Ala por mediados de Xaneiro tivemos unha reunión no reservado do “Chas- chás”, arredor dunhas cervexas, aproveitando que era sábado e non trabalhamos e case ninguén paraba na baiúca. De vez en cando, o cantineiro achéganos algún quinto e nós seguimos a falar coma se nada, por secreta que fose a conversa, porque o bo do Caschás tinha un filtro nas orelhas que lhe impedía a entrada no cerebelo de algo que non fose vinho, touros, fútbol e mulheres.
Somos seis; Milucho, Castro, Chino, Vanessa, Lucía e Tessi e formamos o grupo de teatro afeccionado Papanduxa e estamos madurando un proxecto atípico: facer un serial radiofónico!
Cando se enterou o meu pai, non parou de aportar ideas. Falounos de Ama Rosa, La intrusa, El caballero de Jamaica e mesmo unha policiaca: El coche nº 13, todos grandes éxitos de Rafael Barón e Guillermo Sautier Casaseca coas magníficas voces de Matilde Conesa, Pedro Pablo Ayuso, Juana Ginzo ou Matilde Vilariño. Nós dixémoslhe que eses dramóns están moi ben pero que queríamos montar algo de aventuras en plan 007 e que xa o noso Chino escribira un texto bastante xeitoso.
Daquela, o meu velho, veuse arriba e contounos de cando era el pequeno e non se perdía un só capítulo das aventuras dun tal Peter Gay (daquela iso de Gay non tinha as connotacións de hoxe)
Atopamos un só capítulo na Internet (Mágoa) e si, é o precursor de James Bond e Indiana Jones na estupenda voz do noso paisano Rafael Taibo. Estamos todos trabalhando febrilmente nelo e mesmo xa comezamos cos ensaios. Na emisora dixital duns amigos nosos, xa se comprometeron a emitila. Coidamos que será un éxito.
A EXTRAORDINARIA AVENTURA DE RICHARD SILVER !
(Consta de dous capítulos mixturados)
O RAIO AZUL e O MISTERIO DE LADY GREENWOOD
(Cabeceira / Música triunfal de metais)
(Narrador): E agora, por xentileza de Funerarias Palmou:
(Voz feminina): A EXTRAORDINARIA AVENTURA DE RICHARD SILVER !
(Narrador): A Compañía de variedades PAPANDUXA pediu ó heroe da máis extraordinaria aventura do século, que el mesmo lhes conte a sua historia.
Escoiten ben a este home; escoiten o seu relato; non o esquecerán…
NUNCA !
(Música grave de suspense que se vai fundindo de vagar cos primeiros compases do himno británico)
Son o detective privado Richard Silver aínda que levo vinte anos inmigrado en Londres. Son un inmigrante portugués e o meu verdadeiro nome e Ricardo Silva.
O meu despacho non era máis grande que un daqueles bochinches onde antigamente recolhían puntos de medias; un recuncho no baixo dun edificio que pertencera a un tal Miragaia de Ourense, derradeiro porteiro no 33 de Piggies Alley ata que foi sustituído por un eléctrico. No lixado vidro da estreita porta mandei rotular as palabras seguintes: “Richard Silver, explorer, adventurier and private detective”. Tras dela, no interior, unha mesa cotrosa e, sobre ela, un sobado portátil, un teléfono do tempo do charlestón, un xornal velhísimo, un par de cadeiras desiguais e unha lámpada de sobremesa sen bombilha por todo mobiliario. O penúltimo home que traspasara aquela reducida porta fora, nada menos que un enviado do nuncio do mesmísimo Papa de Roma. Encargoume localizar e levar de volta ó Vaticano a un frade misioneiro italiano -o padre Cessare- que levaba case cen anos perdido pola África profunda. Sexa por casualidade ou pola forza do inexorable destino, o derradeiro home en acceder ó cutre local foi o mesmísimo lord Charles Greenwood en persoa que tamén perdera a alguén en África, alá por terras de Kenia: a súa propia filha, Mary Greewood, secuestrada nunha viaxe turística sen que ninguén reclamase ningún tipo de resgate, detalhe este que encerraba un certo misterio dado que o lord era archimilhonario.
