A tradición mexicana do Día dos Mortos marida co Samaín local en Casa Maya

A fusión de culturas cobra vida estes días en Pontevedra, onde o restaurante Casa Maya convértese nunha ponte entre dúas tradicións ancestrais: o Día de Mortos mexicano e o Samaín galego.

Natalí Regueiro Lopo, propietaria do restaurante, afirma que "escollemos facer a ofrenda a María Félix porque queremos dar visibilidade ás mulleres mexicanas, especialmente nestes tempos onde o feminismo está en auxe en México".

María Félix é un referente cultural e unha actriz cunha ampla e exitosa carreira cinematográfica. Ademais, ten a curiosidade de que faleceu o 8 de abril de 2002, o mesmo día e o mesmo mes no que nacera en 1914.

"María Félix era unha muller auténtica e forte que poñía a México moi en alto", engade Natalí Regueiro sobre a actriz.

O altar, montado en colaboración coa asociación Mexicanos en Galicia que dirixe Julia Cebedo, incorpora elementos tradicionais como o pan de morto, un pan doce cuxa forma circular representa o ciclo da vida e a morte.

"Ten un significado moi especial", detalla Regueiro sobre o pan de morto. "A cruz representa as bágoas polos defuntos, o piquiño superior simboliza o cranio, e todo está relacionado coa profunda tradición católica mexicana".

As caveriñas de azucre, elaboradas artesanalmente polo colectivo de mexicanos en Galicia, adornan tamén o altar xunto a outros elementos relacionados coa persoa á que se lembra.

"É un traballo súper laborioso, pero precioso. Este ano incluso personalizaron algunhas co nome de Casa Maya", comenta orgullosa a propietaria.

A celebración enriquécese cunha selección de imaxes da exposición fotográfica titulada 'Unha ollada cara á morte', do fotógrafo Ricardo Maldonado, con altares, ofrendas e catrinas, cedida por Mexicanos en Andalucía en colaboración coa Embaixada de México en España.

As imaxes capturan a esencia desta festividade en diferentes lugares da República mexicana, amosando como as familias acoden con mariachis, comida, flores de cempasúchil e lembranzas xunto ás tumbas dos seus seres queridos.

"En México, o Día de Mortos é incluso máis importante que o Nadal", revela Regueiro. "A xente vai aos panteóns, caracterízase como deuses e come sobre as tumbas, hai música... É unha verdadeira celebración da vida e a morte".

Esta visión coincide coa tradicional celebración do Samaín galego, creando un fascinante diálogo cultural que cada vez atrae a máis visitantes.

Para completar a entrada neste mundo que combina o ceo e a terra, Casa Maya ofrece un menú especial que inclúe pratos tradicionais como pozole, tamales e pan de morto, que debe gozarse da súa inxesta coa familia.

"Encántame ver como os nenos se interesan pola nosa cultura e preguntan por que nos pintamos a cara como mortos", comenta Regueiro.

"Sempre lles explico que non é algo de medo, como Halloween, senón unha forma fermosa de lembrar a quen xa non están fisicamente, pero seguen connosco", afirma.

A propietaria destaca a importancia de manter vivas estas tradicións, incluso lonxe de México, e recoñece que películas como 'Coco', de Pixar-Disney, axudaron moito a entender esta festividade noutros lugares.

"É importante saber que os mortos están aí, que seguen connosco e que nos coidan en momentos bos e malos", confesa.

O altar e a mostra fotográfica permanecerán todo o mes de novembro en Casa Maya, permitindo aos visitantes mergullarse nesta rica tradición indíxena que fusiona o respecto polos antepasados coa celebración da vida mesma.

Esta festa mexicana relacionada co 1 de novembro foi declarada Patrimonio Cultural Inmaterial da Humanidade pola UNESCO en 2008.