En apenas 24 horas a Audiencia Nacional despexará as incógnitas sobre a fábrica de Ence en Pontevedra. Ou ben avala a prórroga que lle concedeu o Goberno de Mariano Rajoy para seguir ocupando terreos de Costas ou ben estima os recursos presentados polo Concello e dous colectivos ecoloxistas.
Sobre a mesa, dúas datas. 2073, se considera que o permiso foi outorgado de maneira legal -o Executivo do PP estaba xa en funcións-; ou corenta anos menos, o 2033, se coincide coa tese defendida polos opositores a que a factoría pasteira continúe na ría de Pontevedra.
Non podería continuar máis aló porque se cumpriría o máximo legal de 75 anos -a concesión inicial data de 1958- para ocupar terreos de dominio público marítimo-terrestre, como fixan a Lei de Patrimonio e a Lei do Cambio Climático, aprobada recentemente en España.
Será este martes 22 de xuño cando o tribunal se reúna para fallar sobre os recursos presentados tras a concesión da prórroga a Ence para manter a súa actividade en Pontevedra durante 60 anos, a contar desde a solicitude realizada pola empresa en 2013.
Sexa cal for a decisión da Audiencia Nacional, a batalla legal que se aveciña será longa.
Ambas as partes, a empresa e o Concello de Pontevedra, adiantaron que se a resolución é contraria aos seus intereses recorrerán ás instancias que sexan necesarias, o que na práctica supoñerá alongar este conflito xudicial durante anos.
Esta última contenda xudicial, que se antolla definitiva para os intereses empresariais de Ence en Pontevedra, ten a súa orixe na decisión adoptada polo Goberno de Rajoy de modificar a Lei de Costas para permitir a continuidade desta fábrica na enseada de Pontevedra, que tiña unha data de caducidade que parecía asumida por todos, o ano 2018.
Tras ese trámite, o executivo do PP, partido que sempre se mostrou partidario da continuidade de Ence en Pontevedra -salvo un período alá polo ano 2009 no que o presidente galego, Alberto Núñez Feijóo, mostraba o seu "compromiso firme" polo traslado da fábrica-, prorrogou en xaneiro de 2016 a concesión da factoría durante 60 anos máis.
A cambio de seguir ocupando terreo público de Costas ata 2073, a compañía comprometíase, entre outras cousas, a executar un plan de melloras ambientais para optimizar o funcionamento do seu complexo industrial.
Ence aseguraba entón que a prórroga permitiría manter máis de 800 empregos en Pontevedra e ata 5.000 en toda Galicia que dependen do funcionamento desta planta. Ademais, co beneplácito da Xunta, prometeu investir uns 400 millóns, agora paralizados, recoñece a empresa, pola "inseguridade xurídica" na que se atopa.
Os recursos a esta decisión non tardaron en chegar. Fixérono desde o Concello de Pontevedra, gobernado entón en solitario polo BNG -aínda que executivos anteriores e posteriores en coalición co PSOE mostraron o mesmo rexeitamento- e desde dous colectivos ecoloxistas, Greenpeace e a Asociación pola Defensa da Ría de Pontevedra (APDR).
Entre os seus argumentos, moi similares entre si, que o Goberno se extralimitara nas súas competencias, ao aprobar a prórroga estando xa en funcións, ou que se cometeron multitude de defectos administrativos na súa tramitación.
Ademais, denunciaban que se incumpría a Lei de Costas, que a prórroga iría en contra das directivas europeas de libre competencia e, sobre todo, que esta autorización para unha fábrica "nociva e contaminante" obstaculizaba a recuperación ambiental da ría pontevedresa.
Ante o silencio administrativo do Ministerio de Medio Ambiente a estas alegacións, os contrarios á continuidade de Ence no seu actual emprazamento presentaron un recurso contencioso administrativo ante a Audiencia Nacional, que é o que se fallará agora.
Pero outra decisión, xa adoptada polo Goberno de Pedro Sánchez, axitou o taboleiro de xogo. En marzo de 2019, a Avogacía do Estado decidiu achandarse na causa aberta contra a prórroga de Ence e non defender nos tribunais a legalidade da concesión, suplicando á Audiencia Nacional que ditase sentenza de conformidade cos recursos presentados.
Agora, co litixio próximo á súa relación, os tribunais non foron o único ámbito onde, ao longo dos últimos meses, se discutiu sobre o futuro da fábrica de celulosa de Pontevedra. Administracións, empresa e traballadores decidiron explorar a vía negociadora.
Polo momento, iso si, sen máis resultado que o sentarse na mesma mesa, nunha reunión na que o Ministerio para a Transición Ecolóxica actuou como anfitrión.
O Goberno insiste que a concesión de Ence expirará en 2033 e a empresa aceptou por primeira vez falar dun posible traslado, aínda que advirte que "non é viable" cambiar de localización a súa fábrica de Pontevedra nin técnica nin economicamente.
A vicepresidenta cuarta e ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribera, reclamou entón diálogo á Xunta de Galicia e a Ence para "protexer o emprego" da pasteira e buscar posibles emprazamentos alternativos, pero diso -hai dous meses- nada máis se soubo.
Todo apunta a que uns e outros optaron por esperar á resolución da Audiencia Nacional que, en cuestión de días, volverá cambiar o panorama no que se moven todos os actores deste conflito político-empresarial. Quizá, para sempre.