Malia que o que o oficio de detective fose o que daba o carto ( espionaxe industrial e laboral, herdanzas, cornos etc. ) dispúxenme a abordar os casos africanos contando con matar dous paxaros dun tiro ( un paxaro e unha paxara, para ser exactos ) pois xa tinha ganas de descansar do bulicio londinense e viaxar á minha saudosa África por cambiar de aires. Tanto o lord coma os da igrexa pagaban ben e ambos querían levar a cousa coa maior discreción posible despois de fracasaren a Interpol, embaixadas, militares e outros chiringos. Un experto africanista era a melhor das opcións. Tal e como adoito, pedinlhes un trinta por cento de anticipo e apañando toda a información que me facilitaron, planteime de Londres a Nairobi en oito horas e pico.Acompanhábame o meu amigo e paisano Jannick River (Yanis Ribeiro) pois quería facer unha reportaxe de fauna salvaxe para unha revista e se, de paso, cazaba a algún emérito con putifaina incluída asasinando un infeliz elefante, pois melhor que melhor ( algúns caras europeos adoitan facer escapadinhas románticas a África para vivir emocionantes aventuras lonxe das cámaras. Lograr retratar a un destes pintas en situación comprometida suponhia moito carto. Era como acertar un pleno ó quince. En tanto que eu procuraba pegadas dos meus desaparecidos, Yanis ía dun lado a outro tirando ducias de fotos
Nairobi é un Babel de cores e sons, vendedores e carteiristas. As rúas están ateigadas de xentes de tódalas razas e escóitanse todo tipo de falas. O mercado é un fervedoiro de nativos, asiáticos e europeos expresándose nun sinfín de línguas, máis ou menos conhecidas. Non ía ser fácil atopar unha moza inglesa naquel maremágnun. Entrei nun posto de bebidas e pedín unha cervexa. Rexeitei o vaso e bebín un grolo directamente da botelha. Do peto interior da cazadora tirei unha foto e olheina con detemento. Era lady Mary Greenwood, unha linda moza caucásica loira, moi loira. Mireina perante uns segundos e díxenme que atopala no medio daquel rebumbio ía selo conto do palheiro maila agulha…ou non. Unha beleza como aquela destacaría, entre africanos, como unha supernova no ceo nocturno.
De primeiras intereseime polo frade. A minha experiencia levoume a pescudar entre a competencia. En temas de relixión, sempre eran os que estaban máis ó tanto. Valéndome daquel meu “swahilinglish” con acento altominhão preguntei a xudeos, mahometanos ou budistas pero foron os evanxélicos os que me aportaron algunha pista.
Segundo eles, os membros dunha caravana informáranos que nunha chaira de Tanzania e ao pé dun monte de orixe volcánico, vivía unha extranha etnia ilhada do mundo. A maoría dos seus membros eran de raza negra, outros mulatos e algúns case brancos vivindo en perfecta armonía. O monte era unha rareza xeolóxica. Único no medio duna extensa chaira, frondoso na amplísima base, ía perdendo vexetación coa altitude para rematar nun pronunciado e negro cumio rochoso que ficaba agochado entre as nubes baixas na tempada de chuvias. Alimentaba un par de fontes na base que eran aproveitadas por xentes e animais da aldea. Alén deste oasis circular, a chaira era unha interminable sabana de terra dura e enxoita que agardaba ansiosa pola tempada de chuvias.
Grazas a este orixinal marco, non me foi difícil dar co sitio ó que accedín nun todoterreo alugado na cidade, ben provisto de combustible e víveres. Nada máis chegar, fun arrodeado por unha cuadrilha de bulideiros rapaces de diferentes tonalidades do castanho. As casinhas eran todas de palha e barro e estaban dispostas arredor dunha pracinha terrenha. Ía preguntar polo padre cura pero vin, no meirande dos chozos, unha modesta cruz de pau no alto da fachada e cara a el me dirixín seguido do rebumbio de cativos que se apinhocaban no oco sen acceder ó interior. O interior estaba baleiro. Outra cruz, das mesmas características penduraba na parede do fondo; non había máis nada agás dous frades axeonlhados, en actitude de orar fronte á devandita cruz. Achegueime de vagar e,ó verme, puxéronse en pé, como sorprendidos. Pregunteilhes:
-Son vostedes os directores espirituais desta comunidade ?
