Nápoles non é Roma nin Venecia ou Florencia, cidades monumentais das máis belas de Italia e tampouco ten a elegancia sofisticada de Milán. Con todo, o seu casco antigo é Patrimonio Mundial da UNESCO e ademais un reclamo moi potente para viaxeiros e turistas. Que terá Nápoles?
Para min a resposta é clara: VIDA. Nápoles é unha cidade singular, vibrante e chea de contrastes, unha verdadeira caixa de sorpresas que se van descubrindo saltando de recuncho a recuncho.
Dicía Sofía Loren: "Non sono italiana, sono napoletana, é un´altra cosa". E non lle faltaba razón: A verdadeira Nápoles controvertida onde as haxa, é moi diferente ao resto de Italia. Talvez por iso resulta tan atrayente e suxestiva, ás veces ata divertida.
Dacabalo entre o luxo das firmas que invaden as fermosas Galerías de Umberto I ou o elegante distrito de Chiada e a indolente decadencia do Nápoles máis tradicional, camiñar por calquera dos seus barrios ou vías supón ir destapando unha xenialidade tras outra: Maradona preside desde un altara portería dun edificio decrépito mentres Sofía Loren, a deusa napolitana reivindica as súas orixes grafiteada nun vello muro. Moi preto unha fermosa cadeira de brazos clásica abandonado á súa sorte é testemuña da atarefada vida napolitana e Einstein comparte escaparate cunha man rota e un papá ardendo no inferno, nun extravagante local.
No Barrio Español, o paradigma do Nápoles máis humilde e á vez máis cobizado polo turismo, os balcóns exhiben sen pudor a roupa tendida, algo tan tipicamente napolitano que é motivo recorrente de cadros e beléns.
Pero a zona máis sorprendente de Nápoles está no corazón do seu centro histórico, onde se cruzan estreitos canellóns con arcos e entradas porticadas, salpicado de impoñentes igrexas e onde o trazado dos antigos cardo e decumano se espalla entre rúas pequenas e prazas.
Na ateigada Vía San Gregorio Armeno consérvase máis que en ningún lugar a tradición do Belén Napolitano: O Presepe remóntase nesta zona ao século XIV, pero adquire maior relevancia a mediados do XVIII cando transgrede o ámbito relixioso para recrear escenas da Corte, a nobreza ou a burguesía e finalmente do pobo.
Hoxe a visita a Nápoles durante as festas do Nadal ten aínda maior aliciente pois non hai igrexa ou museo que non exhiba estas magníficas representacións artísticas, algunhas de séculos pasados e outras contemporáneas, pero todas elas auténticas obras mestras: escenas cotiás, oficios, personaxes populares, bailes tradicionais e ata recreacións das escavacións de Pompeia e Herculano. Todo con incrible realismo e ás veces non exento dunha certa ironía.
Ademais, é no seu casco antigo onde o tráfico aloucado e incesante das Vespas que os napolitanos conducen de modo case suicida achéganos ao Nápoles máis caótico e onde se confunden as grandes obras da arte e a arquitectura (Santa Chiara, San Severo, o Duomo, San Doménico Maggiore…) coas máis pintorescas excentricidades. Tiña razón Sofía Loren, Nápoles é outra cousa.
LA HABANA
Cada vez valóranse máis eses lugares onde o tempo parece deterse nun momento afastado e os seus habitantes resístense ás vangardas para pesar do contacto diario con centos de turistas.
Pasaron máis de dez anos da miña visita á Habana. Caín por alí tres ou catro días case como de paso, nunha viaxe á Riviera Maya aproveitando a escasa hora de voo que separa a Cancún da capital cubana.
Non sería exacto dicir que a cidade mes sorprendeu pois levaba referencias cruzadas dos seus moitos encantos e outros tantos defectos.
Pero o caso é que a Habana deixoume un recordo potente, case indeleble. As súas rúas mostraban o contraste dunha cidade alegre e vital coa decadencia de moitos dos seus edificios case en estado de ruína, onde algo ou moito tería que ver o obsceno bloqueo de Estados Unidos que asfixiaba a un país sen recursos suficientes para despegar.
