Unha cidade concienciada contra o desperdicio de alimentos e produtos naturais
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Os fogares españois desperdiciaron máis de 1.200 quilos de alimentos sen consumir no ano 2021. A cifra, recollida no Informe do Desperdicio Alimentario en España do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, pode resultar alarmante, pero estes últimos datos son, con todo, positivos, pois son un 8,6% menos que o ano anterior. A lograr esta redución contribuíu, sen dúbida, a concienciación cidadá, pero, no caso de Pontevedra, tamén ten importantes aliados nos comerciantes, que, cada vez máis, potencian buscar unha última oportunidade para que a comida non acabe no lixo.
Son moitos os donos de negocios de Pontevedra que, ao final da súa xornada, rebaixan os prezos aos produtos a piques de caducar ou a aqueles que son frescos e, á mañá seguinte, terían que dalos por perdidos. Tamén hai moitos que optan por regalarllos aos seus clientes máis fieis e unha porcentaxe que adoptan medidas a través da aplicación para móbiles Too Good To Go.
Esta App loita contra o desperdicio de alimentos por todo o país e desde o ano 2020 está en Pontevedra. Aínda que os inicios foron moi tímidos, agora chegou a moitos pequenos comercios e algunha cadea de alimentación, que buscan canalizar desta forma a súa particular guerra contra o malgasto de comida. Nestes dous anos tamén houbo quen, descontento co seu funcionamento, se deu de baixa, e segue evitando que a comida se estrague con iniciativas individuais.
O funcionamento da App, para aqueles que a descoñezan, é sinxelo. De descarga gratuíta para todos os sistemas operativos, ofrece aos usuarios unha lista de establecementos que ofrecen o seu excedente diario de comida ou produtos cuxa vida útil está a piques de finalizar a prezos reducidos para evitar que se desperdicie, como unha segunda oportunidade para a comida non vendida. Desta forma, o establecemento evita tirar mercadoría e o cliente concienciado aforra diñeiro.
O primeiro local de Pontevedra en unirse foi Pumpernickel e continúa dous anos despois. O seu propietario, Elías del Solar, lémbrao orgulloso e destaca que a aplicación é "unha maneira moi interesante de que saia o excedente".
Por ser os primeiros, pola calidade dos seus produtos e porque sempre responden, os packs que ofrecen en Pumpernickel sempre teñen demanda. "Saen ás 21.00 ou 21.10 e ás 21.15 xa están todos pillados", asegura o seu propietario, en alusión a que cada establecemento ofrece na aplicación os packs dispoñibles do día a unha hora e os clientes teñen que reservalos na propia plataforma antes de ir recollelos.
Os seus esgótanse ao momento e xa pasaron polo negocio moitos clientes que lles dixeron "os vosos non hai maneira de coller un". E iso que ofrecen dous packs cada día agás os domingos. Como en todos os da aplicación, o seu contido é sorpresa e adoitan incluír produtos doces e salgados, en función dos que lles sobraran ese día.
Máis recente é a incorporación de Plántate, o negocio de plantas e sementes de Ángela Ogando no exterior do mercado de Pontevedra. O negocio é recente e ela apostou por esta aplicación desde os inicios, fai uns cinco meses, pois regresou á cidade durante a pandemia tras unha estancia en Madrid e alí está moi implantada desde hai tempo.
"Eu era usuaria e tiña claro que o meu negocio tiña que estar", explica. No seu caso, ofrece un pack dous ou tres veces por semana, en función dos excedentes do negocio. Adoitan ser algunhas plantas ou sementes que teñen un aspecto exterior máis ben feo, pero que "se a plantas, perfectamente, sáeche adiante", tamén outras que "están a piques de perderse" ou algunhas que precisan moita atención que ela non pode prestarlle porque o negocio pecha polas tardes.
O usuario leva á casa unha bolsa "preparada coma se vés comprar", coidando con cariño cada detalle, e a ela permítelle dar unha segunda vida a moitas plantas que, doutra forma, non a terían e, ademais, "achegar ao público novo" o seu negocio e a acción de cultivar.