-En parte si -respondeu o máis novo- e vós ?
-Un viaxeiro que vai na procura do padre Cesare a fin de levalo a Roma. Suponho que se trata de vostede ? -dixen dirixídome ó máis velho.
-Ecco…ma de andare io a Roma, niente afatto !
- Ben; non podo obrigalo. Pero faime perder moito carto.
- Impórtame un caralho! Díxen que non vou e non vou!
- Padre Cessare ! Esa boca ! -exclamou o frade máis novo, que tinha un certo sotaque arxentino. O velho seguiu na súa:
-Non me levou aquí o padre Chorramendi a Roma e vasme levar ti…
-Garramendi, padre Ivan Garramendi…-correxiulle sen éxito.
-Stai zitto ! Non só non me levou ó Vaticano senón que ficou aquí xa vai para…cuanti anni ?
-Trinta.
-Ma che avventura…! Io estou aquí desde…(pensa: “credo era cominciatta la grande guerra”…) desde l’anno quaranta e tre, ecco!
-E logo cantos anos ten vostede ? -preguntou Richard.
-(pensa) Mmmm…cento? …più?…Non lo so.
- Pois si que é vostede velho!
- Si, ma ancora…chiqui-chaca…fixo un xesto obsceno coa man dereita dándome a entender que aínda copulaba)
- Padre Cessare! -volveu exclamar Aitor. O aludido repetiu burlón:
- “Padre Cessare, Padre céssare”…Non me faga falar, colega !
- Xa, pero eu estou casado…
- Si, ma polo rito africano, que é dobre pecato.
- Ou sexa, que todos eses vecinhos descoloridos…- comentei.
- Ecco, ecco -contestaron ambos frades ó unísono movendo as cabezas afirmativamente.
- Vaia cos curinhas…e logo o voto de castidade ?
- Castitá ? Que farías ti dopo quaranta anni di astensione ? Io non son un finocchio, sai ? E nenmeno un santo…
- Supoño que non. Comprendo que non queira volver a Roma, aquí tenhen de todo; casa, comida, mulheres e filhos…
- E netos -concluiu o padre Cessare- Os que non deixaron descendensia foron os alemáns…
- Alemaaans ?! -exclamei con extranheza.
- Si, alemáns…nazis -dixo o padre Iván- Que lhe conte aquí Don Cessare pois eu aínda non nacera daquela. Seica moita raza aria e moita supremacía branca pero ben que lhes gustaba a concha negra…
- Padre Gorramendi ! - berrou o velho cura.
- Perdón; la “figa nera”, como desís vós….veña, non se anoxe e conte.
- Debía ser ala polo corenta e tantos. Eran catro desertores do África Korps que vinhan nun semioruga blindado Hanomag 251 ou algo así daqueles e chegaron aquí armados ata os dentes dispostos a comer, beber, foder, matar e saquear pero menos mal que tinhamos a Piccino.
- Pichino ??
- Sire Césare chama Pichino a tódolos nenos do tribo.
- Piccino foi chamado á tenda de Canuto…
- Sire Césare chama Canuto a tódolos velhos -aclaroulhe de novo o padre Iván.
- Vaffanculo ! Posso seguir coa historia ou que !? -Cessare suspirou por aliviar o cabreo e seguiu.
“Canuto tinha unha grosa pebida de ouro moi antiga pois xa fora da súa avoa e engazouna nun colar que lhe pendurou ó pescozo a Pichino dándolhe algunhas indicacións: “Paséaste por diante dos alemáns coma o que non quere a cousa pero procura que cha vexan. Seguro que cha quitan e han preguntarche onde hai máis. Ti diraslhe que alá no máis alto da montanha hai moitas pero que non as colhemos porque non valen para nada”
E así foi; subiron os catro á montanha pois non se fiaban uns dos outros pero o malo foi que levaron a Piccino con eles de guía. O velho sabía, como sabian o seu pai, os avós mailos avós dos seus avós, que quen chegara ó cumio da montanha, non baixaría nunca. Nunca soubo por que pero así era. Tinha esperanza de que os nazis non volveran pero con eles ía o pequeno Piccino. Era unha mágoa pero tería que sacrificarse para salvar á tribo.
