Non chegou no momento máis sinxelo, pero nada lle quita o ímpeto. Esta fin de semana complétase o primeiro mes do xeneral Luís Cortés Delgado como novo responsable da Brigada Galicia VII, Brilat, catro semanas nas que se atopou unha Brigada aínda recuperándose do sobre esforzo de pechar hai escasos meses dúas misións simultáneas de seis meses en Mali e Líbano e nas que xa viviu na base General Morillo o exercicio anual de adestramento 'Toro-19', o máis importante que leva a cabo o Exército de Terra e que durante a última semana -ata este mesmo domingo- realizouse de forma simultánea en varias localidades de España simulando unha operación de combate xeneralizado. O reto era importante, pero a vitalidade do novo xeneral demostrou ser a proba de calquera sacrificio e nin as horas sen durmir lograron roubarlle o brío. Nin o sorriso e o optimismo e sostén que este exercicio veulles moi ben para reestruturarse e recuperar o seu ritmo habitual de preparación para futuras misións. Neste entrevista, a primeira concedida desde a súa chegada, analiza a situación actual e os retos futuros da Brigada, e das Forzas Armadas en xeral.
Dicía días atrás que lle tocou a vostede o premio gordo ao dirixir a Brilat. Que ten esta Brigada para que valore tanto poder estar á fronte?
O importante, que é unha brigada. Nunha promoción na que ascendemos 12 ou 14 é moi difícil que te designen para unha brigada; porque isto é o premio gordo, pero non é unha lotería. É unha sorte que esteas no momento e no lugar e que cumpras o perfil máis adecuado para poder mandar unha brigada. De todos os que ascendemos, se cadra dous imos mandar unha brigada. Digamos que é unha sorte que coincidise e, encima, esta brigada porque eu crieime nunha dun estilo moi similar, a Paracaidista. Esta brigada ten un espírito lixeiro, aínda que xa aos poucos vai cambiando cara a un espírito medio, xa os medios son cada vez máis pesados. Agora temos xa BMR en Asturias e no futuro teremos os 8x8, un vehículo de oito rodas que vai envorcado un pouco a mellorala protección, os sistemas de armas. Parece ser que en 2024 seremos unha das brigadas que quizais, case seguro, reciba estes novo vehículos
Vostede xa coñecía o traballo da Brigada desde fóra. Agora xa leva un mes á fronte, que lle pareceu o que puido coñecer desde dentro?
Eu xa coñecía a Brigada porque estivera con eles de manobras, de misións, compartira exercicios… E vir aquí a esta brigada deixoume un pouco sorprendido por como mellorou exponencialmente desde principios dos 90 que se incorporou á forza de acción rápida, procedente doutro tipo de brigada máis territorial a unha brigada absolutamente expedicionaria e cunha espírito e unha preparación que eu creo que, como dicía o xeneral Romero (o seu predecesor), é unha brigada punteira. Se non a mellor, das mellores do Exército.
"A Brilat é unha brigada punteira. Se non a mellor, das mellores do Exército"
Non hai discusión, entón, sobre que a Brilat xa está considerada unha unidade punteira. Que máis queda por facer agora?
O único permanente é o cambio, iso está claro, e máis no exército. Permanentemente hai que estar a cambiar, adaptándose aos novos escenarios. Hoxe en día hai dous factores: a dixitalización e os escenarios, que son tan cambiantes. O panorama xeopolítico tan cambiante que temos fai que o espírito da guerra cambia. E ao cambiar o espírito da guerra, está a cambiar o espírito da preparación das unidades, moito máis agora coa tecnoloxía. A tecnoloxía vai cambiar non soamente á institución militar, a toda a sociedade. A dixitalización vai ser unha revolución moi importante e o Exército non pode quedar atrás. Antes as Forzas Armadas tiraban da tecnoloxía; agora a tecnoloxía vai por diante das Forzas Armadas e é importante adaptarse.
Que retos se marca para esta etapa que acaba de empezar?
A Brigada ten que meterse na senda da Forza 2035, adaptar as unidades do Exército de Terra, neste caso a Brigada, aos futuros escenarios. Son tres fases. Hai unha fase que foi conceptual, ver como será a guerra no ano 2035; unha fase experimental para ver que podemos atopar, que equipos necesitamos; e por suposto hai unha fase de implementación. En 2024 seremos a Lexión e nós as primeiras brigadas que recibamos os 8x8, este novo concepto de brigada.
