Pedro De Lorenzo y Macías
Platón: "Nosos pais, nosos mariñeiros"
(Claudio Martínez Casás)
En los años 50 hemos pateado las playas del Lourido, de caprichosas dunas, y el pueblecito de Campelo. No existía este puerto, las gamelas, botes, eran a remo, carentes de motor. Varias casitas espalladas, con su finca. Sus habitantes tenían labores agrícolas y pesqueras. Sobresalían las mariscadoras.
Era un pueblecito de encanto marinero; invitaba al deleite, contemplando los atardeceres de ficción: la lucha entre el adormilado sol y el devorador mar; lo iba engullendo poco, irradiando destellos de enigmática belleza.
Encontramos a Platón revisando las nasas y redes, en el nuevo puerto, con su cantina a la entrada. ¡El mar fue y es su fiel amiguete, su acompañante! Le proporcionó grandes satisfacciones y grandes disgustos, enormes tristezas: tragedias de hundimientos, amigos, familiares, tragados por su "compañero el mar".
Nos ve, sonríe y nos lleva a la cantina del puerto. Siempre con una sonrisa de nobleza.. ¡Ya lo dijo él! "Son fillo da mar".
¡Mulleriña! Teño unha sede…, unha taciña, do boo. A istes, o que queran! ¡Xa, homes do demo, xa! Anotei todo o que recordo da miña infancia. Isto non estaba; soo un porto pequeno. As casiñas, pequenas e de pedra, estaban espalladas polas ladeiras. Todas tiñan unha horta, pequeña o grande; tíñamos un porquiño; outros, máis. O porqueiro.., ¡miña madriña!, tiña máis porcos que na política.
Iso era boo. ¿Queeé rides? ¡Naqueles tempos había máis hixiene que agora! As sobras da comida ían pra os porcos. O sobrante do millo, coas berzas, ben quentes.., ¡cómo fartaban aos porcos! Ían ben mantidos pra o seu San Martiño.
Os que tiñan taberna e os que no tiñan porcos, os sobrantes os recollía o porqueiro. ¡Todo era ecolóxico! ¿E que vedes agora? Isos contenedores do lixo que feden a merda; é unha vergonza, pois contaxia a xente. ¡Tanta ecoloxía…, e temos máis merda que naqueles tempos. ¿Quén foi o intelixente que prohibió o ter porcos, e vacas, a noso xeito? Fixeron unha de carallo. ¡Xa amenaza a fame!
Íamos aos montes; collíamos toxos, fentos, piñas, e leños. ¡Estaban limpos e non había tantas queimas! Nos cagadeiros votábamos os fentos, toxos.. Se mesturaban e daban un abono de carrallo. Dáballe saúde as nosas fincas, que xeneraban boas patacas, millo, berzas e outros alimentos. ¡Agora, chega a sanidade! Moito análisis das nosas cousas.. É máis barato mercar nos supermercados que traballar a terra..
Os homes da política non entenden de nada. ¡Falan, falan! Moitas quemas. ¿É como non as vai haber? Fixeron as comunidades de montes pra vixilarlos e terlos ben amañados. ¡Non fain nada! Sólo papan e non limpan os carreiros, os corta-fogos. Cae a pinocha, toxos, e fentos secos… ¡Xa vedes! Cada ano, hai unhas queimas de carallo.
¡Hoy estás de un tinte político….! Hemos quedado para que nos hables de vuestros marineros, de tu padre. ¿Qué nos lo cuentas en la antigua escuela? ¡Bien vamos!
Dejamos atrás el tranquilo puerto. Llegamos a los almacenes, cerca dónde nació y estaba la escuela. De pie, ojea su mar; pensativo, con asomos de tristeza, de añoranza, sigue con sus comentarios.
Eiquí estaban todos os aparellos d’aqueles anos. Os mariñeiros falaban e preparaban las faenas. Os que quedaban no pobo. Outros ían enrolados nos pesqueiros d’altura: Terranova, África, dónde hubera peixe. ¡Pasaban meses atrapados nun barco, pescando e sufrindo as embestidas das enoxosas ondas do oscuro mar. A meu pai e a outros, alguns anos, viñan sin cartos; xa polas averías, xa polos naufragios. ¡Moita tristeza e luto! Algúns viñan xa mortos. O pobo, antes, estaba moi hermanado; axúdabanse uns aos outros.
¡Cantos recordos teño na miña cachola distos almacéns! Tiña dez anos. Xúntaronse eiquí moitos mariñeiros; ollaban ao mar e xa sabían que viñan os peixes. Falaban entre iles: "Xa chegan os arroases e as gaivotas pican o mar". Nos pescábamos ao xeito; cad’un coa súa barquiña, ía a pesca. Decidiron facer un cerco na Praia do Laño, en Samieira; tiña forma de cuncha e era refuxio de moitos peixes. Pescar ao cerco, é xuntar todalas barquiñas e botar na mar redes amarradas unhas as outras.
¡Xa chegaban as mareas vivas! Saímos cedo de eiquí, con gamelas, botes; todos a remos. ¡Canto esforzó! ¡Xa chegamos a Praia do Laño! Cad’un fixo o seu traballo; desde o porto ata outro lado, íamos fixando as redes e cercamos a cuncha da Praia.
Foi un traballo moi duro; xa que empredemos a faena subindo a marea; as condenadas olas nos columpiaban en nosas gamelas. Formado o cerco, saímos a terra e manducamos. Truxeron bois por terra e moitas cordas.. Pra mín era unha novedade.
Empezou a baixar o mar. Cada mariñeiro sabía o que facer. Coas suas barquiñas ían arrastrando o cerco. Tiveron que votar mans d’os bois. Con grandes cordas, atadas nos seus cornos, ían traindo as redes cerca da terra. ¡Canto peixe, minha madriña! Colleron moito, mais de cartos, poucos. ¡Foi unha boa vivenza!
Por hoxe, xa está ben. Ímos a xunto Memi a reflescar a gorxa. ¿Xa rides? Tedes pensamentos ruíns. A Rampla é sede de moitos veciños e amigos.
Acompañamos a Platón; subimos las cuestas de este maravilloso pueblo, paseando por sus callecitas muy estrechas, llenas de encanto, llena de historia de nuestros pescadores. En la Rampla, nos despedimos. Ya estaba de conversa con todos los parroquianos.
Pedro de Lorenzo y Macías.
Fotografías: ©Pedro Lorenzo Macías.