Pasou un tempo de incertidume e, un bo día, apareceu Piccino só, fraco e canso (case non se tinha en pé) pero vivo e sorrinte. Axinha lavouse, comeu arreo e dormiu unhas horas. Todos estabamos impacientes por saber pero non nos quedou outra que agardar que o neno se repuxera. O que contou foi algo extraordinario. Falou dunha marcha fatigosa costa arriba buscando carreiros por entre as árbores. Cando a vexetación se fixo máis arbustiva e intricada, escapuliuse por entre ela nun despiste dos soldados que o chamaron e dispararon ó aire coa intención de asustalo. Logo acordaron subir sen el, pois xa non faltaba moito. Xa o colherían no poboado. Non tinha escapatoria. Piccino pasou unha hora inmóvil entre uns ramalhos coma un animal acurralado e despois asomou de vagar e observou ós alemáns que xa escalaban a torre de cinzas e rochas que remataban nunha chaira ou un cráter que botaría uns douscentos metros de diámetro. Pasado un tempo oiu tiros e berros estarrecedores e despois un fondo silencio. Iba a comezar o descenso cando lhe chegaron voces darriba. Entre as rochas do bordo ( era realmente un cráter volcánico. Unha forte erupción regurxitando lava e cinzas formara aquela singular montanha milhóns de anos atrás, non medio da sabana interminable ) Pois alí, entre aqueles riscos, viu a un dos nazis desnudo facendo aspaventos e berrando de cote: “Komm hierher zurük!” ou cousa así, se mal non me lembro…”
- Eu non sei alemán pero parécese ao inglés “Come in here” aínda que máis ben sería “Come back!” (Volve!) -expliquei. O padre Cessare interviu:
- Anche ío cheguei a esa conclusión. Segundo Piccino…
- Que é del ? -quixen saber.
- Morreu de velho hai uns anos -contestou o cura arxentino.
“Ben -continuou Césare- o tipo aquel braceaba e berraba ‘volve, volve!’ cara o ceo como se se dirixira a un deus ou un anxo cando unha sorte de lóstrego azulado impactou nel, entón botou a man ó pescozo, ceibou un terrible frémito e perdeuse tralas rochas.
Nós cazamos e recolhemos froitas e lenha na parte boscosa pero daí non pasamos. Os alemáns endexamais voltaron. O automóbil que traían, enterrámolo ben fondo con todo canto tinha. Bo trabalho nos deu soterrar aquela mole! Botaba case seis metros de longo, dous pasados de largo e case outro tanto de alto e pesaba!…tanto coma tres elefantes, pero non quedou nin rasto de todo aquilo; nin do carro nin dos nazis, que xa non volveran do monte. Os deuses encargáronse deles…
- Os deuses…! Pero non son vostedes católicos ?
- Si signore, -contestou o velho misioneiro- pero nestes casos toda axuda é pouca. Aquí abaixo gobernamos os humanos e no cumio do monte manda o Raio Azul. E iso é todo; nin nós imos fedelhar alá arriba, nin EL nos vén chamuscar equí abaixo, e morra o conto!
Ricardo ficou un longo tempo calado, caviloso e, por último dixo:
-En verdade, non tenhen curiosidade por saber que é iso do “raio azul” ?
-Xa o sabemos: o Raio Azul é a morte. Polo tanto, nós aqui e el alá arriba. Cadaquén no seu sitio. Levamos así toda a vida e así seguirá sendo -sentenciou o velho sacerdote. O xefe Canuto debeu de entender que asentiu coa cabeza. Así ía a cousa desde que se inventou o mundo
Eu non lhe retruquei Limiteime a amanhar as minhas cousas no vehículo en silencio. Despois sentei ó volante e bebín un longo grolo de auga.
