A tiranía da velocidade

11 de octubre 2024

Os fortes ventos que azoutan Galicia estes días non son só fenómenos meteorolóxicos. En realidade, poden verse como unha poderosa metáfora da aceleración que vivimos. O ritmo vertixinoso dos cambios tecnolóxicos non só axiliza os procesos produtivos ou de comunicación, senón que tamén transforma os nosos costumes e a nosa maneira de vivir. Empúxanos a tentar facer máis en menos tempo, atrapándonos nun ciclo imparábel de velocidade crecente. Do mesmo xeito que un furacán, estes cambios chegan rápido, son incontrolábeis e, moitas veces, destrutivos, sementando inestabilidade e desorientación.

Na natureza, os furacáns son o resultado de desequilibrios climáticos e enerxéticos. De maneira semellante, a aceleración social que experimentamos provén dun desfase entre as demandas do mundo moderno e as nosas capacidades humanas para adaptarnos a elas. Tanto nun caso coma no outro, o aumento de intensidade e velocidade xera unha sensación de urxencia, risco e vulnerabilidade.

Neste mundo, onde a tecnoloxía e a interconexión gobernan, movémonos a un ritmo imparábel. A vida avanza sen tregua, arrastrándonos nunha espiral de actividade constante.

Vivimos na era da multitarefa perpetua, onde a nosa atención se fragmenta. Atopámonos mergullados nun ciclo interminábel de tarefas simultáneas e demandas incesantes.

Por exemplo, en moitas profesións, a xornada laboral xa non remata co final do día. Os correos electrónicos, as chamadas e as mensaxes instantáneas seguen esixindo a nosa atención, impedíndonos desconectar por completo. Ademais, o acceso constante ás redes sociais e ás notificacións mantennos sobrecargados de información, sempre na procura da última nova, da última tendencia, sen tempo real para asimilar nada.

Por outra banda, as aplicacións de mensaxería instantánea, como WhatsApp, impuxéronnos a expectativa de dispoñibilidade continua. Xa non existe o tempo de espera entre mensaxes. Todo é agora, inmediato, sen pausa. O mesmo ocorre cos servizos de entretemento, onde plataformas como Netflix ou TikTok nos permiten consumir series, películas ou vídeos sen descanso. Esta velocidade frenética reduce e deixa pouco espazo para a reflexión.

A aceleración reflíctese tamén no consumo: co comercio electrónico e os envíos ultrarrápidos, afixémonos a obter o que queremos en cuestión de horas. A espera, que antes era parte da experiencia de compra, foi eliminada, alimentando unha cultura de gratificación instantánea.

No ámbito laboral, a automatización e as ferramentas dixitais incrementaron as nosas expectativas de produtividade. A intelixencia artificial e os softwares de xestión permítennos facer máis en menos tempo, pero a custo de intensificar o ritmo de traballo ata un punto case insostíbel. O mesmo ocorre coas redes sociais. Plataformas como X ou Instagram transformaron o xeito en que consumimos información, bombardeándonos con noticias e acontecementos. Estamos atrapados nunha sobrecarga informativa que nos impide desconectar.

Este acelerado ritmo de vida róubanos algo fundamental: a capacidade de cultivar conexións significativas. Xa non temos tempo para relacións profundas, nin sequera para conectar connosco mesmos.

En resumo, a aceleración social está erosionando os piares dunha vida plena. Prívanos do tempo necesario para cultivar o benestar, para gozar das nosas conexións máis valiosas coas amizades, coa familia, coa natureza ou para participar máis activamente na vida da nosa comunidade. Vivimos atrapados nun estado de constante urxencia que nos impide reflexionar sobre as nosas prioridades e nos empurra a un frenesí de actividade que poucas veces nos deixa satisfeitos.

Os clásicos gregos tíñano claro: a boa vida non se atopaba na velocidade nin na acumulación de actividades, senón na contemplación, na virtude e na conexión profunda cos demais. Pero hoxe, parece que nos afastamos desa sabedoría. A velocidade substituíu o ser, e a presión por facer máis suplantou a procura da felicidade auténtica.

É certo que os furacáns pasan. Pero a aceleración, esa forza imparábel que parece ter chegado para quedar, só ameaza con intensificarse. E se non somos capaces de frear este ciclo, poderiamos acabar completamente arrastrados pola súa voráxine.