"Hoy ha sido el día más feliz de mi vida. Me he casado en Vigo, en Lavadores, fuimos 10 personas y después tomamos un desayuno que nos costó 145 pesetas. Y sigo con el relato del día…"
Estas emotivas palabras, escritas por José María Ureta Ugarte no seu dietario de 1941, son unha mostra da rica historia que atesoura Taberna La Navarra.
No seu almacén, a familia conserva anuarios desde 1933, onde se anotaban as contas, eventos familiares, adversos meteorolóxicos e mesmo pequenas crónicas de acontecimientos históricos.
O establecemento, situado no número 13 da rúa Princesa, no centro histórico de Pontevedra, celebrará proximamente o seu centenario.
Aínda que a data exacta de apertura non está clara, "un artigo de Diario Pontevedra do 13 de xaneiro de 1925 menciona a existencia dun almacén de viños navarros neste local, non di que se inaugurou ese día, pero vaia, é a data da cal decidimos que ese día cumpre os cen anos", explica Milagros Guzmán.
Milagros é a viúva de José María Ureta Rodríguez e actual propietaria xunto ao seu fillo Chema Ureta.
Ambos son os gardiáns desta tradición familiar que comezou cos irmáns Justo e Bernardo Ureta Domazaen, quen chegaron a Pontevedra desde Navarra na década de 1920.
Bernardo, un talentoso pasteleiro que traballara en París, estaba empregado no Hotel La Toja. Estando en Pontevedra, abriu unha confeitería co seu irmán na rúa Real, número 8. Pasado un tempo, viron o local vacío da rúa Princesa, que fora unha carbonería, e acordaron pór un almacén de viños navarros.
Desde entón, o negocio pasou de xeración en xeración, co fillo de Justo, José María Ureta Ugarte á fronte desde 1941. A saga familiar continuou con José María Ureta Rodríguez e agora o seu fillo Chema Ureta Guzmán, a cuarta xeración.
"O meu marido incorporouse ao negocio moi novo, estaba a estudar enoloxía en Haro e, moi ao seu pesar, tivo que deixar os estudos para botar unha man á familia. Uns anos antes do falecemento do meu sogro en 1989, cando enfermou, púxose á fronte do negocio e, tras a morte do meu marido en 2008, decidín seguir eu adiante, aínda que non é a miña profesión, eu fun mestra", conta Milagros.
O seu fillo Chema está involucrado na taberna, achegando a súa formación como químico e enólogo para ofrecer unha selección de viños de alta calidade, mentres compaxina o seu traballo a xornada completa nunha adega de Salvaterra de Miño.
O legado de La Navarra mantívose ao longo dos anos grazas á dedicación da familia Ureta porque, aseguran, as ganancias son escasas. "Estamos aquí por amor á arte, ou mellor dito, por amor ao apelido Ureta", contan entre os dous.
Nesta traxectoria, queren facer unha mención especial: "a sorte de que temos un empregado, Rafael Fernández, moi bo, moi traballador e moi leal", que leva traballando na taberna desde 1997 e que, segundo comentaba a PontevedraViva emocionado durante a sesión de fotos: "síntome como un membro máis da familia, e tamén amigo de todos os que nos visitan".
"Aínda que La Navarra mantén a súa esencia, eu creo que un dos segredos é que aprendemos a adaptarnos ás tendencias de cada momento, sempre coa calidade dos nosos viños como alicerce fundamental", engade Chema. Os viños navarros que trouxeron os seus antepasados conviven cunha nova querenza cara aos brancos e rosados, cócteles italianos e mesmo o vermú, "unha moda que volve recuperarse".
O que permanece inalterable é a demanda do viño de pasa, un produto que distingue a La Navarra. O segredo? Manter a zona de orixe de sempre. Chema confíanos que o viño de pasa tráeno de Cheste, en Valencia, e que a recente DANA a punto estivo de deixalos sen subministracións para Nadal.
A taberna foi un punto de encontro para todas as clases sociais. "Aquí mestúranse todos, desde un xuíz até un obreiro da construción. Esa é a beleza de La Navarra", afirma Chema Ureta, quen creceu rodeado das historias que se contaban dos personaxes que pasaran polo local, incluíndo ao rei emérito Juan Carlos I durante a súa estancia na Escola Naval Militar de Marín, "que me dicían que era asiduo".
A pandemia de COVID-19 supuxo un reto sen precedentes para La Navarra, interrompendo a súa actividade por primeira vez en cen anos, e provocando un buraco nas contas. "Foi a única vez que pechamos tantos días, nin sequera durante a Guerra Civil tiveron que facelo", sinala Milagros.
Outro peche obrigado, pero só durante unhas horas, si lembra que lle contaran que sucedeu en senllas visitas do Generalísimo e de Eva Perón a Pontevedra. "Todos os negocios tiñan que pechar as súas portas durante unhas horas para ir aclamalos".
Coa mirada posta no futuro, Milagros pensa na que será a quinta xeración, o seu neto de 24 anos, que estudou cociña en San Sebastián e agora traballa na Coruña, onde se segue formando. "A súa idea é vir. La Navarra quedaría como está, pero o meu neto en principio acondicionaría este outro local, onde estaba o almacén orixinal".
É neste baixo, situado enfronte da taberna, no número 6 da rúa Princesa, onde se conserva o mobiliario orixinal, as barricas e os dietarios cos que iniciabamos este artigo.
Chema reflexiona sobre o que significa chegar aos cen anos. "Nestes días que se aproximan ao centenario, un dáse conta que La Navarra é máis que un bar, é parte da vida de moitas persoas, porque a xente che para, diche, coméntache con tanto agarimo, e ás veces excédeche", di emocionado.
Nestas datas de conmemoración, lembra con nostalxia unhas palabras que repetía seu pai: "Teño máis clientes na Navarra do ceo que na Navarra de aquí". Nai e fillo asinten cun sorriso, confiados en que os seus antergos tamén os acompañarán nesta efeméride.
Para celebrar o centenario, un grupo de clientes habituais está a organizar un xantar para o 1 de febreiro, mentres que a familia Ureta planea unha celebración á súa maneira. "Non sei o que faremos para celebrar, pero seguramente algo faremos. Queremos que a xente que foi parte da nosa historia sinta que lle agradecemos a súa lealdade ao longo dos anos", asegura Milagros.
"Se me permites, só darlle as grazas a todos os clientes de todos estes cen anos que viñeron a La Navarra, que se isto chegou ata aquí é grazas a eles. Grazas, grazas e moitas grazas". Palabras de Chema que subscribe Milagros e que, acompañados de Rafael, rematan cun brinde por toda a gran familia que forma La Navarra.
