A sala de pesas do Municipal, embrión dos ximnasios de Pontevedra
![Tomás](/web/cache/scene/uploads/xornalistas/foto/9ae/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjSxUqrKz891Lsov0DEyAC_/_Il61oA_/66916212de-56b876607b-55e5c1bc91-img_9124.jpg)
Por Tomás Abeigón
![](/web/cache/scene/uploads/fotos/foto/5b0/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjKxUipKLc6sStUxMjDQSU_/_7NK0kt0snNTEnJSVWyrgUA_/669162c345-foto-5-1-.jpg)
© Tomás Abeigón
![](/web/cache/scene/uploads/fotos/foto/b0b/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjKxUipKLc6sStUxMjDQSU_/_7NK0kt0snNTEnJSVWyrgUA_/669163109d-foto-6.jpg)
© Tomás Abeigón
![](/web/cache/scene/uploads/fotos/foto/49b/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjKxUipKLc6sStUxMjDQSU_/_7NK0kt0snNTEnJSVWyrgUA_/669163867c-foto-7.jpg)
© Tomás Abeigón
![](/web/cache/scene/uploads/fotos/foto/0ad/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjKxUipKLc6sStUxMjDQSU_/_7NK0kt0snNTEnJSVWyrgUA_/669163415d-foto-13.jpg)
© Tomás Abeigón
![](/web/cache/scene/uploads/fotos/foto/586/_S7QytKoutjK3UsovKMnMzytWsi62MjKxUipKLc6sStUxMjDQSU_/_7NK0kt0snNTEnJSVWyrgUA_/669163a990-foto-14.jpg)
© Tomás Abeigón
O deporte eríxese como unha actividade humana enormemente enriquecedora e xeradora de benestar persoal, pero tamén constitúe un importante instrumento de cohesión social, un eficaz vehículo para a transmisión de valores e un sólido elemento de impulso económico.
Nos últimos anos, en España e máis concretamente en Pontevedra, fomos testemuñas dun auxe sen precedentes: "a cultura do ximnasio", todo iso independentemente da idade, do sexo, da profesión e da condición física e social dos usuarios que a diario os frecuentan.
Esta tendencia evidencia nos tempos actuais un cambio significativo cara a un estilo de vida máis activo e consciente da saúde, onde "facer pesas" deixou de ser só un pasatempo dunha minoría para converterse nunha auténtica paixón para moitos.
Cada vez hai máis persoas que se mergullan no mundo do adestramento de forza, chámese tamén fitness, ou se se prefire, fisicoculturismo, un deporte que abarca moitos compoñentes claros vinculados á mellora da saúde, a estética corporal ou a alimentación sa.
Isto fai que os ximnasios gañen adeptos como unha disciplina que fusiona o desexo de superación persoal coa arte de esculpir o corpo, pois non se trata unicamente de levantar pesas ou contar repeticións; este movemento abraza a disciplina, o reto particular e un forte sentido de sociabilización, que desde logo non xurdiu da noite para a mañá.
Este alimentouse de diversas historias de crecemento interior, de éxitos compartidos e da crecente popularidade de iconas mundiais dun deporte que estableceron os cimentos dos ximnasios actuais: o culturismo, disciplina que demostra que os límites do rendemento humano están feitos para ser conquistados e satisfán todas as aspiracións físicas.
No fisicoculturismo, ben se chame musculación, máquinas-aparellos, fitness ou modelaxe, o futbolista que quere gañar forza resistencia e non volverse patoso fai "musculación", a señora maior que quere estar en forma e non desexa que lle crezan os músculos senón endurecelos fai "máquinas-aparellos", o mozo que aspira a ter un corpo de modelo fai "fitness" e a moza que desexa eliminar a graxa superflua do abdome e das cadeiras fai "modelaxe".
Deixou de ser unha afección máis para converterse nunha verdadeira paixón encuberta entre a poboación de todas as idades. Cada levantamento e cada sesión de adestramento son unha procura, non só da perfección física, senón tamén dunha forma de expresión persoal e dun sentido do logro.
En Pontevedra, á marxe do que algúns poidan pensar ou crean que saiban, os ximnasios teñen unha historia fascinante que se remonta a pouco máis dun século atrás, pois historicamente, foi unha cidade onde a actividade físico-deportiva foi parte integral da súa cultura.
A tradición de practicar deportes ao aire libre, como o remo na Ría de Pontevedra, nadar no río Lérez, o sendeirismo polas fermosas paisaxes naturais de bordéana, unha notoria actividade velocipédica (ciclista) ou a práctica da esgrima nos xardíns de casaróns señoriais ou nos seus nobres salóns de armas, estivo arraigada na cidade durante xeracións.