Aínda así A Habana desprendía un cheiro a vida nas súas rúas animadas pola música de vellos habaneiros, na hospitalidade e a calor que mostraban os seus barrios sempre vivindo cara a fóra, en balcóns, en terrazas, en patios ou nas propias portas. Iso sorprendeume desa Habana que me anunciaban tan necesitada de pequenos agasajos que como bos turistas todos levamos para contentar aos paisanos, pero sobre todo a nosa propia conciencia.
Alí ás veces sentinme como nun paraíso paseando o extenso Malecón con esa calma que levan os cubanos e que mostran ata no fala. Na praza da Revolución puiden render homenaxe con foto incluída á enorme estatua do Che e na zona vella atopei un crisol de cores con xardíns ateigados de verde, resplandecentes coches de época e edificios emblemáticos que, moi afortunados, foron rescatados a tempo da ruína.
Polas súas rúas vagaba Hemingway buscando inspiración e algún que outro daiquiri, por iso El Floridita ten agora unha estatua do escritor abacelado na barra. Neste e outros locais moitos artistas probaron os ricos cócteles caribeños, entre eles o delicioso "mojito", un clásico que deu fama á Bodeguita do Medio. Todo un mundo de sensacións para unha cidade difícil de esquecer.
FEZ
Poucos anos despois unha viaxe por terras marroquís achegoume a Fez outro deses lugares que resisten imperturbables o paso do tempo. A pesar de ser unha das Cidades Imperiais de Marrocos, cegadora coas súas sabias madrazas e as súas mesquitas adornadas, non todo o mundo pode entender que Fes sendo un dos destinos turísticos máis importantes do país preserve a esencia dun pasado de fai máis de mil anos.
A vista da cidade desde o alto do outeiro é fermosa, coas súas casas cor arxila e ocre apiñadas entre unha paisaxe arborizada de adelfas e oliveiras. Desde o miradoiro Fez aparenta unha extensa e humilde aldea, pero nas súas terrazas non faltan parabólicas, case diría unha por habitante, como unha intensa rede de comunicacións tecida a conciencia. Algo así xa suxire que hai que viaxar a Fez cunha mirada diferente.
A súa medina consérvase case intacta, aínda que acolle diariamente hordas de turistas sorprendidos polas "rarezas" dos seus carreiros retortos de trazado medieval.
Nos zocos as teas brillan ao son das voces dos vendedores e do barullo de curiosos e compradores: especias, medicinas, remedios naturais, obxectos cegadores de metal, todo ten cabida nestes mercadillos tan variados.
Na medina ceramistas, carpinteiros ou traballadores do vidro, mostran as súas habilidades artesanais. Pero o mellor de Fez é o bulicio intenso da vida cotiá. Polas súas rúas de pouco máis dun metro de ancho circulan mulas e burros cargados con todo tipo de mercadorías, facendo soar os seus cascabeis pedindo o paso. Un home vende o seu xénero practicamente sepultado nunha montaña de menta ou hortelá e unha carnicería anuncia produtos frescos coa cabeza íntegra dun dromedario como reclamo. Ás veces é difícil para o viaxeiro evitar un aceno de desgusto.
Si, isto é Fez, un universo de cores e cheiros que se intensifica cando chegamos ao seu barrio máis famoso: o dos curtidores. Aquí discretamente escondido entre edificios atópase unha dos motores económicos da cidade: a actividade artesanal de curtido e tinguido de peles. O cheiro é case insoportable froito do uso de excrementos de pomba e cal, pero a visita merece a pena para coñecer o traballo destes artesáns sacrificados de sol a sol entre bañeiras de tinguiduras e peles.
Porque definitivamente Fez é outro mundo diferente, ao que accedes atravesando algunha das súas marabillosas portas talladas en brillantes azulexos e filigranas para penetrar na maior cidade medieval de toda África e nunha das máis sorprendentes.
Marga Díaz https:// mundoviajero.es/