Dosi Rodríguez, tres décadas perseguindo a súa vocación de axudar o cidadán desde a Garda Civil
Por Natalia Puga & Mónica Patxot
Este ano 2018 cúmprense tres décadas desde que Dosi Rodríguez se lanzou á aventura que lle permitiu seguir a súa vocación e cambiou a súa vida para sempre. A súa timidez e modestia nunca lle levarán a expresalo así, pero cúmprense tamén trinta anos do momento en que a súa valentía a convertiu en pioneira e en peza crave dun cambio social que aínda ten moito camiño por andar, pero que, grazas ao esforzo de mulleres como ela, achega a todas as demais a unha sociedade máis igualitaria.
Dosi Rodríguez é pontevedresa, nai, filla, esposa, amiga, compañeira e garda civil, pero non una calquera, senón unha das 197 primeiras mulleres que ingresaron na Garda Civil. Fixérono no ano 1988, poucos meses despois de que un 22 de febreiro aprobásese o Real Decreto Lei que permitiu por primeira vez que as mulleres tiveran acceso ás probas de selección para a institución e cambiásese para sempre a historia do Corpo.
Esas 197 valentes están este ano de celebración e desde principios de ano sucédense as homenaxes e elas mesmas uníronse, teñen un grupo de WhatsApp no que están todas e organizaron unha comida de reencontro o próximo 27 de outubro en Madrid.
Desas 197 mulleres, tres están destinadas na actualidade na provincia de Pontevedra, onde Dosi é a máis veterana, pois leva xa 27 anos con destino na Comandancia, tras un breve paso de dous anos pola Veiga e un en Nogueira de Ramuín. Como a máis antiga, este 12 de outubro, con motivo da celebración da patroa da Garda Civil, a subdelegada do Goberno en Pontevedra, Maica Larriba, entregoulle un tricornio representativo e o coronel xefe da Comandancia, Jorge González, rendeulle homenaxe "en sinal de gratitude cara a todas as gardas civís da Comandancia".
Ela vive cada un destes momentos con emoción e, desde o seu despacho na Comandancia Pontevedra, onde leva unha década na Oficina Periférica de Comunicación, ilumínaselle a cara cada vez que lembra aqueles primeiros pasos que lle permitiron encamiñar o seu futuro. Tiña 24 anos e aquel Real Decreto "para mí fue la oportunidad que pensé que nunca iba a tener y que, en cuanto la vi delante, no dudé en lanzarme a la aventura".
O seu é vocacional. Dosi procede dunha familia moi ligada aos uniformes. O seu pai e o seu irmán eran gardas civís e o resto de homes da súa familia estaba nas Forzas Armadas, de modo que sente que "yo tenía la vocación, en casa lo vivía de pequeñita" e insiste en que "servir a la sociedad y ayudar al ciudadano era mi meta y mi ilusión".
Puido cumprir esa ilusión, pasou as probas e atopouse na Academia da Garda Civil de Baeza (Xaén), onde aínda quedaba moito por camiñar, pois tratábase dunhas instalacións preparadas unicamente para os homes que houbo que ir adaptando sobre a marcha. De todos os edificios, un habilitouse para os vestiarios e dormitorios das mulleres e empezou un curso no que aos poucos empezou un proceso de adaptación que asegura que hoxe en día está totalmente superado e normalizado.
Dos seus instrutores de entón lembra que eran "cordiais dentro de la disciplina que existe en un centro" como aquel e dos seus primeiros anos de servizo sacou anécdotas moi vinculadas á estrañeza que xeraba no conxunto da sociedade ver a mulleres con uniforme. "Los primeros años, los servicios de puertas los hacíamos con falda y zapato de tacón. Entonces, claro, la gente estaba muy extrañada cuando nos veía. Pasaban los vehículos delante de la puerta, me veían y, una vez que pasaban, daban marcha atrás para cerciorarse de que habían visto una mujer Guardia Civil. Era muy curioso, sí".
Trinta anos despois esa estrañeza xa é historia e houbo moitos cambios na institución, pero a Dosi non lle gusta separalos da evolución que se viviu noutras ordes da sociedade, senón que evolucionou en paralelo e "yo creo que siempre en positivo". A día de hoxe, en España hai 5.000 mulleres, ao redor do 7% do total de efectivos da Garda Civil. En Pontevedra, a porcentaxe é xusto a mesma, 101, o 7% do total.
A incorporación daquelas primeiras 197 valentes, entre as que se atopaba Dosi, xerou cambios no propio instituto armado. Un dos primeiros foi que desapareceu a figura das matronas, mulleres viúvas ou orfas do Corpo que asumían tarefas como os rexistros e cacheos que era necesario facer a outras mulleres por diversas circunstancias e que non podían asumir homes. "A partir de que nosotros entramos en el año 88, ya empezamos a hacerlos nosotras. Registros, cacheos... como el resto de los compañeros". Ademais, experimentou que "para muchas mujeres fue un alivio tener con quién hablar de determinados temas".
Practicamente en todas as especialidades da Garda Civil hai mulleres, pero nestas tres décadas o seu papel foi crucial nalgunhas delas, como na creación de unidades como os Equipo de Muller-Menor ( Emume), onde as gardas teñen "especial protagonismo" e ofrece "un trato más cercano con las víctimas y con los menores".
A nivel persoal, o camiño non foi fácil e non lle foron alleas as dificultades de conciliación que a muller atopa en todos os ámbitos profesionais. Para ela, foi "en términos generales, bien, pero con algunos matices". Ata que formou unha familia, non resultou complicado, pero, cando naceron os seus fillos, e dado que o seu marido tamén é garda civil, chegaron os problemas de horarios e "necesitamos y contamos con la ayuda de mi familia, que siempre está ahí".
"El mayor inconveniente yo lo vi desde el punto de vista familiar, que son los perjuicios que suponen los cambios de destino que conllevan los sucesivos ascensos a los que nos podemos presentar", explica Dosi. Chegado este momento, ela e o seu marido"lo solucionamos tomando una decisión personal que fue la de abandonar la línea de ascenso en beneficio del bienestar de nuestros niños". Sempre o tiveron "clarísimo" desde hai 27 anos: "No vamos a ascender porque queremos formar una familia, no nos queremos mover ni queremos andar de paseo con ellos. Lo teníamos muy claro, era primordial".
Dosi asegura que nunca tivo ningún tipo de problema ou trato diferente por ser muller dentro do Corpo, pero tamén recoñece que nestas tres décadas ela tampouco se durmiu nos loureiros e esforzouse ao máximo para cumprir coa folla de servizos. "Hay una cosa clarísima, yo sabía que me estaban mirando con lupa siempre, entonces, toda la vida he ido dando pasos con mucho cuidado", explica, "siempre he intentando estar a la altura, siempre he intentado dar de sí y que nadie me tuviera que decir nada. Lo he llevado muy bien, pero siempre he tenido mucho cuidado porque sabía que me estaban mirando con lupa".