- Ma dove vai, testa di cazzo ? -preguntoume o velho sacerdote.
-Marcho a Nairobi. Tenho que facer alá. Despídanme dos Canutos, das mulheres e dos Pichinos.
-Bámbolas, as mulleres chámanse Bámbolas (bonecas) e as novas Bambolettas, segundo Sire Chésare. Vaia con Deus e non fale de nós a ninguén - avisoulhe o cura novo.
- Ecco! -remachou o cura velho- Silenzio!
- Volverei, e a vostede espero atopalo vivo -dixo ó velho e este respondeulhe entre risos:
- Putacaso! e chiavando forte sempre! (volveu facerlhe acenos de fornicio coas mans)
- Non se preocupen. Non penso facer nada que perturbe a sua paz.
“Xa bastante leva sufrido este povo con tanta loita interna e tanta colonización salvaxe”, pensei ao tempo que me alonxaba polo mar enxoito da sabana.
Tras rodar unha hora por retortos caminhos de caravanas masais, atopeime coa estrada A-104 que levaba cara ó norte, directamente a Nairobi por Kajiado.
En algo menos dun mes xa estaba eu de volta en Watakatifu Wote, que así se chamaba a aldea dos padres misioneiros, cos seus Canutos e as suas bámbolas ao pé do monte Upweke. Como era de prever, vinme rodeado de raparigos que falaban todos a un tempo armando un barulho infernal. Os padres misioneiros axinha se achegaron ávidos de novas. Os dous me saudaron efusivamente.
- Benvenuto amico, come vai ? -dixo o misioneiro italiano.
- Nin ben nin mal, padre Cessare.
- Chao pibe; resolviches xa o asunto da loira inglesa ? -preguntou o arxentino.
- Si e non, segundo se mire - contesteilhe.
- Pois contá atorrante, que nos tés intrigados, boludo.
- Estou canso e non tenho moitas ganas de falar, así que cho vou contar en poucas palabras antes de botarme a durmir, atende: en Nairobi dixéronme que andaran por alí un negro grande e o seu clan. Levaba no grupo, e sempre arrente de si, unha persoa tirando a baixa (mulher, probablemente) tapada desde os pés ata a crista. O negro grande levaba unha cámara fotográfica das caras pendurada ó pescozo. Pensei que podería ser a cámara de Yannik River, (álias do meu paisano de Évora Yannis Riveiro). Dixéronme que xa había tempo que deapareceran de Nairobi e sospeitaban se non serían algún resto da antiga tribo caníbal de Zimba e alguén lhe tinha oído dicir un día ó langrán, un pouco peneque, que pensaban dirixirse á cidade de Kisumu,na beira do lago Victoria. Tras case unha semana de indagacións dei cos tipos. A cámara do tiparraco era unha Nikon, a mesma do meu amigo. Seguinos e vin que se aloxaban nunha grande Jaima branca. Pola manhá vinos sair e faltaba a persoa do burka. Ían ó centro a roubar o que pilhaban e non volvían ate a noitinha. Para non riscar de que alguén me vira, agardei polas primeiras sombras para entrar na tenda. Cando accedín ó interior levei unha boa sorpresa: contra o pau central e a rentes do chan estaba atada e amordazada con fita adhesiva a mesmísima Mary Greenwood. Achegueime a ela e retireilhe a mordaza e comezou a berrar coma unha posesa. Volvín apegarlhe a fita americana e vin, na entrada da jaima, a silueta do negrazo cun enorme machete na man. Estiven a piques de ser decapitado de non ser…de non ser porque saquei a pistola e metinlhe catro tiros no peito…A moza choromicaba, pode que por síndrome de Estocolmo. Acto seguido fun á vila e chamei a Londres, directamente a Lord Greenwood e despois senteime dentro da jaima a esperar.
Lord Greenwood, da cámara dos lores, moveu os fíos moi rápido e, en menos de sete horas, un avión militar da RAF aterraba no aeroporto de Kisumu sen máis problemas dadas as boas relacións de Kenia co Reino Unido. Á jaima chegou un potente todoterreo con lord Greewood a bordo e catro axentes do MI6 que se levaron á moza e desfixéronse da jaima e o friame.
