vítima de violencia machista e "machucada" pola burocracia: as cartas do ex seguen chegando á casa e non pode cambiar o padrón
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Ana (nome ficticio) é vítima de violencia machista e, desde que decidiu denunciar e divorciarse, tamén da burocracia.
O seu ex marido foi condenado con conformidade por un delito de ameazas no ámbito da violencia sobre a muller e impuxéronlle unha orde de afastamento que lle impide achegarse a menos de 200 metros nin comunicarse con ela, pero, nos dous anos transcorridos desde entón, tivo que enfrontarse a situacións que implican unha dobre condena para ela: as notificacións xudiciais e embargos do seu ex séguenlle chegando á súa casa, non pode cambiar a hipoteca que a asfixia porque necesita a firma del e non conseguiu nin sacalo do padrón da súa vivenda.
"Estou cansada de loitar", recoñece en conversación con PontevedraViva. "A ti quérente enviar ao outro mundo e, encima, séguente machucando", quéixase das administracións e a burocracia que supoñen, para ela, unha nova victimización. E é que a condena ao seu ex foi por unhas mensaxes nos que el dicía, sobre ela e o seu fillo, "se podo, liquídoos". Ela está ameazada e, con todo, sente que se "burlan" dela cando o único que quere é vivir tranquila.
É a petición desesperada dunha vítima que se bota a chorar con cada recordo e na que ven as cicatrices que deixaron os malos tratos psicolóxicos que sufriu desde que casou coa promesa dun marido cariñoso e leal ata hoxe mesmo, xa divorciada e vítima do sistema. Ana está convencida de que os seus malos tratos non acabaron o día que denunciou e lle impuxeron unha orde de protección, non cesou porque non lle deixaron facer a súa vida.
"A ti quérente enviar ao outro mundo e, encima, séguente machucando"
En teoría, Ana fixo todo o que os manuais aconsellan un vítima de malos tratos. Denunciar, lograr unha orde de protección, unha condena... pero nada é suficiente. O seu caso demostra que a dor das vítimas nunca acaba o sistema que debe protexelas non toma medidas básicas para evitar o seu sufrimento.
Así, por exemplo, en xuño de 2023 pediu no padrón municipal que a el o deran de baixa do domicilio familiar, pero non tivo resposta. A hipoteca da casa, da que paga o 70% polo acordo de divorcio, e el só 120 euros ao mes, subiulle moito e quixo modificala e pasala de variable a fixa "para poder pagala", pero non pode, pois el ten que asinar con ela, pero non pode comunicarse con el.
Na sentenza de divorcio el debe pagarlle á súa filla 230 euros ao mes e á súa ex eses 120 euros da hipoteca, pero enfróntase a falta de pagamentos continua e tamén lle chegan a ela débedas adquiridas por el mentres as administracións miran cara a outro lado. Ata que agora ela dixo basta. "O meu afán é esquecerme deste señor e terminar con todo isto", pide.
Casou con 20 anos, e agora, con 45, e tras 24 anos casada e ano e medio divorciada, non é a mesma persoa, afeita xa a vivir co recordo continuo do seu ex e incapaz de ser feliz porque non hai un día tranquilo. O pasado 4 de marzo, dous anos despois de denunciar, aínda chegou á súa casa unha carta certificada a nome del. Cada vez que ocorre, a rabia regresa. E as bágoas.
A súa nai: "chorei moito. Xa non me queda nada no corazón para chorar"
Na conversación con PontevedraViva, por momentos, esa rabia transfórmase en resiliencia e en ganas de loitar. "Vou ir a por todas". Xa aguantou moito. Logo, veñen as bágoas e a dor, pero se algo lle ensinaron estes anos é que é máis forte do que pensaba e que vale moito como para deixar que todos estes malos tratos lle rouben a vida.
Ao seu lado, a súa nai, conta que nestes anos "chorei moito. Xa non me queda nada no corazón para chorar". Ela foi a primeira que lle retirou a palabra ao seu xenro a pesar de que na casa vivían a parella, os seus netos e ela. Foi catro anos antes do divorcio en 2022.