Nos últimos anos realizáronse obras e melloras nas instalacións da base General Morillo. Están xa adaptadas ás súas necesidades de adestramento ou é necesario seguir realizando algunhas actuacións? Vostede comentaba o día da súa toma de mando que lle gustaría ampliar a zona de adestramento.
Evidentemente, os único permanente é o cambio e a adaptación aos novos escenarios. E o que nós estamos a buscar nese apartado específico é ter espazos nos que sexamos capaces de facer os nosos pequenos despregamentos. Estamos 2.000 persoas e necesitamos espazo para adestrarnos. Esta mañá falaba con alguén e comentáballe que era coma se á Armada, na base de Rota, quitásenlle o mar e navegase por unha rúa. É unha comparación un pouco forte, pero, oe, eu son militar e necesitamos unhas unidades e temos que despregar. Eu non quero dicir que cando vaiamos adestrarnos por aquí teñamos que disparar ou esnaquizar nada, nós garantimos o medio ambiente. Somos persoas que coidamos o medio ambiente, demostrámolo, os nosos campos de manobras son modélicos neste tema. Nós somos persoas que a nosa presenza xa é seguridade. Nunha zona onde non patrulla ninguén, que aparezan militares creo que proporciona seguridade. Non só pedimos, tamén ofrecemos. Encima, case non cabemos.
Supoño que o poñerían ao día dos antecedentes da brigada nese sentido, con toda a polémica e o proceso xudicial pola titularidade dos terreos. Cre que encaixaría ben igualmente esta petición súa?
Ben, iso pasou e hai unha negociación que seguramente que foi a máis xusta. Creo que se chegou a un consenso; agora, o único que pido é xa que eses espazos non se poden usar para o meu adestramento, pois buscar outros espazos. E se algún día, co tempo, estes espazos se poden utilizar, xa non para pegar tiros nin para meter vehículos, senón para adestrarnos nas nosas pequenas cousas: a zona de patrullas, montar unha tenda de campaña e un centro de transmisións, que son cousas que non molestan a ninguén porque de luns a venres quizais non se utiliza moito o espazo público e, se está ocupado para outras actividades, pois a coordinación e o bo facer están aí. E ao revés tamén, a parte nosa do campo de manobras, se alguén quere pasar en bicicleta as fins de semana pois non poñemos pegas, parécenos ben que se utilice.
A súa chegada prodúcese tras un ano intenso con dúas misións simultáneas en Líbano e Mali. Están xa recuperados do dobre esforzo? Como está a ser ese regreso á normalidade?
Como sempre, é un proceso moi estudado, moi encaixado. Evidentemente, para ir a Líbano non pides non mesmo que para ir a Mali. Para ir a Iraq non é o mesmo que para ir a Letonia. De aí, vanse confirmando unidades para despregarse e, á volta, o tipo de misión que preparaches e desenvolviches non é a situación principal para a que nós nos preparamos día a día. Nós preparámonos para a situación máis demandante, a defensa de España dunha agresión exterior; Deus queira que nunca a haxa. Preparándonos para iso, estamos seguros de que cubrimos todo o espectro do que nos poden pedir . É a parte máis esixente. Se te preparas para o máis esixente, saberás facer o demais. Agora estamos nun exercicio estes días que nos vén moi ben para retomar o que a Brigada hai un ano estaba a facer, antes de irnos a Líbano ou Mali. Houbo cambios, houbo que reestruturar á xente para cubrir ocos e poder organizar o ano o máis ordenadamente posible e agora é o momento de reestruturarse. Este exercicio veunos moi ben.
"Presúmese que en 2022 teremos Iraq e Mali. Pero é moi difícil hoxe, a dous anos e medio vista, dicir o que será"
Teñen xa no calendario marcada algunha nova misión? Fálase de 2022.
Presúmese que en 2022 teremos Iraq e Mali. Pero é moi difícil hoxe, a dous anos e medio vista, dicir o que será; pódese adiantar, atrasar ou non facerse. Pódense pechar escenarios ou aparecer novos escenarios e evidentemente todo isto vaise distribuíndo e as esixencias son inesperadas. Somos xente que estamos preparada para o que suceda nese momento. Está a cambiar todo, eu non podería garantir nin aventurar que imos ir a Mali e a Iraq. Veremos como evoluciona.
Si teñen no horizonte volver integrarse na Forza Conxunta de Moi Alta Dispoñibilidade ( VJTF) da OTAN. Nesta ocasión, xa non a liderarían, pero que supoñerá para o día a día da Brigada?
