Unha veciña de Pontevedra denunciou ante o Tribunal Económico-Administrativo Rexional (TEAR) de Galicia unha actuación da Axencia Tributaria que cualifica de "micromachismo" porque considera que beneficia os pais ou nais que non pagan as manutencións dos seus fillos e que "na súa inmensa maioría son homes".
"Non pagar a pensión de alimentos ten premio en Facenda", sostén esta veciña da cidade, que chega ante o TEAR tras dous anos seguidos reclamando á Axencia Tributaria en relación coa súa declaración da Renda no relativo ao dereito á aplicación do mínimo por descendentes. Cada ano recibiu unha resposta diferente e, finalmente, decidiu levar o tema ao tribunal nunha reclamación económico-administrativa contra actos de recadación.
A denunciante está separada do pai dos seus dous fillos e, á hora de presentar a declaración da renda de 2020 e de 2021, os nenos vivían con ela e o outro proxenitor estaba obrigado por sentenza a pasarlle unha pensión de alimentos.
En casos como o desta parella, os pais teñen dúas opcións á hora de presentar a declaración. A opción uno é que poden pedir a aplicación da metade do mínimo por descendente cada un e, neste caso, non é necesario acreditar que efectivamente se paga a pensión, senón que basta con xustificar que unha sentenza obriga a facelo. A opción dúas é que o que convive cos nenos pode pedir a totalidade do mínimo por descendente e o outro pedir desgravar polo diñeiro que pague en concepto de pensión de manutención. Neste caso, si ten que xustificar que paga a pensión.
Neste caso que nos ocupa, os dous pais incluíron aos nenos en declaración pedindo a aplicación do mínimo por descendente, ela na súa totalidade e el a metade e ambos os anos a esta pontevedresa chegoulle unha reclamación de Facenda pola discrepancia entre o declarado por ela e polo outro proxenitor.
O criterio inicial de Facenda foi, ambos os anos, que o pago da pensión de alimentos aos fillos recoñécese como unha dependencia económica e, a efectos do IRPF, asimílase á relación de convivencia cos descendentes, de modo que o pai ou nai que pague a pensión, aínda que non viva cos seus fillos, pode aplicar a metade do mínimo por descendente na súa declaración, ao entender que lles sosteñen economicamente. Desta forma, ambos os pais poden aplicar a desgravación polos seus fillos con independencia de se conviven ou non.
Os dous anos en cuestión, 2020 e 2021, tiña as mesmas circunstancias e ela alegou o mesmo.. En relación coa declaración de 2020, Facenda deulle a razón asimilando a dependencia económica dos seus fillos con respecto a ela pola convivencia e dando ao outro proxenitor a posibilidade de desgravar pola pensión de alimentos que lle pasaba polos fillos. Ademais, ese ano só pagáballe a pensión de xaneiro a xuño e a partir de xullo non lle abonou nada a pesar de estar obrigado por sentenza.
O segundo ano, en relación coa declaración de 2021, recibiu o mesmo requirimento de Facenda e responde o mesmo porque "as circunstancias non cambiaron". Con todo, neste ano, non lle deron a razón, dando ao outro pai o dereito para aplicar a metade do dereito á aplicación do mínimo por descendentes. Sostén a administración que queda acreditada a obrigación do pai de pagar a pensión de alimentos, pero esta pontevedresa lembra que unha cousa é que o pai estea obrigado a abonar esa cantidade e outra que o faga efectivamente.
Esta pontevedresa insiste en que o outro pai non lle pasa a pensión, de modo que non debería poder beneficiarse de desgravar polos seus fillos e engade tamén que "non pode haber dúas resolucións diferentes (renda 2020 e 2021) cando as circunstancias non variaron, debido a que se crea inseguridade xurídica".
"A doutrina de Facenda favorece a quen non paga a pensión de alimentos", insiste esta muller, que considera que a administración tributaria xera "desprotección" para as nais ou pais ás que unha sentenza establece como beneficiarios dunha pensión de alimentos que non se paga. Na súa reclamación expresa que a "inmensa maioría" das persoas que pasan por esta situación son mulleres.
Así, sostén que ao non permitir ás mulleres ás que non lle pagan a pensión desgravar ao 100% polos seus fillos, "prémiase ao proxenitor que non cumpre coa súa obrigación económica e castígase ao proxenitor que se fai cargo dos descendentes".
Ademais, mete un elemento máis na ecuación ao insistir en que a forma de actuar de Facenda "obriga a manter un contacto co proxenitor que pague ou non a pensión de alimentos aos descendentes" porque se pode elixir libremente entre desgravar ditas cantidades ou a metade do mínimo por descendente. Dado que pode haber casos nos que ambos os proxenitores teñen mala relación ou mesmo existe unha orde de afastamento entre ambos, obrigarían a un deles, normalmente á muller, a comunicarse e poñerse de acordo con unha persoa coa que non ten relación ou non logra entenderse ou coa que mesmo pode ter prohibida a comunicación.
Apelando ás estatísticas de que o home adoita ser o que maioritariamente non paga a manutención, entende este razoamento como un "micromachisimo".