Proba diso foi que a finais do século XIX, máis concretamente en 1895 fúndase o Liceo Gimnasio, unha institución que era o que máis se achegaba ao moderno concepto de ximnasio que existe hoxe, e que tiña a súa sede nas proximidades da ponte do Burgo nun impoñente e emblemático edificio de amplos salóns e cristaleiras orientadas ao río.
Estaba situado exactamente no vértice formado entre a Avenida do Uruguai e a rúa Arcebispo Malvar e a súa acta constitutiva e estatutos asinárona os pontevedreses Victoriano Aciñeiras (presidente) e os señores, Gregorio García, Robustiano Fernández, Alfredo Pérez Prego, Constantino Lorenzo, José Millán e Tomás Abeigón (o meu tataravó) como vogais.
Durante os 22 anos de vida desta sociedade, foi a única que ofertaba ademais de actividades de índole social, cultural e recreativas, actividades físico-deportivas (esgrima, ximnasia, boxeo, ciclismo, e como non, o fútbol que tanta atención acaparaba da prensa) dirixindo principalmente a sección de ximnasia o afamado florentino Atilio Pontanari e Maestrini, que tamén era o profesor de esgrima e boxeo.
Pontanari, que naquel entón roldaba os 45 anos, era un excelente exemplo e inspiración para os seus pupilos, pois engadido á súa brillante intelixencia e creatividade, lucía un formidable desenvolvemento muscular e unha portentosa forza física que lle permitía compaxinar estas clases con demostracións de forza nun coñecido circo adoptando o nome artístico de Hércules.
Resaltar que o Liceo Gimnasio, a pesar de denominarse así, non foi un ximnasio ao uso como os coñecemos hoxe en día, é dicir, cunha chea de máquinas de musculación, bicicletas estáticas, cintas para correr, mancuernas, bancos diversos, barras e discos de diferentes pesos.
Era máis ben unha sociedade moi parecida ás que hoxe existen na cidade, como, por exemplo: o Liceo Casino ou o Mercantil, pois a pesar de dispoñer de espazosas salas onde se impartía a ximnasia, non dispoñía do equipamento (aínda que fose antigo), nin aparellos característicos deste tipo instalación.
Con todo, a evolución cara a un estilo de vida máis urbano e sedentario trouxo consigo nas últimas décadas do século XX un cambio significativo no aumento da poboación e a influencia das tendencias de saúde e benestar xeral que impulsaron a demanda de instalacións onde as persoas puidesen exercitarse de maneira máis estruturada, sistemática e profesional.
Foi neste contexto onde xorde a finais da década dos anos sesenta, a necesidade de crear un espazo dedicado especificamente ao deporte e o exercicio físico coa construción do Pavillón Municipal dos Deportes, que no seu interior albergou ao que podemos considerar o primeiro ximnasio propiamente dito de musculación da cidade: "A sala de pesas".
Este primeiro ximnasio, onde inimaxinablemente debutaban na cidade de Pontevedra as máquinas de pesas, estaba equipado cos máis "modernos" aparellos de musculación.
A sala de pesas estaba situada debaixo da bancada que se atopa enfronte da entrada habitual a este recinto (vinte anos despois creouse unha segunda sala de musculación nunha das esquinas superiores do mesmo, pero este xa é outro capítulo).
Os primeiros heroes pontevedreses do noso deporte xorden a finais da década dos anos 70 cando entón xa no noso país, os pesimistas (que non pesistas) dan paso aos culturistas, e na nosa cidade aparece o primeiro corpúsculo de atletas integrado por un entusiasmado grupo de mozos da cidade do Lérez onde destacaba un fornido marinense nado en 1952 asentado na cidade, Manolo Pereira.
Este grupiño comezou a utilizar as pesas non só como medio para mellorar a calidade física da forza nos seus respectivos deportes (atletismo, ximnasia deportiva, judo, boxeo, balonmán etc.), senón onde tamén unha parte do mesmo adestraban duramente para adquirir e desenvolver unha recia e impoñente musculatura, "convertendo así o seu corpo nunha obra de arte" como diría Óscar Wilde.
Os ximnasios naquel momento aínda estaban unicamente en mans de homes, dado que estamos a falar antes de que o adestramento físico estivese de moda grazas á onda ou ao boom do aeróbic que xerou a estadounidense Jane Fonda en 1982, que fixo suar a mulleres de todo o mundo, animándoas tamén a manterse en forma activamente cos seus vídeos.
Este grupo de "intrépidos" atletas que formaron o que se podía denominar o "núcleo clandestino da resistencia pesística pontevedresa", que valentemente libraron naqueles tempos incontables batallas na súa procura do corpo musculoso, da forza hercúlea e a vida saudable, pois polo gran público ignorábanse as bondades do exercicio físico en xeral e as do fisicoculturismo en particular.
