Baixo a atenta mirada dun Pazo de Lourizán intacto na súa grandiosidade, pero que languidece de abandono, o escritor Fernando J. Múñez (Madrid, 1972) presentou este xoves a súa nova novela, Antes se secará la tierra, a súa terceira obra, que chega tras o éxito alcanzado nos sectores en literario e audiovisual por La cocinera de Castamar, adaptada por Atresmedia en formato serie.
O recoñecido escritor viaxou ata o pazo pontevedrés que Eugenio Montero Ríos usou como residencia de verán na súa etapa de ministro de Gracia e Xustiza. Do mesmo xeito que no século XIX era testemuña muda de reunións políticas ou de negociacións como o Tratado de París (que en 1898 marcou o futuro de Cuba, Porto Rico, Filipinas e Guam), nesta ocasión foino da presentación dunha das novidades literarias do ano, capitaneada polo editorial Planeta.
O lugar elixido non foi inocente. O propio autor explicou, na presentación #ante os medios de comunicación que Lourizán "serviu de inspiración para contar a historia que está contida nestas páxinas".
É esta construción escenario dunha "loita feroz" entre dous estilos de vida que conflúen no século XIX: o máis tradicional dunha familia fidalga dedicada á gandería e o puxante dunha nova caste de empresarios centrada na minería. Dunha "historia de amores desgarrados, traizón e vinganza".
Conta unha historia protagonizada por dúas familias, os Castronavea de Ourense (que residen nun pazo inspirado en Lourizán) e os Ordás de Ponferrada (León), cada unha representando un deses dous modelos de sociedade contrapostos que acaban chocando e loitan por prevalecer.
Galicia ten un gran peso nesta historia, que, a pesar de transcorrer en Ourense, inspírase no Pazo de Lourizán porque o autor "tiña a historia na cabeza, pero quería un pazo que non fose o típico pazo señorial ancorado no medievo". Buscaba unha construción "máis moderna" coa que "automaticamente o lector tivese a sensación de que entraba nun tipo de casa señorial, fidalga, e a tivese na cabeza".
A través das 480 páxinas desta nova obra, á venda xa en librerías desde esta semana, descríbese case fielmente o pazo pontevedrés que "nos leva a ese tipo de construcións decimonónicas", segundo o autor. "Por iso inspireime nel", insiste.
A pesar de inspirarse en Lourizán, levou a historia a Ourense porque, aínda que Fernando J. Múñez coñece Pontevedra, non tanto como a outra provincia, "a que sempre levei nas miñas raíces", pois os seus avós maternos eran de dous pequenos pobos de Ourense, Fitorio el e Navea ela.
Nunha comparecencia pública no invernadoiro de Lourizán confesou "teño a metade galega" e relatou que de pequeno escoitaba falar en galego en casa e considera que esta terra forma parte das súas raíces. Esta novela está, ademais, dedicada á súa avoa, unha persoa á que "nin lle interesaba a riqueza nin a fama, o único que quería na vida era dar todo o amor infinito que tiña dentro".
"A mi yeya, que con su ejemplo nos enseñó que la ternura deja huellas imborrables", reza a dedicatoria do libro, unha historia que sempre lle roldou e que decidiu escribir tras a morte da súa avoa. De feito, a avoa da familia Castronavea que protagoniza o relato recibe o seu mesmo sobrenome. "Dalgunha forma quixen inmortalizala", explica.
Tamén está moi presente Galicia a través da súa gastronomía, da cociña que tanto lle gusta ao autor e das "experiencias que eu tiña culinarias que quería que estivesen na novela".
A historia de Antes se secará la tierra comeza en 1845, cando o mozo André de Castronavea regresa, doutorado en Leis, ao pazo galego que o viu nacer. O reencontro coa súa familia prodúcelle unha felicidade inmensa, pero o seu maior anhelo é ver a Iria, a medio irmán do seu pai, pouco maior que el. Empeza aí unha relación de amor imposible, pero tamén unha historia de loitas entre familias cando Isidro Ordas abre minas nas terras dos Castronavea.
É tamén unha historia con ecos feministas. "Confórmase ao principio desde un punto de vista case patriarcal, decimonónico, no sentido de que as familias están sustentadas por homes, gobérnanas os dous grandes patriarcas. Isto vai ir cambiando, é unha historia de mulleres que dunha ou outra forma vanse a empoderar en base ao seu propio contexto", explica Fernando J. Muñez.
Son mulleres "fortes e poderosas" que "toman decisións tan drásticas, tan humanas e tan caóticas como poden tomar os homes" e acaban empoderadas. Segundo explicou, quixo contalo así porque non quere abanderarse como defensor do feminismo nin de ningún movemento, pero si lembrar ás mulleres porque "están a sufrir moitísimo a sociedade victoriana".
Se La cocinera de Castamar transportaba ao lector ao século XVIII, esta nova obra farao ao século XIX e a "esa especie de loitas das familias que todos dalgunha forma vivimos, esas contradicións que teñen as familias, que son o máis próximo e á vez pode ser o que máis nos dane noutros sentidos".