O Teatro Principal de Pontevedra acollerá a estrea do documental A memoria neta, un traballo sobre a memoria histórica que dá voz á "xeración neta", é dicir, a como os episodios de represión que viviron miles de familias galegas foi marcando ás xeracións posteriores. Poderase ver o mércores 27 de novembro, ás 20.30 horas.
A memoria neta enmárcase dentro dos actos que, de maneira anual, organiza o Concello de Pontevedra para homenaxear a un colectivo que vivise a represión franquista durante a ditadura. Esta xeración será a protagonista en 2019, despois de que en anos anteriores recuperásense as historias do funcionariado, as mulleres ou as familias.
O edil de Memoria histórica, Xaquín Moreda, explicou que o obxectivo deste documental "non é contar ou que pasou" senón analizar a forma na que se transmitiu o que ocorreu naquela época, "incluíndo o silencio que predominou en moitas familias" e como afectou esta represión ás seguintes xeracións.
O documental divídese en sete partes: O silencio, na que se relata como se ocultou a historia; O relato, onde se conta como souberon o que pasou; O que pasou, que narra os feitos; O ronsel, que explica como afectou a xeracións posteriores; A memoria herdada, que conta a propia posición sobre a memoria; A ferida, que fala de como as feridas seguen abertas; e A loita, sobre a transmisión da memoria e a loita pola verdade.
En total, son oito familias e catorce persoas as que achegan o seu testemuño neste traballo audiovisual. Son as familias Gama, Arruti, Lores Torres, Gamallo Adrio, Caamaño, Dios, Paz e Bóveda e, para a súa elección, mesturáronse familias que sempre militaron na recuperación da memoria con outras que optaron polo silencio.
Unha das protagonistas do documental é Mena Rey Dios, que explicou como a súa xeración foi coñecendo a represión que sufriu a súa familia -ela mesma decatouse con apenas quince anos- e como afectou, especialmente, á súa nai, ás súas tías e á súa avoa.
A actividade política do maior dos seus tíos, presidente das mocidades socialistas da época, fixo que fora fusilado con só 28 anos, un feito que marcou a toda a familia. "Les torcieron la vida para siempre", sinalou na rolda de prensa, ao lembrar como a súa nai, a maior das súas tías e a súa avoa foron rapadas e encarceradas durante meses.
"Vivieron perseguidas toda su vida", lembrou, e tanto a súa nai como a súa tía, ambas as dúas mestras, "ya no pudieron ejercer nunca más". Ademais, estes episodios fixeron que fosen persoas "muy nerviosas" ás que "les costaba mucho hacer amigos" por desconfianza, por precaución ou por medo a "significarse" socialmente.
O responsable do documental, Xan Xiadas, explicou que o seu traballo non sería posible sen o labor previo que Montse Fajardo, guionista desta peza audiovisual, fixo co programa A memoria das mulleres. A súa gravación foi posible, recoñeceu, pola "confianza" que tiñan as familias en como se ían a tratar as súas historias.
O documental leva aos seus protagonistas a escenarios "que tiveron algo que ver" con cada unha das súas historias, regresando así a lugares "clave" para explicar a represión que sufriron por parte do réxime ditatorial franquista.
As oito familias participantes, engadiu Xiadas, contan "de xeito moi distinto" todo o que pasaron eses anos, xa que destaca que en moitas delas estes temas "sempre se falaron" e outras optaron polo silencio e non abordar "absolutamente nada" ata datas recentes.