Entre os usuarios da aplicación detectou que hai tanto xente nova como de mediana idade e, dado que o pack é sorpresa, algunha vez pasoulle que lle entrega unha semente ou unha planta para replantar a persoas non afeitas a ter hortos ou a cultivar. Este pack é como unha iniciación para cultivar leitugas, repolos ou plantas aromáticas que, doutra forma, nunca probarían.
A moi poucos metros, na praza de abastos, tamén se sumou á App a carnicería Macario. O seu dono, Macario Fariña, sumouse cando non había ningunha carnicería aínda, aínda que agora si hai algunha máis, e fíxoo seguindo unha filosofía que el xa aplicaba a diario no seu negocio, "aproveitar ao produto perecedoiro que se vai a estragar".
Na carnicería de Macario xa nunca tirou nada, senón que, desde sempre, ese produto perecedoiro que esixía un consumo rápido dáballo aos seus clientes como unha forma de fidelización. A carne ten segundos usos e xa é habitual que os restos acaben en hamburguesas ou albóndegas e, cando esas elaboracións tiñan xa poucas horas por diante, dábanllas aos seus clientes habituais de forma física.
En realidade, non terían ningunha necesidade de estar nesta App porque nunca tirou nada, pero "facémolo para axudar á xente que o pasa mal", pensando en clientela con dificultades económicas que, doutra forma, terían difícil acceder a produtos cárnicos de calidade. Eles, en realidade, non obteñen beneficios, e non o fan por gañar diñeiro -entre o aumento do prezo da mercadoría actual, as comisións á App e a súa cota anual, non gañan diñeiro co sistema-, senón que "o facemos polo consumidor final".
Agora, entréganos na App dúas veces por semana en packs valorados en 15 ou en 18 euros que se venden por un terzo do seu valor que teñen tanta demanda que, ata o de agora, en case un ano, nunca lle pasou ofrecer algo na aplicación e non ter clientes. "Sae o pack ás 14.00 e ás 14.01 xa está vendido", asegura.
Tamén teñen sempre unha alta demanda os packs que ofrece Umami Poke Restobar. Un dos seus traballadores, Abel Alén, explica que cara ao final do día quedaban ás veces con produto que ao día seguinte xa non poderían utilizar, así que decidiron sumarse a esta aplicación, na que serven pokes xa preparados. No seu caso, sobre todo, demándanos consumidores novos, o seu público habitual. "Poñémolos e en cinco minutos están xa reservados", asegura.
DESENCANTADOS QUE SE DAN DE BAIXA
A aplicación cobra aos comercios unha cota anual e tamén unha porcentaxe por cada un dos packs xestionados. As condicións acéptanas os negocios que se suman, pero en Pontevedra xa houbo casos de locais que se deron de baixa porque, segundo aseguran, contactaron con eles por teléfono para ofrecerlles entrar na App, empezaron a preparar paquetes e, tras un mes entregando packs, notificáronlles que debían pagar cunhas condicións que non lles comunicaron previamente.
Unha comerciante de Pontevedra que prefire non dar o seu nome asegura que estivo todo o mes dando packs cando lles chegou unha comunicación indicando que lle cobrarían a cota mensual e tamén 1,09 euros por cada pack. Pareceulle normal que lle cobrasen a cota anual, pero non a cobranza por cada entrega, que considera "abusivo" e "un timo", de modo que decidiu darse de baixa, coa sorpresa de que "nunca chegaron a pagarme nada".
"Non era moito, pero era o meu diñeiro", explica, en alusión a que neste negocio serviuse os packs aos clientes, o consumidor pagou á plataforma, pero a plataforma nunca pagou nada a eles por todo un mes de entregas. Esta comerciante asegura que "me enganaron" porque as condicións finais non eran as mesmas que lles comentaban e asegura que no seu negocio, de todos os xeitos, xa nunca se tirou comida.
Como sucede en moitos negocios da cidade, neste "non vai nada ao lixo", senón que lle rebaixan o prezo ao final do día ou llo regalan á súa clientela máis fiel ou a persoas que saben que están necesitadas.