Esta dor comezou pouco despois de casar, cando os seus fillos eran pequenos, pero nunca o recoñeceu. Miraba cara a outro lado. Descubriu que el falaba con outras mulleres, un día mesmo faltou durante horas sen responder as chamadas e as mensaxes, pero todo o aguantou porque "como tiña nenos, non lle daba importancia". A súa familia sempre foi para ela o máis importante e non quería romper a unidade familiar para non prexudicar aos nenos.
Tras unha discusión, envioulle a un amigo esas mensaxes de "se podo liquídoos". Foi a pinga que colmou o vaso
Nestes anos pasou de todo. En 2005 el pediu un primeiro crédito hipotecario que non chegaría nunca a pagarse. En 2009 desapareceu a tarxeta bancaria da súa nai e logo demostrouse que a collía el e retirado diñeiro sen o seu consentimento. En 2013 os pagos multiplicáronse. En 2015 acumulaban máis de dez falta de pagamentos, recibira unha carta da Interpol dicíndolle que lle bloqueaban a súa tablet por consumo de pornografía ilegal e descubrira varias mensaxes de móbil que confirmaban adulterio repetido.
Esta rabia que agora aflora e lle enche os ollos de bágoas trasladoulla por primeira vez aos seus fillos en 2015, xa desesperada, e en 2019 faloulles dos créditos e débedas. O seu ex marido aproveitábase dela e a súa nai, "pediu créditos a nome das dúas" e "manexaba el a conta como lle daba a gana".
A pandemia foi un punto de inflexión, confinada co foco da súa dor. "Mirando cara atrás, que se marchase a clubs de mulleres cada semana e que a falta de pagamentos ascendesen a seis cifras non era o peor, o peor era cando estaba na casa".
En setembro de 2021, cando regresaba con el de Santiago, onde estudaba a súa filla, xa sentiu medo real. "Deu un volantazo" e está convencida de que "podiamos morrer". Outro día, deixoulle unha suposta nota de suicidio. En decembro, tras unha discusión, envioulle a un amigo esas mensaxes de "se podo liquídoos". Foi a pinga que colmou o vaso, Ana pediu axuda e finalmente acabou no Centro dá Información á Muller (CIM) e denunciando ante a Policía.
"Mirando cara atrás, que se marchase a clubs de mulleres cada semana e que a falta de pagamentos ascendesen a seis cifras non era o peor, o peor era cando estaba na casa"
Cando acudiu á Comisaría, ditáronlle unha orde de protección e el xa só regresou a casa un día acompañado dun policía para recoller as súas cousas. Era febreiro de 2022 e ela e os seus fillos "puideron descansar por primeira vez en meses".
Pouco sabía ela que non todo se acababa aí. Ata setembro dese ano el non asinou os papeis do divorcio, no último momento para aumentar o sufrimento dela.
Esa Xustiza na que xa non confía prorrogou a súa espera e ata xullo de 2023 o Xulgado do Penal número 4 de Pontevedra non ditou sentenza. Ao seu marido condenáronlle, pero esa sentenza, coa que el se conformou, recoñecendo os feitos, nin sequera recolle todo o que ela denunciara. Tamén incluía o volantazo e non se menciona.
Tamén cre que a Xustiza non lle fixo o caso suficiente ao seu caso porque, meses antes de separarse, empezou a notar episodios sospeitosos nos que intuía que el "tentaba envenenarme" con substancias de todo tipo. Un día deixo a infusión na mesilla e, cando regresou e bebeuna, notou un cheiro forte e, ao probala, abrasáballe a boca. quedou durmida e, á mañá seguinte, levou a analizar o líquido.
Un laboratorio detectou acetona, isopropanol, tolueno ou trimetilbenceno, pero ese informe nunca foi tido en conta. "Como chega un informe ao xulgado con esas probas de que me puido envenenar e queda aí? Ninguén fixo nada", quéixase.
É a historia da súa vida. O seu marido fai das súas e ninguén fai nada para evitalo. Deixoulle falta de pagamentos no Concello de Pontevedra por 1.122 euros, multas que descoñecía e, sumado a todo iso, as notificacións de xulgado para o xuízo ao seu ex marido chegáronlle á súa casa. Igual outras notificacións de Facenda ou do xulgado.