Pedro J. Peón Estévez
Magical Mystery Tour I (Retorno a Suíza)
Que me perdoen os Beatles por apropiarme da súas palabras para dar título a esta pequena crónica. Mais, se no tal título, substituímos misteriosa por curta, a cousa ficará máis achegada á realidade.
Chego mal e tarde co meu escrito, posto que os feitos que nel se relatan déronse na pasada ponte do Pilar. Pero non me arrepinto. Grazas a esta demora tiven o privilexio de asistir á estrea da última montaxe de Avelaíña Teatro; A Liorta, unha suposta controversia Voltaire - Rousseau de Jean - François Prévand. Para poder levar esta obra a cabo, os amigos de Avelaíña houberon de sortear os mil atrancos da contumaz, recalcitrante, porfiada e, en fin, fedelhante Sgae. Por sorte, a razón saiu triunfante e nós puidemos disfrutar dunha hora longa de bo teatro este domingo pasado na veterana Asociación Cultural de Mourente. Ademais, o tema vén moi a conto do meu relato.
A idea foi dos profes (filha e xenro) " Papá: vaiamos a Suíza " " Cooomo...? Van alá máis de 50. É demasiado tarde. Xa non vou atopar ninguén dos daquela nin podo subir os montes..." Nada que facer. As mulheres mandan e, no noso clan hai maioría de mulheres...por sorte.
Pero veu o covid e con el un adiamento tras outro ata que, por fin!, puidemos arrancar na ponte do Pilar. De Lavacolla a Xenebra levounos así como dúas horas. Lembrei a minha primeira viaxe en agosto do 68. Dous días e unha noite de tren e infinitos transbordos ! Mesmo o derradeiro tramo do ferrocarril estaba en obras e cheguei en autobús ó "village" á unha da manhá. Pero iso xa é historia. Vaiamos coa máxica e curta viaxe que arestora nos ocupa. Naqueles días gozamos dun tempo estupendo, que todo hai que dicilo.
No aeroporto, a filha decatouse que lhe quedara o teléfono no avión. Intentou recuperalo pero xa non houbo maneira. Déronlhe poucas esperanzas, ese tema levábao unha empresa privada e recuperalo podíalhe custar trámites, tempo unha suma considerable de dinheiro. Logo saímos polo lado francés e recollemos un carro que a filha xa tinha reservado. E déronos un bicharraco de sete prazas e, para máis inri, automático. A filha botoulhe valor e en cousa de quince minutos, xa o tinha dominado e levounos alí preto a unha comuna francesa vecinha de Xenebra chamada Ferney - Voltaire. Foi o noso primeiro contacto cun dos paisda Ilustración. Na súa finca e castelo celebrábase a Festa Da Ciencia ea Biodoversidade. Comemos uns bocadilhos no seu xardín...no famoso xardín do gran Voltaire ! E pensar que eu non quería ir a Suíza...! O profesor- xenro agasalhoume con dous libros; o Cándido de Voltaire e Ensonhacións dun Paseante Solitario de Rousseau. E trala pegada do ilustre xenebrino habiamos ir non tardando moito. Despoisl partimos bordeando o lago Leman cara o nordés ate acadar a fermosa Vila Olímpica de Lausanne sé dos vindeiros Xogos de Inverno. Logo de instalarnos nos apartamentos reservados en linha pola previsora profesora, as tres xeracións (dúas persoas en cada unha) facemos unha andaina pola cidade. A imponhente catedral recíbenos cunha verdadeira sinfonía de campás. Non fai falta ser crente para deleitarse con esta sesión de música de bronce "unplugged". Pola noite visitamos a cidade antiga ó noso aire, sen programas prestablecidos. É moderna e acolhedora a un tempo. E limpa!. As cidades suízas seguen sendo limpas, tal como eu relembraba. Pero non son limpas porque as limpen moito, non; son limpas porque os cidadáns NON AS MANCHAN.
