Manuel Almenar regresa a Pontevedra: "as taxas dificultan o acceso á Xustiza"
Por Natalia Puga
Manuel Almenar Belenguer regresou este venres 20 de decembro ao seu despacho na Audiencia Provincial de Pontevedra logo de cinco anos. Neste período fora designado vocal do Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPJ) e exerceu como delegado para Galicia. Agora que está de regreso, recupera o seu posto orgánico como presidente da Sección Primeira e fixo balance ante todos os medios de comunicación da situación actual da Xustiza.
Como foron estes cinco anos no Consello Xeral do Poder Xudicial?
Foi unha experiencia moi interesante e con luces e sombras. En canto ás luces contribuír a diagnosticar os problemas da Xustiza e a buscar solucións para eses problemas. Fixéronse estudos e traballos en cuestións que impiden o correcto funcionamento da Administración de Xustiza como son as relativas a propostas en materia de axilización de procesos civís, penais, contencioso-administrativos, penais... Traballouse na proposta de modificación da Lei de Planta e Demarcación; estívose traballando no incremento de prazas, é dicir, detectáronse os problemas e puxéronse encima da mesa unha serie de solucións na convicción de que malia que pareza outra cousa, a Xustiza si que ten solución, pero a condición de que todos (e cando digo todo me refiro tanto a poderes públicos como particulares) esteamos convencidos de que efectivamente hai solución para a Xustiza e exista unha vontade política de asumir as solucións que se propoñen desde o Poder Xudicial no sentido de que a idea de que investir en Xustiza é investir no futuro dos cidadáns e do noso país.
Cales son esas sombras?
Tamén houbo as súas sombras e é que non conseguimos implantar esas solucións que nós creemos que son as que dan resposta aos problemas da Xustiza. Non conseguimos unha coordinación de todos os que temos competencia en materia de Xustiza, tanto o CGPJ como o Ministerio de Xustiza como as comunidades autónomas e esta falta de coordinación en moitas ocasións impide dar resposta a eses problemas. Non conseguimos tampouco crear os órganos necesarios para atender ás demandas de tutela dos nosos cidadáns e iso malia que nestes momentos temos a 193 xuíces sen praza e no próximo mes de abril saen outros 204 xuíces da Escola Xudicial. Todos estes compañeiros non teñen praza. España non se pode permitir o luxo de ter a case 400 xuíces sen un órgano no que poder desempeñar efectivamente as súas funcións.
"España non se pode permitir o luxo de ter a case 400 xuíces sen un órgano no que poder desempeñar efectivamente as súas funcións"
Como vocal delegado para Galicia, puido coñecer a situación da comunidade durante este período. Como estabamos hai 5 anos e como estamos agora?
A situación da comunidade veu marcada por un problema que é o que afecta ao país, a crise económica. Isto supuxo un incremento substancial dos asuntos, sobre todo, en materia mercantil e social ao que houbo que dar resposta. Nestes momentos, salvo as xurisdiccións social e civil a situación é francamente mellor á que había hai cinco anos porque en Galicia, sobre todo os dous primeiros anos, si que se crearon prazas e gran parte dos xuíces que saíron da escola viñeron destinados aquí a reforzar órganos coa finalidade da reducir a pendencia e reducir os tempos de resposta.
Que queda por facer agora?
A situación en términos globais é mellor. Agora, si que é verdade que continúa habendo algún punto negro fundamentalmente debido a esa carga de traballo como consecuencia da crise. Nos xulgados do social de Vigo, de Santiago e de Coruña hai unha carga de traballo excesiva. Esa carga paliouse en Pontevedra como consecuencia da creación do xulgado número 4, pero noutras cidades está aí e a Sección Sexta da Audiencia Provincial da Coruña ou a Sección Sexta da Audiencia de Pontevedra con sede en Vigo, que está tamén sobrecargada como consecuencia dos asuntos de carácter civil. Reduciuse en gran medida a carga de traballo que pesaba sobre os xulgados do contencioso-administrativo como consecuencia da introdución dunha serie de medidas de axilización dos procesos. A situación en términos globais mellorou, pero nalgúns puntos concretos, desde logo, é necesario adoptar medidas de reforzo e habería que intentar crear un número determinado de órganos xudiciais para que estas circunstancias de atrás non se volvan a repetir.
