Cando o mellor amigo do home tamén se converte nos seus ollos
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Antonio Manuel Villanueva levaba anos cunha discapacidade visual cando se decidiu a solicitar un can guía. "Cría que me ía a dar unha forma de mobilidade diferente", lembra. "E así foi", confirma. Efectivamente, supuxo un antes e un despois na súa forma de vida. "Un can permíteche moverte dunha maneira moito máis tranquila, case normal, como calquera persoa vidente".
Daquilo hai xa dúas décadas. Tiña 38 anos e agora, aos 57, xa vai polo cuarto. É Spike e pódeselle ver pasear a diario con el por Marín ou por Mogor, onde reside. Este mércores, con motivo do Día Internacional do Can Guía, cóntanos como é ese día a día no que os ollos de Spike convertéronse nos seus, e puido recuperar un deses praceres que ninguén aprecia ata que o perde, pasear.
Así, Antonio explica que "cando te moves co bastón, tes que estar sempre pendente de todo o que tes diante, sempre atento, non podes pasear. Cun can guía podes pasear".
Desde logo que os cans "non son infalibles" e igualmente "tes que estar atento", pero a autonomía e a seguridade que lle proporcionou empezar a moverse sempre acompañado supuxo un punto de inflexión. Viviuno nas súas propias carnes porque estivo case tantos anos sen can como con el e pode comparar.
Tiña 21 anos cando perdeu a visión e ata anos despois non se decidiu a solicitalo. Unha vez que tomou a decisión, aínda lle tocou esperar, pois o período de espera é moi longo, entre 2 e 3 anos, pero desde entón a súa vida cambiou.
Con Spike leva uns tres anos, de modo que xa superou o período de adaptación. Resultou complicado pola pandemia da covid-19, que os confinou na súa casa de Mogor cando estaban en plena formación, pero agora xa están plenamente axustados o un ao outro.
Spike é un dos 18 cans guía da ONCE que acompañan a persoas cegas de Pontevedra, achegando plena autonomía e seguridade nos seus desprazamentos, ao converterse nos ollos de quen non pode ver. Con motivo do seu día internacional, a organización reclama á sociedade o seu dereito de acceso ao transporte público xunto ás persoas cegas en igualdade de condicións.
As súas reivindicacións únense baixo o lema ‘No transporte, tamén somos un’, pero Antonio Manuel ten a sorte de non padecer nunca esas dificultades que si se viven en toda España, onde as leis de cada comunidade autónoma recoñecen ás persoas usuarias de can guía o acceso a transportes como os autobuses, taxis, VTC, metro, tren, barcos ou avións, pero resulta un aspecto ás veces descoñecido pola sociedade que, en ocasións, xera problemas á persoa cega á hora de poder desprazarse con plena autonomía na súa vida diaria.
A experiencia deste marinense é que "se avanzou moito no tema da inclusión no transporte publico; tanto en avión como en tren, bus ou taxi o número de problemas é mínimo", asegura. E reduce eses problemas a "falta de información".
En todo caso, non é unha vivencia traumática para el porque tan só utiliza o transporte público de forma "esporádica". Polo lugar no que reside móvese "normalmente, en coche ou andando". E sempre, ou case sempre, con Spike á beira.
En xeral, sinala que "se avanzou moito tamén en accesibilidade" e en concienciación cidadá. Lembra que hai 20 anos, cando se estreou como usuario de can guía, si tivo dificultades para cuestións como, por exemplo, acceder a centros comerciais de Pontevedra ou Vigo. Agora xa se coñece a norma de que, por lei, estes cans si poden acceder a todos os locais acompañando aos seus donos.
"Entendían que non se podía entrar cun can, pero si temos acceso a todos os lugares públicos. Hai que diferenciar entre un can de asistencia e un de compañía", sinala. Pola súa experiencia, son épocas superadas e, na actualidade, as súas principais dificultades veñen do mundo dixital e da falta de accesibilidade nas cidades.
Así, refire que "hai un problema importante que teñen que ver co transporte a nivel persoal, a accesibilidade nas rúas" e atribúeo a que "ningún concelleiro de urbanismo entende o que significa a accesibilidade, nin sequera cúmprese a normativa, hai moitísimos problemas en todas partes".
Viviuno en primeira persoa cando residía en Sanxenxo, tamén agora en Marín ou cando visita Pontevedra. "Fochancas nas beirarrúas que calquera persoas vidente esquiva, a nós pódennos supoñer un pé roto", insiste.
No centro de Marín si se coida moito, pero o resto do municipio detecta problemas. Ocorre no traxecto desde a súa casa en Mogor cara ao centro urbano, "na súa maior parte é dobre sentido e sen beirarrúa". Ou en Pontevedra, unha cidade que visita con frecuencia e que é accesible, pero aínda así, ten obstáculos. "Parece que é o paraíso da accesibilidade, pero pasa o mesmo. Cando chegas ao final dunha rúa, como non hai bordo nin marca en relevo, tiras para adiante e atópaste que pairas en metade da rúa e dos coches".
Para sortear todas esas dificultades, resulta fundamental o apoio de Spike, pero non é infalible, como asegura e hai pequenos obstáculos que nin el pode axudarlle a sortear como os carteis cos menús dos restaurantes en plena beirarrúa, as terrazas que non respectan as distancias coa parede ou os negocios que instalan unha maceta na súa porta. "O can esquívacho, pero aínda así, seguramente tropezarás coa cadeira da terraza.... ou con calquera cousa".
Tamén no mundo dixital atópase que moitas páxinas non están adaptadas, entre elas, moitas da administración pública. "A dixitalización está moi ben, pero ten que ser universal", demanda.
Outros problemas que se atopa no seu día a día con Spike é unha falta de información que provoca que a xente descoñeza que "el está a traballar" e non poden entretelo. Así, cando unha persoa pola rúa se para a xogar cun can guía ou lle achega unha man, despístase e isto poderá provocar que tamén o seu dono se expoña ao perigo.
Entende que son cans moi bonitos e amigables, pero lembra: "Non é recomendable achegarse a un can guía, interrompelo cando está a traballar, porque está a traballar aínda que pareza que non".
Relacionadas:
-
"Tiven que deixar fóra da consulta o meu can guía porque o médico lle tiña medo"
Por Mónica Patxot & María José Pita |
-
Pepa Pardo demandará un plan de axudas para mellorar accesos a persoas con mobilidade reducida
Por Redacción |
-
Os taxistas de Vilagarcía formaranse en primeiros auxilios
Por Redacción |
-
O 'Xiracán' chega a Pontevedra para divulgar os "beneficios" para a saúde de ter un can
Por Manu Otero |
-
RADIO.- José Ángel Abraldes, director del CRE de la ONCE: "As novas tecnoloxías tamén adoecen de accesibilidade"
Por Marisa Ciordia |