Carlos Regojo Solla
Entre camelias
Hai anos que non escoito cantar o cuco, nin ulular o bufo. Acontecen as primaveras, unhas tras outras, mais nada; coma si esvaeceran coa mesma facilidade coa que poñen a súa posta en niño alleo ou moven os ollos, respectivamente. Pola contra si escoito os berros das pegas e dos corvos, o balbordo dos grilos e as gaivotas pero estes, agás os grilos, non son bechos da tempada e andan cando eu en calquera intre do ano.
O caso é que boto de menos ao cuco. Non sei onde anda metido e dáme noxo "pensar en agoireiro" na crenza que, cando deixas de escoitalo por moito tempo, o seu silencio xa è mellor co seu canto, e convén non remexelo ,porque pode ser que, logo de tanto tempo, ande avisando daquela cousa innomeábel que para iso é unha criatura misteriosa - que lle vou facer? son galego e, polo tanto, moi crente do meigallo, a Santa e das simboloxías todas as que hai e unhas poucas máis.
Coido que o cuco andará cando os lucecús, que tamén parece foron de viaxe a outro planeta. A última vez que tiven a ledicia de escoitar a uns ou brillar os outros, vivía eu nas aforas da Estrada, a carón dun pazo moi fermoso propiedade dun marquesado.
Lembro aqueles atardeceres primaverais nos que ía a diario a casa do sr. marqués co obxecto de coller o leite espeso e xenerosamente medido -que chegaba de volta á casa ainda quentiño - leite procedente das dúas vacas, Parva e Pinta, que tiñan a medias o marqués máis os caseiros nun acordo laboral -dicían por alí - entre ámbalas dúas partes, que consistía en repartir as ganancias do traballo, metade e metade: porcos, patacas, millo, leite...
Eu non tiña outra que atravesar a estrada comarcal e, en tres minutos chegaba á entrada do pazo, sempre aberto a todos polo día xa que a capela, aínda dentro da propiedade do marquesado, era a igrexa onde acudía o pobo para tódolos oficios relixiosos: misas, vodas, bautizos, defuncións, cabodanos, o rosario das oito… Un dereito antigo do pobo co cal o marquesado parece andaba da cordo.
Logo de pasar por baixo do escudo coas armas da familia, no portalón da entrada, enfilaba unha costa abaixo con carballos á man esquerda, para chegar de seguido á corte onde a muller do caseiro tiráballe o leite ós animais ao final da tardiña.
O pazo tiña un bo cacho de terreo e, de cando en vez, Serxio, un home miúdo, encargado da vixilancia e orde dentro da propiedade, facilitaba o permiso para gozar dunha visita tranquila polo interior. Unha marabilla chea de sorpresas: o paseo das olivas, os nenúfares abrochados nos estanques agochando unhas pequenas ras dun verde claro moi brillante, as fontes, o enorme fento centenario, o cultivo das camelias que logo viaxaban polo mundo, os magnolios co seu recendo... Botabas ben máis de hora e media para percorrelo. Unha beleza aberta a todos dende que volvera o sr. marqués.
Logo de coller o leite marchaba para casa remontando a baixada anterior quedando, loxicamente, os carballos a miña dereita. Se era inverno naquela hora saudábame o bufo, case sempre no traxecto de volta,e si era primavera facíalo o cuco co acompañamento do paxaro carpinteiro Pois ben, o último canto de cuco que recordo viña dun paxaro daquela carballeira hai xa uns vinte pico de anos e iso, tantos anos, amola cantidade.
O señor marqués tiña un profundo recoñecemento entre a veciñanza que ía mais aló das políticas do momento. O referido predicamento baseábase na atención que aquel home tiña para resolver os problemas da xente do lugar. Un home alto e afable, de conversa pausada e agradábel que axudaba a quen o precisara.
No remate para min do derradeiro curso, pouco antes de marchar a outro destino, logo de trece anos na zona, quixemos sorprender ao marqués na festa de fin de curso cunha ampla exposición de camelias por aula na que participaran alumnos, nais e pais, polo que invitámolo co obxecto que aplicara, coma xuíz,o seu criterio na exposición que fixeramos nas distintas aulas. O sr. marques exportaba camelias do seu pazo a distintas partes do mundo.
Fun buscalo en coche pese a que como dixen a distancia entre o pazo e o colexio era pequena. Aparquei o coche na porta do edificio, a carón da capela e, cando chegou abrinlle a porta do vehículo ao tempo que lle dicía invitándolle a entrar no mesmo:
-Mi general…
Quedou mirando para min un intre e entrou no coche. Eu ía abraiado de levar ao meu carón un personaxe clave da historia de España representada naquel home ao que vimos emocionar aquela tarde cando recibiu o saúdo daquel pobo que o recoñecía como o veciño de toda a vida, agora cultivador de camelias.