Carne Cruda emite desde o Teatro Principal: "Ao sistema non lle gusta que camiñemos libres. E por iso gústanos tanto Pontevedra"
Por María José Pita & Mónica Patxot
"Ao sistema non lle gusta que camiñemos libres. Que nos desviemos. E por iso gústanos tanto Pontevedra, porque é unha cidade que se camiña, na que o peón recuperou o espazo público, a praza, a rúa…". Con esta declaración de principios, Javier Gallego, director e condutor de Carne Cruda, introducía ao oínte no que significa Pontevedra e no porqué de que o programa de radio se emitise o xoves 27 de abril dende esta cidade.
Unha emisión en directo só alterada por un breve preámbulo gravado uns minutos antes desde o exterior do Teatro Principal, para que o son ambiente dos paseantes, o terraceo e o bulir da cidade peonil se coase no relato. Os moitos espectadores que case enchían a platea do Principal atopábanse á súa chegada ao recinto co propio Gallego, auriculares e micro en man, alén das portas gravando ao seu speech.
O arranque do programa foi un exercicio de boa radio e sintonía co público. "Camiñar colócanos no noso sitio, ao ritmo da vida, á altura das cousas", expoñía Gallego con son de rúa de fondo. Xa dentro do Teatro Principal, entre butacas, celebraba que "polas rúas de Pontevedra, sen présa, sen a distracción capitalista dos auriculares ou as pantallas, viñemos gozando da paisaxe e escoitando como soa unha cidade sen coches". A continuación, cun sonoro "Boas tardes, buenas tardes, como estades?" provocaba o aplauso xeral e o pé para trasladarnos á actuación en directo de Caamaño & Ameixeiras, dúo coruñés ligado á música de raíz formado por Sabela Caamaño, ao acordeón, e Antía Ameixeiras, violín e voz.
O programa, emitido desde carnecruda.es e eldiario.es, así como nas súas emisoras asociadas, entre elas PontevedraViva Radio, onde o podcast estará activo ás 10:00 horas do próximo do martes 2 de maio, presentábase baixo o lema 'Pontevedra mejor a pie'. Por iso, o seu director Javier Gallego quixo pescudar como se pasa do son dos coches e as bucinas de 1999 (pausa para escoitalos) ao das voces e o bulicio da xente paseando neste 2023, "un son tan diferente ao que ten Pontevedra case un cuarto de século despois" (nova paréntese para ambientar con estes sons). Para descifralo, deu paso ao alcalde de Pontevedra, Miguel Anxo Fernández Lores, ao que presentou como "un namorado do seu municipio ata as trancas", parafraseando unha frase do seu perfil en redes sociais.
"Esta cidade era un almacén de coches, a intensidade media de circulación e aparcamento triplicaba ao centro de Madrid. A decisión era ou coches ou persoas e apostamos polas persoas", admitía o alcalde. "Por que tivo claro a peonalización?", preguntaba Gallego. "Porque estiven 12 anos na oposición e tiven tempo para pensar", replicaba entre risos o alcalde. O ton distendido acompañou a todo o programa, no que o humor abrazaba a reflexión e a mirada crítica.
Entretemento intelixente para mostrar unha Pontevedra que "desprazou ao coche para desprazarse mellor", en palabras de Gallego, onde a "filosofía non é unha simple peonalización: non se expulsa ao coche, senón que pensa que coches son realmente necesarios na cidade". Neste sentido, Fernández Lores admitía que un dos grandes retos fora responder ao feito de que 27.000 persoas de fóra da cidade estean a chegar cada día para traballar nela. "Non se pode dar cabida a 27.000 coches, nin aínda que habilitásemos un aparcamento na Peregrina, que non se pode". A reacción chegou a través dos aparcamentos disuasorios, "en polo menos cada un dos catro puntos cardinais da cidade" e a supresión da ORA, reafirmando que "en Pontevedra non se cobra polo espazo público".
Pola súa banda, Carme da Silva, presentada como ex concelleira de Urbanismo, incidía en que "o espazo público é un dereito fundamental, como o é a educación ou a sanidade" e o desafío de introducir a perspectiva de xénero para pensar a cidade, un tema do que non se falaba fai máis de vinte anos pero no que Pontevedra tamén foi pioneira. "As cidades están deseñadas por homes e para homes de entre 45 e 50 anos, exitosos, que van en coche a traballar". Da Silva lembraba como se parou co arquitecto muncipal de entón, hoxe xubilado, a observar quen eran os que ocupaban o espazo público: mulleres nas beirarrúas, a miúdo coas súas bolsas ou carros da compra, cadeiras de bebé, con nenos ou acompañando a persoas maiores, adoito con mobilidade reducida. Unha realidade que fixo repensar a formulación de como definir as beirarrúas, os anchos necesarios e a eliminación de barreiras arquitectónicas.
Estes cambios constábaos Paulo Fontán, presidente da Asociación de persoas con discapacidade da comarca de Pontevedra (Amizade). "As persoas con discapacidade existían, pero en casa". Fontán celebraba que a cidade se convertese nun espazo amable para transitar en cadeira de rodas, pero expoñía que había unha materia pendente. "Queremos poder comprar nunha froitería, ir a unha cafetería..., e non atoparnos cun chanzo". Aproveitaba para pedir ao alcalde unha ordenanza específica que poida sancionar os incumprimentos nos negocios abertos ao público, ao que o rexedor pontevedrés contestou que o trámite é complexo no que se refire a antigos establecementos, pero que "se alguén pide unha licenza nova, xa se lle esixe a accesibilidade".
Completaron este percorrido por Pontevedra María Jesús Iglesias e o seu fillo Mateo, que explicaron a súa experiencia cos "camiños escolares" e a recuperación do espazo público para o paseo e os xogos dos nenos, como o caso do Gorgullón, unha rúa próxima ao seu lugar de residencia.
A última entrevista do programa foi con Leonor González Prieto 'Nené', quen relatou a súa loita contra a permanencia de Ence na Ría de Pontevedra e como logrou que declarasen persoa non grata ao expresidente Mariano Rajoy. Coa súa claridade e forza na palabra, ante un asombrado Javier Gallego confirmaba que en 2024 cumprirá 90 anos, e que "non me vou a morrer ata ver a Ence fóra da Ría".