"Como se enfrontan os pais a unha sociedade cos adolescentes cada vez máis enganchados ás drogas?". A pregunta leva meses na cabeza de S. e, por moito que se informou, buscou axuda e tocou en todas as portas, non atopa resposta.
Esta pontevedresa ten un fillo de 15 anos e, ademais de nai dun adolescente, o é dun adicto. Descubrir que o seu fillo estaba enganchado ás drogas supuxo un shock e darse conta de que está soa na batalla, unha desesperación. E é que sente abandonada polas institucións e vítima dunha sociedade que non só non combate o consumo, branquéao.
Para tentar poñer o foco nesta realidade que cada día viven máis familias, quere contar a súa historia, que empezou cando o seu fillo tiña 14 anos e, afortunadamente, agora todo apunta a que camiña cara a un final feliz.
Froito do descoñecemento, cando todo empezou, non o soubo detectar. "De súpeto, un día empeza a ter unha actitude cada vez máis pausada, máis parada, sen ganas de facer nada. Pasa excesivo tempo en casa, non quere facer ningunha actividade fóra da súa contorna máis próxima e empézaslle a ver os ollos vermellos".
Non foi dun día para outro, senón unha evolución de meses. "Ti vas notando cambios pero en ningún momento se che pasa pola cabeza pensar nunha adicción". A súa primeira reacción foi acudir ao instituto, porque deixara de acudir ás clases. Preocupada, pediu que abrisen un expediente de absentismo escolar, pero "a única resposta é que non queren problemas". A finais de maio, ao final, abrírono. Demasiado tarde.
"Eu non tivera antes ese contacto coas drogas", recoñece e, froito do descoñecemento, pensou que tiña unha depresión ou, como moito, que estaba a fumar haxix. Buscou en Google este tipo de actitudes e aí saíu por primeira vez a palabra droga. Preocupada, comprou un test na farmacia: positivo en THC e en benzodiazepinas.
Fué de inmediato ao centro de saúde da Parda e derivárona directamente a Montecelo. Unha analítica confirmou o consumo e o seu fillo confesoulle ao médico que non só fumaba porros. Esnifou Trankimazin. "A min véuseme o mundo encima", rememora S., abatida porque a medicación era súa e porque o médico explicoulle que "iso se vía antes nos yonkis cando xa non tiñan acceso a unha dose de cocaína ou heroína. Metíanse o que atopaban polo nariz".
Era finais de xullo e describe as seguintes semanas como un inferno no que non atopou apoio en ningunha institución. Explica que tentou pedir cita co seu médico de cabeceira da sanidade pública, pero non collía ninguén o teléfono nin daban citas na aplicación do Sergas e que buscou axuda municipal tamén sen éxito. "Achégome á UAD e estana desmantelando. Hai un psiquiatra e un psicólogo saturados de traballo que non dan para máis e que, ademais, atenden a adultos. Non hai especialistas en menores".
Nos días posteriores descubriu que "non hai ningún recurso público para menores en Pontevedra". En Vilagarcía si hai unha UAD (Unidade de Atención a Drogodependentes) de adolescentes, pero non se pode mudar a vivir alí.
Acudiu á sanidade privada e a "unha pediatra incrible" que lle recomendou a unha psiquiatra. Fíxolle un oco e, grazas a ela, lembra que aquel día "empezo a ver a luz". A primeira recomendación foi "sacalos de Pontevedra e non ter afastalos da súa contorna". Fíxolle caso de inmediato. "Fago maletas, énchoas de test de drogas e saímos esa mesma noite da cidade".
Estiveron fóra case un mes, ata que tivo que volver traballar, e agora "o neno está con medicación e a resposta é boa". Repítelle un test cada semana e xa só dá positivo en THC. Pero non todo está solucionado.
Así, deuse conta de que "o arraigamento á súa contorna de amizades, que son os que o introduciron na droga, é brutal" e, aínda que o cambiou de colexio "coa intención de que faga amigos novos", sabe que "estamos a falar dun adolescente e é un proceso moi complicado".
