Un caso de Pontevedra senta xurisprudencia no Supremo: un pai pode reclamar a outro unha falta de pagamento de pensión aínda que o fillo sexa maior
Por Natalia Puga
Un caso procedente da Audiencia Provincial de Pontevedra acaba de resultar crucial para sentar xurisprudencia no Tribunal Supremo sobre como deben actuar a partir de agora os xulgados á hora de decidir pola falta de pagamento da pensión alimenticia a un fillo maior de idade.
O Pleno da Sala do Penal do Tribunal Supremo fixa como doutrina jurisprudencial que, nos delitos de abandono de familia, na súa modalidade de falta de pagamento de pensións, aínda que o fillo xa sexa maior de idade, o proxenitor co que vive e que, polo tango, paga os seus gastos ten lexitimidade para interpor denuncia contra o outro pai que non paga a pensión e instar ao seu pago en vía penal.
En concreto, aplica esta doutrina ao desestimar o recurso de casación exposto por un pai que foi condenado pola Audiencia de Pontevedra a pagar unha multa de 2.700 euros por non pagar a pensión de alimentos de 150 euros mensuais para o seu fillo maior de idade.
Neste caso, o fillo ten cunha discapacidade física e psíquica recoñecida do 66% e a nai denunciou a falta de pagamento. Logo, o fillo ratificou a sentenza imposta pola súa nai en sede xudicial.
O tribunal indica que é de suma importancia neste caso o feito de que ten unha discapacidade necesitada de especial protección e está diagnosticado de atraso mental, coeficiente intelectual baixo, síndrome de Kallman, vulnerabilidade e fraxilidade con necesidade de supervisión e coidado pola súa contorna.
Nesta nova xurisprudencia que acaba de fixarse, o tribunal interpreta o termo "persoa agraviada" do artigo 228 do Código Penal que dispón que os delitos semipúblicos só se perseguirán previa denuncia da persoa agraviada ou do seu representante legal, e que o Ministerio Fiscal poderá denunciar cando aquela sexa menor de idade, persoa con discapacidade necesitada de especial protección ou unha persoa desvalida.
Neste caso en cuestión de Pontevedra, o Supremo conclúe que, aínda que o fillo era maior de idade no momento da interposición da denuncia, a súa nai atopábase lexitimada para presentar a mesma por esa especial protección que necesita. Engade que calquera dúbida respecto diso quedou emendada coa ratificación por parte do fillo da denuncia presentada pola súa nai.
A sentenza sinala que non existe dúbida de que o proxenitor conviviente é unha das persoas que soporta as consecuencias inmediatas da actividade criminal, levada a cabo polo outro proxenitor que impaga a pensión alimenticia aos fillos, polo que debe ser considerado agraviado aos efectos de ter lexitimación para formular a preceptiva denuncia e instar así o seu pago en vía penal.
A Sala pronúnciase sobre esta cuestión debido á existencia de posturas contrarias nas distintas audiencias provinciais. Así, explica que as Audiencias Provinciais de Pontevedra, Murcia, Sevilla, Cantabria ou As Palmas parten dunha interpretación restritiva do concepto de agraviado que entende que nos supostos en que o fillo alcanzou a maioría de idade unicamente el ostenta lexitimación activa para denunciar e proceder así á persecución penal do delito de falta de pagamento de pensións, podendo actuar no seu nome e representación o proxenitor só durante a súa minoría de idade.
As audiencias de Barcelona, Madrid, Zaragoza, Córdoba, Toledo e Murcia, con todo, fan unha lectura máis ampla da expresión "persoa agraviada". Entende que a mesma inclúe tanto aos titulares ou beneficiarios da prestación económica debida (os fillos), como a calquera outra persoa prexudicada polo mesmo, e especialmente, ao proxenitor que convive co fillo maior de idade e sufraga os gastos non cubertos pola pensión impagada.