Matogueiras, cascotes e abandono: o ocaso en Pontevedra dun fútbol doutra época

Terra, grava e mesmo barro cando chovía, balóns Mikasa máis pesados que unha rocha cando se mollaban ou falta de auga quente nos vestiarios. Pouco importaba ante a paixón por un deporte que cambiou co paso dos anos e a renovación das instalacións. Non hai tanto tempo case cada parroquia contaba co seu propio equipo e campo de fútbol, reflexos doutra época que van quedando só no recordo dos moitos pontevedreses que foron felices dando as súas primeiras patadas a un balón aínda que o clima non acompañase, ou especialmente eses días.

É outro fútbol, un no que pouco importaban as marcas de roupa e botas ou a maneira de celebrar os goles dos cracks da Liga de Fútbol Profesional, e no que ata o público tentaba refuxiarse como podía nos días pouco agradables, ou se arrexuntaba nas modestas cantinas dos estadios como cita ineludible da semana.

En Pontevedra, como na maioría de municipios, abundaban este tipo de campos de fútbol por todas as súas parroquias, case todos de terra e propiedade de comunidades de montes ou equipos, e que se mantiñan grazas ao empeño de persoas que durante anos deixaron a vida por atendelos. Pero os tempos cambiaron e sen substitución xeracional, por unhas circunstancias ou outras agora languidecen, abandonados ou semi-abandonados deixando ver o efecto do paso dos anos.

A renovación das instalacións coa colocación en moitos lugares de herba sintética, e tamén a concentración da poboación cada vez máis nos núcleos urbanos e non no rural, foi minguando a capacidade dos clubs que os ocupaban, primeiro deixándoos sen equipos de base e despois, na maioría de casos, tamén dos de categoría sénior ou veteranos, os últimos en resistir.

Neste contexto en PontevedraViva quixemos comprobar o estado dalgúns destes campos. Non son todos, pero sen dúbida supoñen un reflexo de como cambiou a sociedade e o panorama deportivo.

Quizais un dos campos máis castigados sexa o do Salgueiral, en Bora, ao que pode accederse a día de hoxe sen problema por non contar con portal de acceso pero no que para lembrar o que un día foi hai que esquivar a maleza e ata os cascallos de obra depositados por algún veciño. Trátase dunha instalación que sobre todo a finais dos 80 e principios dos 90 gozaba de gran actividade. Non só era usado polo club da parroquia, tamén desde Pontevedra e ante a falta de instalacións na época desprazábase a canteira, por exemplo, da ACD A Seca, ata que a renovación da Xunqueira fíxolle cambiar de sede. Aínda así durante anos seguiu en uso, con etapas de certo esplendor coa fusión do Bora-Campolongo que chegou a pelexar na Primeira Rexional e unha renovación con construción de bancada e novos vestiarios incluída que se acometeu no ano 2006 investindo ao redor de 120.000 euros. De nada valeu e só uns anos despois a súa sorte terminou sendo a de tantos campos da zona.

Outro exemplo próximo é o Raimundo Piñeiro 'Pechecho', en Lérez, que leva o nome da persoa que durante case tres décadas presidiu o club local e que, aínda que aínda en 2019 utilizouse para un campionato de tiro con arco, deixou de lado a práctica do fútbol, xa que ningún equipo utilízao xa. De feito o CD Lérez, filial do Pontevedra, ten a súa sede nos campos Manolo Barreiro da Xunqueira. No seu caso, non só influíu a dificultade de seguir reunindo cada ano nenos e nenas dispostos a xogar ao fútbol, senón a proximidade dunha instalación plenamente renovada como o novo campo de Gatomorto, en Xeve. Precisamente o de Gatomorto é dos poucos 'sobreviventes' da zona grazas ao plan de actuación en instalacións deportivas do rural pontevedrés e do que tamén se beneficiaron o campo de Chan do Monte en Cerponzóns ou o de Campañó, ademais dos proxectados en Ponte Sampaio e Salcedo.

O Raimundo Piñeiro, unido ao novo estadio de Gatomorto, foi unha das propostas que o Concello fíxolle ao Pontevedra para a construción da súa anhelada cidade deportiva, proxecto que segue a estar entre os plans do club granate. Iso si, a presidenta da entidade, Lupe Murillo, declarou en máis dunha ocasión que a súa opción preferida sería o campo de fútbol situado na Xunqueira de Alba, e que xa poucos lembran ver en pleno uso. Uns terreos xunto ao parque das marismas afectados por Costas e que están ao acceso dos paseantes, aos que recibe habitualmente con herbas atas e unhas oxidadas porterías dando proba do que un día foi unha instalación deportiva.

Precisamente a afectación de Costas levou por diante un campo que si estaba en uso como o dos Praceres, co seu equipo o San Andrés peregrinando desde entón por outros campos como A Xunqueira ou Príncipe Felipe para manter a súa actividade, do mesmo xeito que o Salcedo, que espera que saia adiante o plan do seu novo campo mentres ve languidecer a que foi a súa casa, O Casal. No seu caso o estado de terreo aínda non evidencia unha gran deterioración, ao levar só un par de anos en desuso, pero vai camiño de seguir os pasos dos seus veciños.

Foron poucos os que se salvaron da queima, ou ben pola renovación asumida polo Concello ou por abrirse a novos horizontes deportivos. É o caso do último exemplo comprobado neste roteiro, o do campo da Devesa, en Alba, cuxo mantemento asumiu fai ao redor de tras anos o Club Boa Vila de tiro con arco para convertelo no seu centro de adestramentos e tamén como lugar de competicións oficiais, como o Campionato Galego que teñen previsto acoller en agosto. Só as porterías e os bancos lembran ao que un día foi, con terra en lugar da herba que agora cobre o terreo, e onde tiña a súa casa outro dos clubs parroquiais que deixou de existir.

Un fútbol e un deporte que, a pesar de todo, segue moi vivo na memoria de moitos pontevedreses.