O proceso de deshabituación é difícil. "Non o podes encerrar en casa porque iso provócalle máis ansiedade e el a maneira que ten de cortar esa ansiedade é a través das drogas. Non o podes acompañar constantemente porque el necesita o seu espazo como adolescente que é".
Ademais, atopouse soa na súa contorna: "reúneste con todos os pais dos seus amigos e o único que te atopas é que os seus non son". Segundo a súa experiencia, "os pais non queren enfrontarse á realidade dos seus fillos porque se vive máis cómodo na ignorancia".
Tampouco as autoridades responden: "comunicas á Policía quen son os que lle venden, pero non interesan porque a Policía dedícase aos que están por encima dos que menudean con adolescentes". Pensou na Xustiza e enviou un correo electrónico á Fiscalía explicándolles o tema, pero "aínda estou a esperar a que me contesten". Conclusión: As Forzas e Corpos de Seguridade do Estado e a Fiscalía están "faltos de recursos".
Esta pontevedresa pon deberes a todos. Á administración do Estado vea "responsable do blanqueamiento das drogas", pois fan campañas contra o tabaco e impoñen recortes na publicidade de tabaco e alcol, pero "permítese aos medios de comunicación tratar as drogas coma se fose algo habitual e normal. Non só nos programas de televisión senón tamén nas series para adolescentes, como Elite ou Euphoria".
Á Xunta recrimínalle que "nunha comunidade autónoma desde a que se distribúe a droga ao resto de España non temos centros para menores", que o Sergas "non ten ningún protocolo para este tipo de casos nin para moitos outros que afectan a menores" e que, no instituto, "a orientadora o único que manifesta é que non quere ter problemas".
E ao Concello de Pontevedra, reprocha que "non ten ningún programa nin ningún servizo para adolescentes. É máis, tentan librarse da UAD, omitindo o deber que teñen para cos seus cidadáns".
Esa sensación de abandono por parte da sociedade perséguea desde entón. "Os pais estamos sós#ante esta situación" e chama a atención sobre o feito de que "se non tes diñeiro, non tes capacidade económica, ou non che coinciden as vacacións, estás abocada ao fracaso".
Lanza máis preguntas ao aire: "Que pasa cos pais que economicamente non poden permitirse pagar unha media de 30 euros o test á semana e unha media de 180 euros cada 15 días en psicólogos e psiquiatras, non poden cambialo de colexio, non poden afastalos da súa contorna e non teñen a ninguén que lles explique as pautas para seguir neste caso?".
Desde hai semanas dálle voltas a como se chegou a esta situación e lamenta que "todo o que conseguiu Carmen Avendaño xa non serve" porque agora "as drogas, os adolescentes e as tecnoloxías son diferentes". Así, por exemplo, "podes comprar a droga por delivery" e "temos en contra o blanqueamiento da sociedade cara ás drogas". Antes branqueábanse os efectos do alcol e o tabaco, pero non das drogas. "Ti vías pelis de pequena onde drogarse era normal?", pregunta.
Froito da súa experiencia, chegou á conclusión de que se chegou ata aquí, entre outras cuestións porque desde que cambia o sistema educativo e os nenos con 12 anos están nos institutos, relaciónanse con nenos de idades superiores que se converten nos seus modelos. "Antes, os de 13 e 14 eran os maiores do colexio, eran o exemplo para os pequenos. E agora os de 13 e 14 teñen como exemplo aos de 17 e 18, os hábitos dos maiores, alcol, drogas e tabaco; porque dos bos hábitos non collen un". E puido comprobar que "iso fai que un neno de 13 anos teña nas súas mans e moi preto a posibilidade de fumar e a drogarse".
Non se esquece dos pais, que cometen o erro de non prever que isto poida pasar. "O diñeiro que lles dás para o bocadillo do mediodía, o diñeiro que lle dás para saír a tomar unha coca-cola… E que eles na casa teñen acceso a medicación que aos pais non se nos ocorre que poida usarse como drogas, como as benzodiazepinas". O cóctel é explosivo e chega da súa contorna. Ao seu fillo empezou convidándoo unha amiga e seguiu con ese diñeiro que lle daba para un lecer inocente.