Achégase decembro e na costa Sorrentina, moi próxima a Nápoles, prepáranse para días intensos. E non parece lóxico, pois o verán italiano, ese das películas e dos convertibles de época aínda queda moi lonxe, pero é que chega o Nadal e os napolitanos andan a mil cos seus preparativos, así que en Sorrento, porta de entrada á magnífica costa amalfitana non van ser menos.
En Nápoles o sentimento do Nadal roza o paroxismo: cegados máis pola aura dos santos que presiden as monumentais igrexas que polas luces decorativas, a cidade dos Beléns adquire en decembro unha cor especial.
Case se podería dicir que os seus tres deuses: Maradona, Sofía Loren e a pizza napolitana, asisten impotentes a unha temporal desmitificación, mentres que o "presepe" (o tradicional pesebre napolitano) cobra un protagonismo indiscutible. Non é de estrañar xa que en Nápoles reside precisamente a orixe desa tradición secular. Desde finais do século XVII, pero sobre todo no XVIII o gusto por estas representacións do Nadal foi crecendo e traspasou os límites das igrexas converténdose nun dos acenos de identidade da Corte e a nobreza, ata que finalmente estendeuse a todo o pobo. Hoxe os beléns napolitanos representan a personaxes tan variados como Trump, o Papa Francisco ou Maradona en escenarios de ruínas romanas e ata de grandes cidades. O realismo é brutal e o evidente toque satírico fai que perderse descubrindo detalles entre os centos de figuras sexa un auténtico pracer.
Visitar Nápoles en datas do Nadal ten en verdade un encanto especial. A Vía San Gregorio Armeno todo o ano exhibe estas obras de arte, pero durante estas datas se esmera ata tal punto que non hai día que non amenza ateigado de afeccionados e curiosos. O mesmo ocorre coa próxima vía San Biagio dei Librai, onde o barullo resulta mesmo acolledor, en contraste coa elegante decoración que engalana as rúas dunha cidade caracterizada normalmente polo seu ambiente caótico e desordenado.
Aínda que é aí onde precisamente reside o encanto de Nápoles, non debemos perdernos as visitas aos interminables monumentos napolitanos: a magnífica Catedral, a Capela de Sansevero, que acolle ao Cristo Velado (unha valiosa obra escultórica moi apreciada polos napolitanos), a igrexa de San Gennaro ou o Convento de Santa Chiara co seu patio azulexado, e por suposto unha visita imprescindible: o Museo Arqueolóxico Nacional.
Pero non nos enganemos, quen viaxa a Nápoles normalmente non busca beleza nin patrimonio (algo do que a cidade está plenamente sobrada), senón ese cheiro tan peculiar que desprenden os seus barrios, así que despois dun par de días empapándonos de arte o que toca é camiñar e camiñar para descubrir eses recunchos que fan de Nápoles a cidade máis especial de Italia.
No barrio español, se non nos conformamos con sentarnos nunha das terrazas máis turísticas, podemos acertar con algún dos locais que ofrecen a pizza máis rica do mundo: só tomate, mozzarella e aceite de oliva. Parece imposible, pero en verdade é un manxar moi diferente e superior a calquera pizza do mellor restaurante italiano.
Unha vez repostas as nosas forzas, pódese optar por ir de compras a algún dos lugares máis exquisitos e así coñecer a outra cara de Nápoles: o barrio de Chiaia que acolle ás mellores firmas ou as maxestosas Galerías Umberto I compracen aos máis esixentes. Se aínda hai tempo tamén podemos achegarnos a visitar as dúas impoñentes fortalezas que dominan o horizonte napolitano: O Castel Nuovo dedicado hoxe a Museo e lugar de celebración de concertos e eventos, ou o Castel dell ´Ovo no que, segundo a lenda, Virgilio escondeu un ovo máxico que nunca debería desenterrarse para evitar que a cidade sufrise unha gran catástrofe.
