Cando Montecelo abría as súas portas por primeira vez, alá polo ano 1973, José Manuel González (Bande, 1952), o seu actual xerente, estaba terminando os seus estudos de Medicina. Corenta anos despois dirixe un complexo hospitalario no que, presume, rexístranse "as listas de espera máis baixas de Galicia", que conta con "magníficos profesionais en todas as súas áreas" e que se atopa "en continua evolución tecnolóxica".
Aínda que foi un firme defensor da ampliación de Montecelo durante a súa época como conselleiro de Sanidade, agora está convencido de que o mellor para a área integrada Pontevedra-O Salnés é o hospital de Monte Carrasco. "Investir 120 millóns de euros en Montecelo non sería tan rendible como 200 ou 210 nun novo hospital", asegura. E apunta a un responsable "fundamental" do atraso na súa construción: o Concello de Pontevedra.
Montecelo está de aniversario. Son xa 40 anos de funcionamento. Ten Pontevedra o complexo hospitalario que merece?
Eu creo que desde o inicio, alá polo ano 73, cambiaron moitas cousas. Montecelo prestou un labor incalculable á poboación do área sanitaria de Pontevedra. Evolucionouse moito en todos os aspectos, tanto no profesional como no tecnolóxico. Pontevedra dispón dun hospital moderno que dá resposta á inmensa maioría dos problemas dos cidadáns e para os que non podemos atender temos moi preto outros hospitais que poden solucionalo.
Pero 40 anos son bastantes para un centro sanitario. A poboación crece, as demandas sanitarias crecen e hai que irse adaptándose ás novas necesidades. Fixéronse reformas importantes e necesarias no hospital. Un hospital sempre está en reformas e é necesario ir adecuándoo á tecnoloxía nova. Pero Montecelo e o Hospital Provincial estanse achegando ao límite da súa capacidade. De aí o proxecto para o novo hospital de Monte Carrasco, que ten que dar resposta a estas necesidades, polo menos durante os próximos 50 anos.
Cales cre que serían as necesidades máis urxentes do hospital?
Fundamentalmente son necesidades de estrutura física, estámonos quedando sen espazo. No tema de persoal estamos ben. Contamos con especialistas cualificados, con bos técnicos en todas as profesións sanitarias. Se tivese que destacar algo que debemos reforzar sería incrementar a hemodinámica que temos aquí, contar cunha UCI pediátrica que é unha petición histórica ou poder realizar algunhas exploracións que xeran unha demanda importante e que estamos enviando a Vigo como a medicina nuclear ou a radioterapia.
Este 40 aniversario coincide coa recente declaración do CHOP como hospital universitario. Que aporta esta nova denominación ao complexo?
Apórtalle caché. O alcumo de universitario é unha denominación que podemos estar orgullosos de mostrar. Pero aporta sobre todo un estímulo profesional. O feito de que os alumnos veñan formarse aquí e que os nosos profesionais teñan esa obrigación de ensinarlles, supón un estímulo para os profesionais porque deben manterse continuamente informados en cuestións de innovación. Tamén é un adestramento duro para eles, porque a xente que está empezando demanda moita información e formación.
Vostede leva catro anos e medio á fronte deste complexo, en que cre que cambiou durante este tempo?
Non son eu o que ten que dicilo. Pero si che direi unha cousa. Coa miña chegada chega un equipo directivo completo. O traballo para ben ou para mal é de todo o equipo e podemos dicir con orgullo que con menos diñeiro traballamos máis e mellor. E iso non é mérito do xerente, senón de todo o equipo directivo e os profesionais que se concienciaron de que o diñeiro que os cidadáns poñen nas nosas mans hai que utilizalo do mellor xeito posible. E logo, claro, un fito importante foi a integración coa área de O Salnés e coa atención primaria. Esta coordinación é moi importante para o correcto seguimento do paciente.
Logrouse reducir a conflictividade laboral na que sempre parecía estar inmerso o CHOP?
"Aos profesionais baixóuselles o soldo, esíxeselles máis esforzo... non podemos pretender que con iso a xente estea batendo palmas"
Eu creo que si, ou polo menos iso se percibe. ÿ unha satisfacción que sexa así porque nos tocou vivir unha época complicadísima. Teñen certa razón os profesionais nas súas queixas porque cada vez están máis cansos e encabuxados. Baixóuselles o soldo, esíxeselles máis esforzo, reducíronselles os días de libre disposición... non podemos pretender que con iso a xente estea batendo palmas. Pero os profesionais concienciáronse de que somos un servizo público de primeira necesidade, que a nosa obrigación é prestar servizos aos cidadáns. Nesta situación, ata cos avatares sufridos, somos uns privilexiados porque temos traballo fixo. A poboación máis desfavorecida espera que deamos todo o que estea na nosa man para que isto vaia adiante.
E está satisfeito coas listas de espera na nosa área sanitaria?
Nunca estamos satisfeitos, porque iso significaría 'tirarse á bartola'. O que si se pode dicir é que mantelas, sendo con moita diferenza as mellores de Galicia, é unha satisfacción. Pero iso obríganos a estar alerta permanentemente, obríganos a estar traballando a diario á beira dos profesionais para mantelas e melloralas se podemos. Temos que ir mellorando un pouco máis cada día, porque sempre hai un ámbito de mellora.
Malia eses datos dos que presume, segue habendo queixas de pacientes sobre atrasos inxustificados ou falta de atención.
