Mitoloxía con ensinanza ecoloxista para coroar a dous pontevedreses como os mellores creadores de vídeo submarino de Europa
Por Natalia Puga
'Iris' é na mitoloxía grega, a Deusa da terra e do mar e tamén a mensaxeira dos deuses. Poñendo os pés na terra, e na actualidade, é o título do traballo que a pasada fin de semana gañou o Campionato de Europa de Vídeo Submarino que se disputou na illa de Madeira (Portugal). Detrás da cámara había dous pontevedreses, Pilar Barros, natural da cidade do Lérez, e a súa parella, Jorge Candán, de Vigo.
A parella, que pertence ao Club Náutico Boiro-Mariña Cabo de Cruz, fixo pleno ao gañar nas dúas disciplinas nas que competía, de vídeo sen edición e vídeo editado, no que era o seu debut nun campionato europeo. Con todo, este logro non é, nin moito menos, o primeiro da súa carreira, senón a consolidación dun palmarés que inclúe tres campionatos do mundo e varios de España.
Pilar Barros (Pontevedra, 1969) empezou a mergullar hai xa 30 anos, cando terminou a carreira de INEF na Coruña e nos primeiros anos fíxoo de forma lúdica, ata que axudando a un amigo en concursos de fotografía submarina, coñeceu a Jorge. Aí empezou unha colaboración que os fixo parella na vida persoal e profesional.
Jorge Candán (Vigo, 1968) leva xa 30 anos dedicándose á fotografía e o vídeo submarino. Xa o facía a nivel profesional antes de que hai 20 anos ambos se atopasen e agora, mentres ela ten como a súa ocupación principal o ensino nun centro educativo da Pobra do Caramiñal, el dedícase a nivel profesional a este sector a través da produtora J.J. Candán.
Xuntos gañaron o primeiro premio en 2009, o campionato de España. Ao ano seguinte, en 2010, lograron o campionato do mundo de Tenerife e agora hai anos que son imparables.
Teñen un papel "moi diferenciado" na competición, en palabras de Pilar, que dá maior protagonismo a Jorge: "o concurso é de vídeo submarino e el é que grava e leva a cámara e edita, eu son a axudante, o meu papel é axudar, tanto durante o mergullo coas medidas de seguridade como para buscar a fauna ou facer de modelo".
As normas deste tipo de concursos esixen que sempre teñen que participar en parella, para mergullarse de dous en dous por cuestións de seguridade, pero, dentro da auga, tan só un pode gravar e, fóra da auga, tan só un pode tocar o computador para a edición. Ese papel asúmeo Jorge e "realmente, el é o principal", sinala a pontevedresa. Con todo, sen o traballo dela tampouco sería posible o resultado final, pois axuda coas ideas, co minutado, co guión...
"Formamos un equipo", recoñece, tras moitos anos de traballo compartido. Nesta última proba da que trouxeron desde Madeira dous ouros houbo dous días de competición, aínda que eles xa se desprazaron antes para recoñecer a zona e os catro puntos de mergullo establecidos pola organización e saber de antemán a fauna e as algas que se ían a atopar.
Tras catro inmersións, dúas cada día, tan só teñen oito horas de edición para crear o vídeo final, de aí a importancia do traballo e a experiencia previa. Eles xa levaban o guión, a locución e a música preparados, os mesmos cos que en setembro lograron o ouro no campionato de España disputado en Cabo de Palos (Cartaxena, Murcia), aínda que cambiando o idioma, o español polo inglés.
As imaxes en bruto tiñan tanta calidade que en ambos os campionatos déronlles o premio na categoría e imaxe non editada e logo déronlles forma ata crear a súa 'Iris', unha "historia semi mitolóxica" que relata como a Deusa grega, que tiña como misión vixiar aos homes o seu comportamento na terra sen poder intervir, saltouse esa prohibición e interveu ante un planeta que perdera a cor, encheuse de contaminación e estábase degradando.
Coa súa intromisión desatou a furia dos deuses, que a encerraron e privaron aos homes da súa axuda, deixando que todo o equilibro dependa unicamente da propia humanidade. A historia ten unha ensinanza con mensaxe ecoloxista, pois conclúe que o espírito de Iris enfocado na conservación do planeta reside agora en homes, mulleres, activistas, nenos, pescadores que pescan con respecto e persoas que fan tarefas de limpeza dos mares.
"Ten unha mensaxe conservacionista, que depende de nós, que non podemos contar con axuda dos deuses, nós somos os responsables", explica. E quixeron darlle este significado porque os lugares de ambos os campionatos, Cabo de Palos e Madeira, son reservas mariñas nas que levaba anos traballando para preservar a súa riqueza e querían agradecer o traballo das persoas que o fixeron posible e sinalar que "ese é o camiño para seguir".