O escritor Manuel Rivas pide o activismo da memoria nas xornadas 'A (des)memoria nas aulas'

Pontevedra
30 de abril 2022

Nestas xornadas que organiza a Deputación de Pontevedra reclámase un proxecto curricular no ensino que permita abordar a historia recente de Galicia achegando ao alumnado recursos sobre os acontecementos que se rexistraron despois do golpe militar no ano 1936

Xornada 'A (des)memoria nas aulas'
Xornada 'A (des)memoria nas aulas' / Deputación de Pontevedra

A Deputación de Pontevedra acolle as xornadas 'A (des)memoria nas aulas', organizadas polo departamento provincial que dirixe a deputada de Memoria Histórica María Ortega. Nesta ocasión, a cita serviu para reclamar un proxecto curricular no ensino galego que aborde a historia recente de Galicia utilizando un punto de vista da Memoria. 

María Ortega demanda recursos para a docencia que permitan ao alumnado coñecer os acontecementos que se rexistraron despois do golpe militar de 1936, ofrecendo un relato completo que supere o transmitido a través do bando gañador.

A deputada manifestou nas xornadas que "non se pode esquecer para non repetir e máis agora que se produce un claro rearme da ultradereita". Criticou a eliminación do estudo da xeograffía e historia de Galicia no currículo de segundo de bacharelato. Nesta liña, anunciou o seu compromiso de achegar ás aulas todas as ferramentas para abordar esa etapa nos estudos.

A deputada nacionalista inauguraba estas xornadas facendo referencia ao edificio do Pazo Provincial que no tempo da República era unha Escola Normal ata que o golpe de estado, indicou, converteunas en celas, nas que se encarceraron a mestres.

Lembrou que a escola libre foi a vítima máis grande do franquismo ao terminar o "soño de formar homes e mulleres con espírito crítico e apareceu a formación do espírito nacional, a memorización de consígnalas e o pensamento único, especialmente úncio, e girs, no caso das mulleres", concluíu.

Nesta xornada tamén participou Jorge Soto, vicerreitor da Universidade de Vigo no campus de Pontevedra; o investigador Xosé Álvarez Castro; o ilustrador e editor Kiko Da Silva; e as escritoras Eva Mejuto e Xulia María Barros, que trataron a 'Memoria ilustrada de San Simón'.

O escritor Manuel Rivas ofreceu un relatorio sobre 'As doce pereiras, as dez maceiras e as corenta figueiras', para finalizar a xornada coa proxección do documental 'Dores' coa presenza da directora e guionista Coral Piñeiro e a produtora e guionista Maite Martínez Prieto.

Durante a exposición de Manuel Rivas, o autor de 'O lapis do carpinteiro' propuxo o activismo da memoria como elemento fundamental para a democracia e reclamou unha reflexión conxunta sobre este concepto.

Lembrou algunhas anécdotas escolares propias cando estudaba nos arrabaldes da Coruña nunha escola que a que había pingueiras e pasaba frío porque as xanelas carecían de cristais. O mestre era propagandista do Réxime e aseguraba que "España vuelve a ser un imperio en el que no se pone el sol" mentres os estudantes ollaban pola xanela e, ante a chuvia e o frío na aula, dicían "oxalá".

Manuel Rivas: "Tamén somos o que esquecemos"

Rivas lembrou tamén que un estudante contestara que de maior quería ser "emigrante" cando foi preguntado polo profesor, mostrando o desexo que mantiñan moitas familias para escapase da situación que sufría o país. O escritor coruñés fixo unha comparativa entre a memoria humana e a memoria da natureza reflexionando sobre o esquecemento indicando que tamén "somos o que esquecemos"

Previamente o investigador Xosé Álvarez Castro na súa exposición destacou que en Galicia non houbo Guerra Civil senón un "xenocidio" ao eliminarse sectores que se identificaban coas formulacións da Fronte Popular lembrando a relación entre a Memoria e a Historia apuntando a como se utilizaron memorias pervertidas da II República e do Franquismo para entender as bases da Transición e a situación actual.

Este sábado analizaranse os recursos cos que a docencia ten que traballar a memoria histórica nas aulas con lecturas e propostas audiovisuais a cargo da especialista en literatura infantil e xuvenil Pilar Sampedro e a investigadora María Xesús López Escudeiro, ademais da intervención da docente Susana Sánchez Aríns, que falarán sobre o tratamento da memoria na escola.