Si, iso é unha realidade. É un reto porque ser parte da primeira resposta da OTAN é unha misión importante. A Brilat foi a primeira que formou e integrou batallóns doutras unidades doutros países multinacionais para liderar a VJTF e fíxoo tan sumamente ben que foi modelo. Agora non achegamos a brigada, achegamos un batallón, pero é exactamente igual, hai que preparalo moi ben. Non só para que, de utilizalo, teñen que facelo o mellor posible, senón para que a imaxe de España e da brigada están detrás. É un reto importante.
Chega á Brilat despois de pasar pola Brigada Paracaidista e a UME, no Estado Maior Defensa, un traballo moi diferente ao que asumirá a partir de agora. A nivel persoal, que supón e como o afronta?
Todo na vida son pasos para o teu desenvolvemento profesional. Evidentemente, onde o fagas no Exército ten as súas diferenzas, pero basicamente os conceptos básicos, as tácticas que se aplican e os procedementos son practicamente os mesmos. Cando levas unha brigada ao final é unha xestión de persoal e cada recuncho de España, cada unidade teñen a súa tradición, o seu persoal, as súas vicisitudes, a súa idiosincrasia, que é importante respectala, tela en conta. Non vou vir eu aquí: veño de non se onde que se facía así. Ademais, esta brigada ten moi boas cousas: unha calidade humana excelente, cunha humildade e unha capacidade de entrega e sacrificio que asombra. O máis importante é que aquí a xente non cho conta. Noutros sitios cóntancho e véndencho, pero aquí tes que darche conta e é importante.
"Asombroume a boa acollida e a amabilidade da xente desta terra"
Ata o de agora non estivera destinado nunca en Galicia nin, por suposto, en Pontevedra. Está a adaptarse?
Máis que ben. A verdade é que estou contento. Á parte de que cheguei con sol, o que máis me impresionou é a bondade, o trato da xente, que parece que levas aquí toda a vida. Non é porque eu sexa o xeneral da Brigada, eu visto de paisano e vou a un bar. Asombroume a boa acollida e a amabilidade da xente desta terra.
Como última pregunta, creo que é obrigado preguntar, nestes momentos, pola igualdade. Toda a sociedade avanza nesta materia, pero parece que o Exército se ha quedado estancado
Se me fala de igualdade, non estou de acordo. Se me fala de paridade, si. Se me fala de número de homes e de mulleres, estou de acordo en que son máis homes. Pero se me fala de igualdade, eu creo que o Exército é unha das institucións dentro da Administración modélica. Ás estatísticas hai que remitirse. Se me di paridade, non a hai. Por que? Primeiro porque a muller entra no ano 88 e intégrase no 89 cando sae da academia, no ano 92 permíteselle acceder ás unidades loxísticas e no 99 coa Lei de Carrera Militar, é onde a muller accede a todas as ramas. Se tiramos desde o ano 99 ata o de agora, é moi difícil que unha muller alcanzase a capacitación para ser oficial. Coroneis e xenerais das armas aínda non hai ningún. Con todo, hai pouco chegou unha muller a xeneral. Porque tiña a capacitación e o Consello Superior do Exército decidiu que tiña os méritos suficientes para ascender. Paridade non hai.
De que cifras estamos a falar?
A porcentaxe de mulleres creceu moitísimo e agora está crecente, pero estancando. O que si é verdade é que diminuíu a tropa e aumentaron os oficiais. Na Brigada nosa temos 7 oficiais, 29 suboficiais e 374 de tropa. O mes pasado, 12,3%, agora estamos nun 12,2, houbo moita tropa e moita masculina. Está claro que aquí todo o que é o acceso a probas está absolutamente transparente. E ti dis aquí: quen é o mellor para facer isto? E ninguén mira se son mozos ou mozas. Coa man no corazón, creo que o exército é unha institución modélica; ademais, perséguese e cóidase. Todo o que sexa fallar neste tipo de aspectos, é ir en contra da imaxe non soamente do Exército senón do que representamos, representamos a España. Nós, cando saímos de misión, exportamos os nosos valores. Por desgraza en Afganistán ou en Mali danche ganas de botarche a chorar, das barbaridades que vimos. Nós, precisamente, que vimos moitas barbaridades contra a muller e contra o ser humano, estamos moi trillados. Nas oito misións que levo vin de todo e dígolle que ben se está en España.
Pero aínda tardaremos en que haxa unha muller á fronte da Brilat, non?
Á fronte da Brilat, si, pero eu creo que nun batallón igual o ano pasado ou ao seguinte sorprendémonos e temos unha muller. Non é difícil porque xa empeza a haber mulleres das Armas. Non hai ningunha coronel, pero son a punta de vangarda de tenente coronel.