Veciños e comerciantes de Castelao, obrigados a levantar valos: Problema de seguridade ou aporofobia?
Por Mónica Patxot & María José Pita
Hai tan só dous meses que a comunidade de propietarios do número 6 da céntrica rúa Castelao de Pontevedra instalou unha varanda metálica de protección xunto ao acceso ao inmoble. Foi o último intento para preservar a zona dunha persoa sen fogar que habitualmente utilizaba este espazo para pernoitar.
Anteriormente, puxeran uns cables metálicos, que apareceron arrincados dos seus agarres en varias ocasións, polo que optaron por este peche máis robusto.
"Non daba ningún problema, pero, claro, facía as súas necesidades e deixaba aquí os cartóns todo o día", comenta unha veciña que habitualmente sae a pasear o seu can a última hora da tarde, momento no que adoitaba coincidir con esta persoa. Esta muller leva residindo co seu marido cinco anos neste edificio, no que conviven tanto vivendas como oficinas, que ocupan os tres primeiros andares.
Unha opinión diferente é a do propietario dunha tenda situada fronte o citado inmoble. Denuncia cun enfado notorio que os problemas de convivencia coas persoas sen fogar son constantes dende hai 25 anos. Asegura que case a diario se atopa ao abrir o seu comercio coa porta inzada de ouriños e excrementos, ademais de lixo no antepeito das xanelas-escaparate que discorren pola galería.
Esta galería conecta as rúas Castelao e Frei Xoán de Navarrete. É unha servidume de paso público, aínda que a propiedade se reparte, por treitos, entre os veciños do edificio de Castelao 6 e os donos do inmoble de Frei Xoán de Navarrete 5, que se divide en dous bloques: 5A, cuxo portal se orienta cara á Fonte dos Nenos, e o 5B, xa no interior da galería.
Son estas comunidades de propietarios as que asumen os custos da limpeza e mantemento. Os primeiros en instalar un peche foron os veciños do 5A e o 5B. Trátase dun cableado de metal que se instalou pouco antes da pandemia, segundo confirma unha residente. "Eu xa non saía tarde de casa pero pola mañá vías toda a galería perdida de lixo e excrementos, ata nos mexaban na porta, o noso porteiro sempre estaba a limpar e desinfectar", comenta unha residente de avanzada idade.
Engade que a decisión de instalar o "arame de protección" veu motivada porque, ademais do lixo, estas persoas chegaron a mostrar unha actitude agresiva. "Dinme veciños que os viron masturbarse e o peor foi cando xa empezaron a vir con mulleres e cans e facer as súas cousas".
Estudouse a posibilidade de que as comunidades de propietarios custeasen dous portalóns automáticos
Esta muller leva cinco décadas residindo no portal 5B. Calcula que foi hai uns 40 anos cando se abriu o paso cara á rúa Castelao, tempo en que aínda estaba en funcionamento o desaparecido cinema Gónviz. Nese momento, estudouse a posibilidade de que as comunidades de propietarios custeasen dous portalóns automáticos, pero, ao ser servidume de paso, foi imposible levar a termo o proxecto.
LOCAIS VALADOS
Os problemas que viven estes propietarios tamén os sofren outros establecementos comerciais da contorna. En concreto, nos dous locais que ocupan o número 7 da rúa Castelao, e que comparten entrada. O propietario dun deles sinala que tiveron que tomar a decisión de instalar o valo metálico hai ano e medio, cando as dúas tendas estaban aínda abertas.
Relata que unha persoa adoitaba durmir neste vestíbulo e que, ademais da sucidade que deixaba, o principal inconveniente é que permanecía alí en horario comercial.
Tras numerosas denuncias sen que a situación mudase, decidiron instalar este valo de tipo portátil e eléctrico, puntualiza, o que permite abrilo a distancia, para que no seu momento puidesen acceder os clientes. Tras o peche de ambos os establecementos, decidiuse manter o valado metálico por seguridade. Actualmente, ambos os locais están en alugueiro, pero xa nos avanza este propietario que están a recibir ofertas para próximas aperturas.
PROBLEMA DE SEGURIDADE OU APOROFOBIA?
Nas situacións relatadas, temos, por unha banda, uns propietarios desesperados e, por outra, persoas sen fogar en situación de vulnerabilidade. É o punto no que xorde formular a pregunta que ocupa o titular desta noticia: Problema de seguridade, de aporofobia ou ambos?
'Aporofobia': fobia ás persoas pobres ou desfavorecidas (Dicionario da lingua española)
Segundo recolle a Fundéu-Rae (Fundación do Español Urxente), o termo 'aporofobia' foi acuñado pola filósofa Adela Cortina nos anos noventa e, dende entón, o seu uso creceu significativamente e xa o recolle o Dicionario da lingua española co significado de "fobia ás persoas pobres ou desfavorecidas".
Neste sentido, preguntados tanto o copropietario do baixo comercial valado de Castelao como os residentes da contorna, insisten en que a instalación de peches só responde a unha necesidade de preservar a seguridade na zona.
Os propietarios do inmoble de Frei Xoán de Navarrete argumentan na súa defensa que dende hai anos "permiten" que unha persoa sen fogar pernoite nun espazo recolleito no exterior dun dos portais. Neste lugar, esta persoa depositou os seus aveños. "Cando non está a pasear queda alí a ler, é moi maior e enfermo e varios veciños axúdano", apunta unha das residentes, que desta maneira quere acalar a calquera que poida acusarlles de actuar con aporofobia.