"ÿ necesario adoptar medidas de reforzo e habería que intentar crear órganos xudiciais"
Os avogados din que os cidadáns teñen bastante máis difícil acceder á Administración de xustiza, entre outras cousas, polas novas taxas.
Efectivamente, o réxime de taxas dificulta o acceso á xustiza, por iso é polo que desde o CGPJ puxérase o acento na necesidade de que se políticamente decídese implantar un sistema de taxas, a contía desas taxas non impida o exercicio do dereito á tutel xudicial efectiva. Taxas existen en moitos países, o que sucede é que para determinados trámites as taxas que se implementaron no noso ordenamiento xurídico son moi elevadas por exemplo, á hora de formular un recurso de apelación ou un recurso de casación. Efectivamente, este réxime de taxas que neste momento está pendente de resolución no Tribunal Constitucional pode gravar, dificultar e en ocasións impedir o acceso á tutela xudicial efectiva.
Falamos do futuro da Xustiza. Falemos do futuro de Manuel Almenar. Hai quen lle sitúa como candidato a presidir o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.
En absoluto. Eu creo que tanto o nomeamento de Miguel Ángel Cadenas como presidente do TSXG como a de Javier Menéndez como presidente da Audiencia Provincial de Pontevedra foron dous acertos do CGPJ. Na miña modesta opinión, ambos deberían ser renovados cando se produza o cese do mandato de cinco anos. Primeiro o do presidente do TSXG e despois o da Audiencia Provincial porque fixeron un excelente traballo, estiveron colaborando co CGPJ, coas administracións, tanto o Ministerio como a Xunta, en todos os asuntos que eran da súa competencia e contribuíron en gran medida a que a Xustiza que hai agora sexa mellor que a que existía hai cinco anos.
"Javier Menéndez debería ser renovado como presidente da Audiencia cando se produza o cese do mandato de cinco anos"
Hai anos, cando tomou posesión como presidente da Audiencia, comentou que lle gustaría contribuír a mellorar a confianza e o bo nome da Administración de Xustiza. Parece que o tivo difícil.
Se cadra non tan difícil como aparentemente podería resultar. Poderíase facer moito máis pola Xustiza, pero fíxose. Creo que a sociedade é consciente do enorme traballo que se está facendo desde a Administración de Xustiza por parte de todos os implicados, pero fundamentalmente por parte dos xuíces, para intentar conseguir unha sociedade máis xusta. Poño o exemplo do que sucedeu coa execución hipotecaria e cos desafiuzamentos. foron os xuíces os que buscaron dentro da lei fórmulas para impedir que a aplicación da lei derivase en situacións inxustas. Outro exemplo é a problemática das cláusulas abusivas, todo o que sucedeu coas preferentes e outros instrumentos híbridos. Foron os xuíces os que saíron ao paso e asumiron o protagonismo de buscar interpretacións que permitan que a aplicación da lei sexa o máis xusta e o máis igual para todos, procurando reequilibrar esa situación na que nos atopamos en moitas ocasións na Administración de Xustiza na que hai unha parte moito máis forte e unha parte máis débil.
Cre que a sociedade o percibe así?
Isto repercutiu, e así se ven nos datos que se manexan desde o CIS, na imaxe dos xuíces, que é distinta á imaxe dos órganos de goberno dos xuíces, do CGPJ, do Ministerio de Xustiza, do Tribunal Constitucional ou do Tribunal Supremo, que pouco teñen que ver en moitas ocasións co esforzado traballo, calado, silencioso dos xuíces. Pensemos que nos últimos 10 anos a carga de traballo, o número de asuntos, incrementouse un 50%. Con todo, a planta, o número de xuíces, incrementouse nun 27%. Se se incrementa máis o traballo que o número de persoas para resolvelo, tería que dispararse a pendencia e dilatarse os tempos de resposta. Con todo, se vemos os estudos estatísticos dámonos conta de que non é así, é ao revés. A pendencia que había no ano 2000 era moitísimo maior que a que hai agora e os tempos de resposta tamén.
Relacionadas:
-
As novas taxas xudiciais recadaron na provincia de Pontevedra 4,4 millóns de euros
Por Redacción |
-
A Audiencia exime o administrador dunha empresa de pagar a taxa xudicial para interpoñer un recurso
Por Oskar Viéitez |
-
Francisco Javier Menéndez seguirá á fronte da Audiencia Provincial de Pontevedra
Por Redacción |