"O único que pido é o comedor para os nenos. A comida non lles falta, pero, cos meus ingresos, equilibrada non é posible"
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Laura Borja traballou case desde que ten recordos. Tiña seis anos cando acudiu ao seu primeiro mercadillo para axudar á súa familia e desde entón fíxoo case de forma ininterrompida. Ata agora. Con 35 anos, unha saúde delicada que a leva de médico en médico desde que hai un ano naceu o seu terceiro fillo impídelle acudir con regularidade ao seu posto de venda ambulante. Como consecuencia, os seus xa de seu reducidos ingresos diminuíron substancialmente e ten serias dificultades para cubrir as necesidades da súa familia de cinco membros: ela, o seu marido e tres fillos.
Abrir a súa casa aos medios de comunicación e contar as súas miserias non é unha circunstancia que agrade a Laura, pero este Nadal decidiu facelo con PontevedraViva porque se atopa xa nunha situación desesperada e necesita axuda. Pide comida para os seus fillos ou, máis concretamente, que se lle concedan as bolsas de comedor escolar que lle concederon ata hai dous anos, cando ingresaba a Renda de inclusión social de Galicia (Risga) e gañaba algo de diñeiro vendendo en mercadillos, e que agora que tan só recibe unha prestación de 654 euros ao mes néganlle.
"Eu quero un traballo, non quero unha axuda, non quero dar pena", sostén Laura desde un salón modesto no que fai vida co seu marido e os seus fillos, pero a enfermidade -unha bacteria Helicobacter pylori que lle causa infeccións no estómago- impídelle traballar e o seu marido leva xa once anos en paro, de modo que tivo que deixar de lado o orgullo e pedir que, polo menos, garántanlle unha comida equilibrada para os seus pequenos en idade escolar, un neno e unha nena de de 8 e 9 anos do colexio Marcos da Portela de Monte Porreiro. O terceiro apenas ten un ano.
A súa petición tampouco supón grandes luxos. "O único que pido é o comedor para os nenos", explica, pois "a comida non nos falta, téñoo clarísimo, pero unha alimentación equilibrada... un día peixe, un día carne… non podo, é imposible". Asegura que fame non pasan, "a comida sempre a teñen", pero "cos meus ingresos, non chego a que sexa equilibrada".
A realidade desta familia non sempre foi así. David Jiménez, o seu marido, explica que "ata hai pouco aínda seguimos buscándonos a vida pola venda ambulante" e "iamos sobrevivindo" combinando os ingresos que recibían da Risga que conceden á súa esposa. Alcanzáballe para pagar o aluguer e gastos mensuais como a luz ou a auga e podían comer sen dificultades. "Entre unha cousa e a outra, saïamos todos os meses". Agora, con todo, "hai veces que teño que ir comer onde o meu sogro".
Ademais, cando lle concedían a axuda do comedor escolar, facilitáballes a conciliación, pois Laura é a titular da licenza de venda ambulante e ela sempre tiña que ir para que David puidese montar o posto. Cando ela non estaba enferma, acudían os dous e "xa nos iamos tranquilos porque sabiamos que comían e nós ou comiamos un bocadillo ou iamos onde a miña sogra". Todo se complicou co terceiro fillo nado en xaneiro de 2018 e coa enfermidade, pois o pequeno reténos máis en casa para poder coidalo e a bacteria mantén a Laura moitas veces na cama con dor ou de médico en médico.
Ese cambio de situación trasladárono á asistenta social que leva o seu caso nos servizos sociais municipais. "Comentámoslle que nos teñen que axudar agora máis que nunca porque agora non saímos a vender. Á parte, a miña muller non anda ben de saúde, anda desde que tivo ao neno con problema dixestivo", explica David Jiménez. A pesar de que aseguran que esa profesional "é unha marabilla" e axúdalles en todo o que pode, "ela máis do que fixo non puido facer" e quedáronse en lista de espera para as axudas do comedor.
Esas axudas de comedor concédeas a Federación de asociacións de nais e pais de Pontevedra ( Fanpa) en virtude dun convenio que asinan co Concello de Pontevedra desde hai anos. Os fondos son municipais, pero fontes oficiais do Concello de Pontevedra explican que os xestiona a Federación en virtude de "baremos internos" que se basean nos datos que manexan os servizos sociais.
En total, cada ano, axudan a 32 familias e casos como o de Laura e David son o exemplo de que cada ano revísanse, pois eles recibiron a bolsa varios anos e negóuselles os dous últimos, quedando en lista de espera. Respecto diso, desde o Concello recoñecen que das máis de 90 solicitudes recibidas para o presente curso académico, máis de 60 demandantes quedaron fóra.
Esta situación chegou ao último pleno da Corporación de Pontevedra e os datos púxoos sobre a mesa a concelleira de Cidadáns, María Rey, que situou entre as emendas presentadas aos orzamentos municipais para 2019 una de 55.000 euros para garantir o servizo de comedor escolar aos nenos en lista de espera este curso.
Esas emendas foron rexeitadas polo grupo municipal do BNG e o orzamento aprobouse finalmente en Pleno sen incluílas, situación que derivou en duras críticas por parte desta edil, que manifestou a súa protesta na sesión plenaria porque que se trata de "un problema grave" que ela xa denunciou en setembro e "que nun Concello haxa nenos que pasen fame é o peor que nos pode pasar".
Respecto diso, fontes oficiais do Concello indicaron a PontevedraViva que desde o goberno local está "a prepararse unha solución" para ampliar esas 32 prazas que se conceden ata agora e que deixan a familias que si cumpren todos os requisitos para ser beneficiarias do servizo en lista de espera. "Temos intención de ampliar 30 prazas", aseguran, aínda que de momento non falan de prazos nin da fórmula que se buscará para familias como a de Laura.
Laura e David son conscientes de que non son os únicos nesta situación e, de feito, coñecen casos similares na súa propia contorna, como a súa propia cuñada e varios veciños do barrio de Monte Porreiro. No seu caso, a muller asegura que "a axuda da familia non faltou", pero non é a situación ideal, pois "pódenche botar unha man nalgún momento, darlles un día para comer, pero, claro, tamén teñen a súa vida" e non nadan na abundancia.
Segundo aseguran, a asistenta social trasladoulles que "estamos os primeiros de lista" e se hai algún movemento recibirán a axuda, pero a eles estáselles acabando a esperanza, pois "así levo dous anos e a situación que teño agora é unha situación precaria" e "o comedor viríanos ben por onde o penses. Porque os nenos teñen un prato de comida, por saúde, por ela, por todo...". Ampliar esas axudas, segundo a realidade que rodea a Laura a diario, "sería un descanso para moitas familias, unha tranquilidade".