Ademais, tiñan que soportar numerosas críticas e inxustos comentarios do tipo de que "facer pesas": te embrutecía e deformaba o corpo, "agarrotábate" os músculos ou estes a o deixar as pesas convertíanse en graxa, que non podías ter fillos, que che freaba o crecemento, que quedabas calvo ou que non casarías, entre outras lindezas.
Aqueles que adestraban de forma regular con pesas sabían que iso eran "auténticas parvadas" e algo absolutamente incerto, e que os seus beneficios eran precisamente todo o contrario, como desde hai anos afírmano a clase médica e os licenciados en Educación Física (INEF), pero como o que ignora adoita ser atrevido, os nosos detractores o son máis por descoñecemento que por auténtica maldade.
O culturismo foi unha especialidade deportiva atacada en exceso. E España víase a súa práctica como un escándalo para a moral, pois a Iglesia houbo unha época que se ocupou de priorizar a relixión sobre o coidado do corpo, polo que estaba tamén estigmatizado, e por iso non estaba nin sequera considerado deporte como si o está hoxe en día ao ser recoñecido como modalidade deportiva polo Consello Superior de Deportes.
Outro gran obstáculo que tiveron que librar estes pioneiros foi a falta de equipamento, pois ata ben entrados os anos 80 non existían no noso país fabricantes en serie de máquinas de musculación e cardiovascular, e por aquel entón, o único material que se podía atopar naquela primixenia instalación onde as palabras ventilación, iluminación, calefacción, confort, decoración e instrución brillaban pola súa ausencia.
Había algunha barra olímpica de levantamento, diferentes discos olímpicos de pesas, espalderas, un soporte de sentadillas, unha sinxela prensa atlética, unha máquina de extensións de cuadríceps e femoral de discos, un par de táboas de abdominais, outro par de bancos de press de banca e press superior, algunha rudimentaria polea, un multipower de discos, un mancuernero e pouco máis, equipamento básico que foi o que utilizaron quen aspiraba a construír un físico un pouco mellor, e onde se sementou a primeira semente dos pesistas pontevedreses.
Dita semente deu o seu froito co paso dos anos coa creación dos dous primeiros ximnasios privados da cidade dedicados á musculación: o ximnasio "Multi Gym" fundado polo xa citado Manolo Pereira e situado no número 9 da rúa Palamios onde hoxe en día hai unha librería; e o ximnasio "Taller Corporal" fundado polo autor deste artigo e situado no número 49 da rúa Benito Corbal onde hoxe atópase o Supermercado Gadis.
Ambos os ximnasios, nas décadas dos 80, 90 e 2000, acolleron a miles de practicantes nas súas instalacións que confiaron neles diariamente a súa preparación física e posta a punto, e co paso do tempo sentaron as bases dunha emerxente industria do ximnasio.
Así o testemuña o que hoxe en día exista un inxente número de centros que operan actualmente nas catro esquinas da cidade, ximnasios tamén denominados: box, centros deportivos ou estudos de adestramento persoal ou pilates, todos eles equipados coa última tecnoloxía en equipos de exercicio, e ofrecendo unha ampla gama de clases e servizos.
Ademais de ser centros de actividade física, moitos deles tamén se converteron en comunidades onde as persoas poden socializar, motivarse mutuamente e compartir as súas experiencias no camiño cara a un estilo de vida máis saudable.
En resumo, a orixe dos ximnasios en Pontevedra atópase na apertura da "Sala de Pesas", que se pode considerar por dereito propio o primeiro ximnasio equipado con aparellos e máquinas de exercicio con pesas desta cidade, onde dous dos seus usuarios que adestraban alí habitualmente co paso dos anos arriscaron o seu diñeiro e apostaron por este sector, fundando os dous primeiros ximnasios privados propiamente ditos de musculación da capital.
Xunto con outros que se montaron, caso do magnífico ximnasio Budo maxistralmente dirixido por Santiago Durán, o ximnasio Center (moi próximo á Ferrería, máis orientado ao wellness e a ximnasia de mantemento) que estaba rexentado polo citado Ibuz, o Gimsport na Praza de Barcelos, ou o Ardeas da rúa Santa Clara que comezou sendo unha escola de artes marciais do mesmo xeito que os ximnasios Macesport e o Suh, puxeron os piares para o desenvolvemento do fitness.
Naquel entón aínda quedaba un longo e difícil camiño que percorrer ata a actual, variada e masiva oferta destes espazos que non só ofrecen oportunidades de traballo para os profesionais do sector, senón tamén para aquelas persoas que desexan manterse en forma reflectindo o compromiso da poboación pontevedresa coa saúde e un estilo de vida activo.