Outra opción moi tentadora é descender aos niveis máis ocultos de Nápoles, para coñecer algunha das catacumbas paleocristianas escavadas no subsolo ou tamén a denominada Neapolis Sotterrata, un lugar cheo de misterio. Calquera das dúas visitas deberíase considerar imprescindible, pero as catacumbas son impactantes: No labirinto de túneles baixo o solo están enterrados varios bispos e outros fieis cristiáns. Ao longo de varios pasadizos contémplanse as oquedades na roca a modo de nichos e mesmo fermosas pinturas murais que aínda embelecen a pedra dalgúns arcosolios.
Pero aínda que Nápoles por si soa merece unha boa visita, non hai que esquecer que a escasos 40 minutos en tren (menos aínda en coche), a antiga cidade de Pompeia agarda paciente despois de dous mil anos case intacta, coa pegada do volcán que a cubriu de cinzas.
Os segredos que garda o Sitio Arqueolóxico de Pompeia son inimaxinables, así que é preciso dedicarlle un día enteiro ou como mínimo unha boa mañá.
Ao percorrer a antiga cidade percíbese a perfecta planificación urbanística romana, coas súas dúas avenidas principais, o cardus e o decumanus, construídas con surcos nos laterais para facilitar o tránsito dos carros. Delas derivan todas as rúas secundarias entre as que perderse é inevitable e ademais moi recomendable. Nas entradas e patios das domus principais pódese imaxinar o luxo dalgunhas das familias pompeyanas: esculturas delicadas como o fauno, mosaicos e frescos bellísimos marcaban a diferenza entre as clases privilexiadas. Algunhas delas destacan pola súa conservación e polo valor das obras: a Casa do Horto ou a Vila dos Misterios onde as cores dos frescos permanecen case intactos e as figuras son dunha calidade extraordinaria.
No museo Antiquarium presérvanse moitos restos destacados: figuras decorativas, estatuas, útiles de cociña e mosaicos, aínda que a maioría exhíbense no magnífico Museo Arqueolóxico Nacional de Nápoles.
A visita a Pompeia trasládanos a unha época de esplendor achegándonos ás termas, os templos, o foro, o anfiteatro e ata ao lupanar (o antigo bordel romano aínda conserva os ocos dos leitos e as pinturas eróticas). A vida cotiá fluía na cidade antes de ser sepultada baixo as cinzas do Vesubio, un pasado tráxico que nos lembran as impactantes figuras reais de persoas e animais que se conservaron como petrificadas, envolvidas en cinzas e que hoxe son unha testemuña máis da violencia do volcán.
Despois desta paréntese no tempo, nada mellor que pechar a escapada do Nadal deixándonos caer unha par de días pola relaxante costa do mar Tirreno e gozar das coloridas rúas de Sorrento. Se o verán é fabuloso neste pobo de tons amarelos e azuis, pasar aquí o Nadal é unha experiencia moi agradable: entre limóns e grilandas, as rúas locen unha decoración moi bela, aínda que sen excesos, facendo gala do gusto exquisito que caracteriza a estas aldeíñas costeiras.
A rúa principal "Corso Italia" atravesa a bonita Piazza Tasso rodeada de edificios históricos. Nun paseo podemos visitar a Catedral e de camiño parar nalgún dos comercios que mostran os seus escaparates máis elegantes. Logo hai que achegarse á Mariña Piccola desde onde parten os barcos cara a Capri, pero sobre todo descender á Mariña Grande que co seu colorido porto pesqueiro parece un cadro de temática mariñeira. Tamén hai que camiñar ata a parte máis alta do pobo para gozar das vistas desde o parque Villa Comunale, e se é posible achegarse ás terrazas do bellísimo hotel das Sirenas, desde onde se observa o azul máis intenso do mar. E así, descubrindo callejuelas, plazoletas, conventos e ata muíños abandonados, empapámonos do cheiro a sal entre o balbordo do Nadal e a calma habitual dos sorrentinos, antes de deixar este paraíso escondido que volverá espertar nas noites do animado verán italiano.
Marga Díaz (www.mundoviajero.es)