No medio dunha pandemia na que os cambios se suceden con tal rapidez que resulta imposible realizar plans mesmo a curto prazo, un avogado pontevedrés ten xa unha cita para o 26 de abril do ano 2022. Dentro dun ano e medio, deberá presentarse no novo edificio xudicial de Pontevedra para abordar un asunto que, ata que chegou a covid-19 e trastornouno todo, debería ser prioritario e celebrarse en apenas uns meses: a solicitude de invalidez absoluta do seu cliente.
Este cliente deberá esperar ata 2020 para que un Xulgado do Social decida sobre o seu futuro, pero o seu caso non é, nin moito menos, unha excepción. Ata cinco avogados pontevedreses cos que contactou PontevedraViva alertan dos atrasos xa insostibles que acumulan os xulgados do Social de Pontevedra e as salas especializadas en cláusulas de chan que tratan desde Vigo asuntos de toda a provincia. Ambas as xurisdicións afectan a dereitos fundamentais da cidadanía que se viron moi afectados pola pandemia e acumulan as demoras máis preocupantes da Xustiza pontevedresa.
No caso dos xulgados do Social, o citado xuízo fixado para abril de 2022 é unha reclamación de invalidez absoluta na que a demanda se presentou en xuño e admitiuse a trámite tres meses despois para acabar sinalándose para case dous anos despois da súa presentación.
O atraso é o máis grave dos referidos polos avogados consultados por este xornal e afecta ao Social número 1, o máis colapsado, segundo coinciden todos os letrados, pero tamén no número 2 hai demoras que eran impensables antes da pandemia, pois, como exemplo, baste o caso dun profesional que presentou unha demanda en febreiro deste ano e ten o xuízo fixado para abril de 2021, isto é, 14 meses despois.
Os exemplos son incontables. Un avogado presentou dous procedementos en xuño por unha demanda de incapacidade e terán o xuízo en setembro de 2021, "unha barbaridade", e outro presentou unha demanda por despedimento en xullo e terá o xuízo en decembro, isto é, seis meses para un proceso que non adoitaba demorarse máis de mes e medio ou "como moito, en casos excepcionais", tres. Mesmo hai un que esperou desde antes do estado de alarma ata outubro por unha aclaración de sentenza que en circunstancias normais tardaría un máximo dun mes.
Nos procedementos sumarios, isto é, despedimento e protección de dereitos fundamentais, os letrados reportan prazos mínimos de dous ou tres meses e máximos de 7 ou 8, fronte aos dous habituais, mentres que noutros como reclamacións de cantidades alónganse máis do ano. Nestes casos, o mínimo en ambos os xulgados é que o xuízo se demore un ano e que o atraso se acumule xa desde o inicio mesmo do procedemento, pois os xuíces están a tardar de media entre dúas e tres meses en admitir a trámite unha demanda, unha situación que, tal e como coinciden os letrados, "é unha mala noticia" para a cidadanía nunha xurisdición da que depende, por exemplo, que unha persoa cobre un soldo que lle permita chegar a fin de mes.
A Avogacía reclama reforzos nestes xulgados tendo en conta que xa antes da pandemia acumulan importantes atrasos porque "nunca chegaron a recuperarse da folga de varios meses dos funcionarios", en alusión ao parón de 114 días do ano 2018, e agora todo empeorou como consecuencia do peche total da actividade xudicial durante o estado de alarma e porque no verán prestouse "un mal servizo ao cidadán".
"Estivemos toda a pandemia sen resolucións e en xuño, xullo e agosto non se traballou case nada", lamentan os letrados, que tamén cuestionan que en agosto se habilitaron 15 días dentro do ano xudicial -adoita ser un mes non hábil na xustiza- e "non se movían papeis, non serviu para nada". De feito, hai casos de xuízos por despedimentos que se suspenderon en abril polo estado de alarma, aprazáronse a setembro e agora xa están fixados para decembro, cando de forma habitual en dous meses estarían resoltos.
Ademais, alertan do posible "colapso do sistema xudicial" unha vez que empecen o aluvión de demandas derivadas dos despedimentos derivados da crise económica post covid-19. Así, indican que "xa levaban un atraso enorme" e agora van empeorar porque haberá un "aluvión" de casos fundamentalmente de dúas cuestións, reclamacións de cantidades e despedimentos. Neste punto, alertan de que "nos están obrigando a chegar a acordos en conciliacións laborais, en moitos casos, malos acordos porque se vas a xuízo, con estes prazos, tardas anos en cobrar".
Se grave é a situación nos xulgados do Social, nas dúas salas especializadas en cláusulas de chan os letrados falan de situacións "sanguentas". Un avogado relata que presentou procedementos en xullo que, en outubro, aínda non admitiron a trámite, tan só teñen o acuse de recibo de chegar ao xulgado, pero non o decreto de admisión e outro calcula xa que os procedementos que entren agora tardarán dous anos en resolverse.
As salas están xa "colapsadas", alerta un avogado ao que tardaron dous anos en incoar un procedemento por unha reclamación de cláusulas de chan e que asegura que os seus clientes xa están "desesperados".