Se a xente que vén a un hospital vén presionada anímicamente, angustiada porque pode ter un problema grave, obviamente queren que os atendan e llo solucionen canto antes. A visión do paciente é moi subxectiva e persoal. A do persoal é outra. Nun hospital no que anualmente aténdense 500.000 consultas, 150.000 urxencias anuais e realízanse millóns de exploracións, non podemos pretender que todos estean contentos e non se queixen. Se esas cifras de queixas compáranse coa xente atendida, quedarían moi minimizadas.
Recentemente recibía o premio ao mellor directivo-sanitario de 2012. ÿ a primeira vez que o recibe o xerente dun hospital galego. Un premio ao xerente ou ao equipo?
"O único soldo que entrou na miña casa procede da sanidade pública. Non sei se todos os que me critican poden dicir o mesmo"
ÿ un galardón que agradezo profundamente porque cho dan os teus compañeiros, pero aínda que se personalice no xerente, non é mérito só meu. Agradécese que recoñezan ese traballo de todos os días e que non sempre é ben valorado. Pero insisto, os logros non son individuais senón de todo o equipo. E cando digo equipo non me refiro só aos directores, senón a todos os profesionais e os xefes de servizo do hospital. A un prémianlle polo que fai e polos resultados e os resultados son de todos.
Pero tamén tivo problemas nos últimos meses. A oposición, fundamentalmente o BNG e o PSdeG-PSOE, acusáballe de compatibilizar o seu cargo público con outras actividades privadas irregulares. Como viviu este episodio?
Paseino coa sensación de que un non pode estar contestando continuamente todas as acusacións que se fan. Gustaríame ter saído ao quite, pero non é o meu traballo. Demostreino onde o tiña que demostrar. Desde hai 40 anos que son profesional da sanidade, 15 na actividade medica e 25 na xestión, podo dicir coa cabeza moi alta que o único soldo que entrou na miña casa procede da sanidade pública. Non sei se todos os que me critican poden dicir o mesmo, pero eu si. Na miña conta corrente non entrou nunca nada de ningunha actividade privada, máis nada que os soldos da miña actividade pública. Iso pódese demostrar e así o fixen.
Volvendo ao comezo da entrevista, citaba vostede o proxecto do novo hospital de Monte Carrasco. Logo de tantos atrasos, moitos dubidan que a Xunta constrúao finalmente. Seguirase adiante coa súa tramitación?
En España moi poucas comunidades asumen facer infraestruturas sanitarias como fai Galicia. Non só falamos de Pontevedra, falamos do hospital de Vigo, dos centros de saúde que saíron a concurso ou da ampliación do hospital do Salnés. Asumindo que a situación económica non é a mellor, o que puido afectar a este proxecto, o novo hospital de Pontevedra viuse ralentizado fundamentalmente pola demanda que o Concello presentou por este proxecto. Poucas empresas involúcranse se pende sobre eles a incerteza dun proceso xudicial. Salvado xa este escollo retomáronse os trámites administrativos. En 2014 hai unha partida nos orzamentos da Xunta para iniciar as expropiacións. Seguiremos adiante con el, sen ningunha dúbida.
O goberno municipal manifestou reiteradamente a súa oposición a este proxecto. Enténdeo?
"Nos dá certa pena que un proxecto tan importante como o novo hospital non sexa apoiado polo Concello de Pontevedra"
Cada un defende o que cre do xeito que considera oportuno. Outra cousa é que nos dea certa pena que un proxecto tan importante como este hospital, que garante o futuro da atención sanitaria en Pontevedra, que dará resposta ás necesidades dos proximos anos, e que ademais daría traballo durante a súa construción a miles de traballadores, xerando riqueza para toda a comarca, non sexa apoiado polo Concello de Pontevedra.
Non só polo Concello de Pontevedra. O proxecto atopouse tamén co rexeitamento de sindicatos, colexios profesionais, asociacións de veciños... dá a sensación que, a nivel institucional, só o PP aposta por este hospital. Será capaz a Xunta de convencelos?
Cando non se quere escoitar o que a outra parte propón, cando non se fai unha análise profunda e compáranse proles e contras, que nós o fixemos, da oportunidade dun hospital novo, é dificil convencerlles de algo. Calquera profesional independente pode ver que a ampliación Montecelo supoñería un investimento que superaría con fartura os 120 millóns de euros. Ademais, realizar estas obras nun centro en pleno funcionamento é algo complicadísimo e o tempo que someteriamos ao hospital a estas incomodidades sería tremendo. Un hospital novo, con todo o que avanzou a medicina nos últimos anos, non resistiría a comparación coa ampliación que se propón. Non ten nada que ver.
Moitos recordan que vostede mesmo, como conselleiro de Sanidade en 2005, apostaba pola ampliación de Montecelo. Que cambiou?
Fan referencia a esa época, cando eu era responsable de Sanidade, cando se trata dun proxecto que non ten nada que ver co que se propón agora. En 2005 presupoñíase que o Concello ía ceder uns terreos para uso sanitario e a ampliación íase a facer mediante un novo edificio, non se pretendía someter ao hospital a obras internas. Insisto, é bo que a xente se pare a analizar o que hai, que mire as diferentes opcións e que mire que apostamos por un hospital para 2060, non para 2020. Investir 120 millóns de euros en Montecelo non sería tan rendible como 200 ou 210 nun novo hospital. E iso sen contar que os centros existentes agora, Montecelo e o Provincial, serían reutilizados para dotar a Pontevedra de infraestruturas sanitarias das que carece actualmente.