César Abal
Supermanzanas
Que Pontevedra sufrió una transformación viaria en los últimos 12 años es algo que nadie niega. Si decimos urbanística ya entramos en debate porque una transformación urbana no reside solo en quitar asfalto y poner acera, que es en lo que se ha basado este mal llamado Modelo de Cidade.
Redefinir una ciudad no puede consistir simplemente en poner acera sin más. Nos hemos olvidado de los carriles bici, de vías exclusivas para transporte urbano y vehículos especiales, de accesos a hospitales y hoteles y de soterrar los contenedores de basura.
Ha sido la falta de una planificación y de un modelo claro lo que ha propiciado todo esto: una ciudad disfuncional, dónde es practicamente imposible indicarle a un turista cómo puede llegar al Parador, al Rías Baixas o al Hospital Provincial o Domínguez, por poner tan solo algunos ejemplos.
Cesáreo Mosquera había mencionado una vez (reforma de Rosalía de Castro) que Pontevedra seguía el modelo inglés de vías de un único sentido, pero no quiso profundizar nunca más cuando se le preguntaba sobre el modelo para Pontevedra.
Siempre quise saber más sobre ello. Cuál es ese extraño plan que siempre nos ocultan a la ciudadanía en cada obra y que desconocemos hasta que está terminada. Lo más parecido a aquella afirmación lo encontré una vez en una entrevista a Xosé Lois Martínez, Profesor de Urbanística e Ordenación do Territorio na Universidade da Coruña, en donde explica el proyecto de Supermanzanas propuesto en A Coruña, y que es en lo que se han basado todas las ciudades cuando hacen una apuesta clara por el protagonismo del peatón en la vida de una ciudad. Xosé Lois dice lo siguiente:
O concepto xurdiu na urbanística estadounidense tras a II Guerra Mundial, onde se deseñou a cidade de Radburn seguindo este modelo para crear situacións de confort, de xeito que, por exemplo, os nenos pudieran ir andando ao colexio, cun estilo moi vencellado ás cidades xardín. O sistema baséase en que unha persoa pode andar sete minutos sen cansar, nos que percorrería uns 850 metros, de xeito que nun círculo de 1.700 metros de diámetro podería reducirse o tráfico se se introduciran os equipamentos no centro. O modelo Radburn tivo un gran éxito en Inglaterra e Estados Unidos e foi analizado no ano 1963 polo enxeñeiro e arquitecto inglés Collin Buchanan no libro O tráfico nas cidades, no que aborda os problemas que se empezaban a sentir en Londres e nas cidades inglesas polo aumento do parque automovilístico.
Modelo de supermanzanas implantado en las urbes europeas que apuestan por el peatón
No solo A Coruña, sino otras ciudades gallegas como Lugo y Ferrol vienen trabajando sobre este nuevo concepto de ciudad que triunfa en Barcelona. La primera medida es definir claramente una jerarquía entre las vías de la ciudad: las básicas que canalizarán el tráfico de paso y ayudarán a determinar la ubicación de las supermanzanas y las secundarias que estarán cerradas al tráfico de paso aunque abiertas, en condiciones especiales, a cierto tipo de tráfico como vehículos de residentes, servicios, emergencias, carga y descarga y limitadas a una velocidad máxima de 10 km/h.
16.01.2013