Na manhá seguinte imos na procura do carro, que se atopa nun aparcadoiro na parte baixa da cidade, a carón do lago. Nun momento dado vexo troles. Si, troles de dous corpos articulados e tranvias longuísimos ! Troles ultramodernos, silenciosos, limpos con pértegas na traseira rozando altas e lixeiras catenarias. Máis modernos e rápidos que aquel 102 de Pontevedra, derradeiro de Espanha que parou definitivamente o 31 de agosto de 1989 para deixarlhe o sitio ós contaminantes autobuses, pois non tinha razón de ser ter un transporte limpo a carón da industria máis poluínte de Europa. Baixamos e baixamos ata acadar a beira do Lemán. Pasamos un tempo alí nun parque onde as nenas xogaron nun castelo con escorregadoiros. Naquel lugar, a costa do lago está chea de embarcacións deportivas e de lecer. Hay grandes catamaráns amarrados, e navegando ó longo pasa un pseudo- vapor de aspecto vintage facendo unha singladura turística. Esta Vila recórdame moito a Vigo.
A profe lévanos con man firme a traveso da meseta suíza, unha chaira con algunhas lombas entre as serras dos Alpes e o Jura ó largo e entre os lagos Constanza e Lemán ó longo. Imos á Sainte Croix no alto do Jura. Pasamos a vila de Yverdon no testeiro do lago de Neuchâtel e subimos o Jura por un enrevesado porto para acadarmos axinha a pequena vila de Sainte Croix. Ali vive unha parelha de profesores, colegas e amigos dos nosos, impartindo o seu saber naquela terra helvética. Convídannos á súa acolhedora casa de madeira e a comer unha suculenta carne ó caldeiro, pero antes, imos a Buttes e véxome na obriga de falar do Jura e o Val de Travers.
A serra do Jura abrangue a fronteira franco-suíza entre as cidades de Basel e Xenebra, entre os cursos do Rin e o Ródano. Ten 340 Km de longo e a súa altura máxima é Crêt de la Niege (1720m). Este macizo é mais amplo na parte francesa, na rexión Borgonha - Franco Condado. Paralelo a el sitúase o lago suízo de Neuchâtel e paralelo a este e no interior desta serra atópase o Val de Travers que vai desde a vila de Buttes no sur á de Noiraigue no norte percorrido polo rio Areuse e o seu afluente o Buttes.
En Sainte Croix pasamos o Col des Etroits e desde aí todo é baixar a través da Gorxa de Noirvaux que se suaviza e amplía chegando ao meu "petit village". Non me vou parar en describilo. Acompánhanme a companheira, os profesores, as netas, o profe de St. Croix e un colega del tamén galego. Non podo nin quero parar moito pero quero er a fábrica onde trabalhei. Está abeirada ó río. Nós estamos en fronte. Aínda conserva as vellas letras pintadas na parede: VERISIA SA. Si, pero o meu irmán Minucho xa non está, nin Víctor, nin Manolo, nin M. Lebet o patrón. E os vecinhos e amigos ? Que será deles ? Melhor non sabelo. Trato de camuflar a emoción. Aquí fun alguén. Aquí tiven o primeiro trabalho e salario decente. E saudábanme pola rúa: " Bonjour monsieur "....senhor! Casi nada! Viramos cara o centro co ánimo de atopar a Mme. Simone Bach unha senhora desconhecida para min da que souben por internet. Localizo a súa casa sen problemas; vina mil veces na tableta. É unha preciosa casona antiquísima pintada de amarelo e contras verdes. A senhora é autora dun libro titulado "Antigas casas e xentes de Buttes". Eu, que son de natural pesimista, non esperaba atopar senhora nin libro. Pero trabucábame; dei coa senhora e máis co sitio onde conseguir o libro. Que amable esta Mme. Simone ! E volta ese excepticismo que non me abandoa: " Seguro que xa está esgotado " A procura do libro deixámola para outra ocasión senón isto alóngase moito.
De volta en Sainte Croix, demos boa conta da carne ó caldeiro e estivemos a un tris de que o profesor colhese a guitarra e lhe botara unha das súas. Pero iso queda para unha próxima incursión ó país de Heidi