- Entón rematou ben a cousa - dixo o padre Garramendi.
- Case -precisei eu -Onte recibín unha chamada no meu hotel en Nairobi. Era un parente do Lord. Dicía que Mary estaba moi contenta por volver co seu pai porque o quería moito. Tanto o quería que rematou por…COMELO !!
Ai, esa tradición Zimba…!
Aló na aldea todos nos aledamos moito de revernos, cousa que non estaba prevista, pois non contaba con volver nunca, pero precisaba descansar e ordear os meus pensamentos e…ascender ata o cumio do monte Upweke ! Non esperaba hachar algo fóra do común alá arriba pois son ateo e nada supersticioso e non creo en maxias, sortilexios e outras caralhadas, pero esta curiosidade carcomíame. Alá arriba, entre o cumio rochoso hai algo, sen dúbida, pero algo físico e tanxible, nada doutro mundo; xa bastante revirado é este. Cando lhelo contei a estes meus novos amigos, todos querían facerme desistir pero eu estaba decidido. Vinha aprovisionado de roupa resistente, escafandra con carauta antigás e moito armamento: rifle de asalto, escopeta de postas, pistola e mesmo granadas de pinha. Se alguén pretendía atacarme, íao ter moi crúo. Tamén mercara moitos víveres e alimentos imperecedoiros.
E púxenme en caminho. Todos ofrecían rezos e conselho, mesmo os misioneiros. Dicía o padre Cessare:
- Addio bambino, ci vediamo mai. Toda esa artilhería non vai servirche de nada contra o Raio Azul.
- Chao pibe, hasta nunca - recalcou o padre Garramendi.- Saudei a todos alzando a man dereita sen me volver ó acometer o caminho ascendente.
Levoume case tres días chegar á cima pois levaba moito peso e ía moi amodo. Cando me coei por entre os riscos pétreos, accedín a unha especie de circo rochoso rodeando unha lagoa verde pola coloración dunhas algas flotantes, e máis nada.
- Tal como eu sospeitaba; pura fantasía de aboríxens aprensivos…nada. - Non ben rematara este pensamento cando vin, polo canto do olho, un relampo azul que impactou no meu brazo dereito causándome unha aguda dor que axinha desapareceu dando paso a unha certa paz e sosego. Despois, sen medo nin prudencia; só curiosidade, funme achegando ó bordo da lagoa onde medraban plantas arbustivas de grandes e fermosas flores azuis. Nalgunhas, uns escarabelhos azuis oviformes libaban abondoso pole. Ademais de selo seu alimento, pode que elaboraran con el algún tipo de alcaloide defensivo. Moi logo ía a saber que aqueles insectos podían voar case tan rápido como unha bala de fusil. Funme retirándome de vagar daquel bordo florido. Axinha descubrín un vulto medio soterrado. Era o esquelete e anacos de pel, apenas reconocíbles dada a súa antigüidade, dalgún ciervo, muflón ou rebeco que tenhan existido na zona. As raiceiras daquelas misteriosas plantas parecían alimentarse dos cadáveres medio soterrados. Tamén hachei restos de xabaríns ou facóqueros en moi mal estado. A medida que avanzaba, fun atopando máis e máis preas ata que…lixeiramente dispersos había ate catro cadáveres humanos entre restos de roupa, correaxes, placas e armas apodrecidas de tan enferrulladas que estaban…Eran os catro alemáns desertores do África Korps ! Que lhes acontecería…? Separeime do lugar e fun sentar nunha pedra. Logo, afroxei a luva dereita e subín un chisco a manga por mor de ver o que pasara. A medio caminho entre o pulso e o cóbado tinha un disco vermelho duns dous centímetros e medio de diámetro e, no centro, unha lene picadura que non foi a máis grazas ó espesor da roupa. Pronto me decatei do meu erro; varios daqueles escarabelhos ensartáronme o brazo espido provocándome unha dor insoportable que durou un intre e logo comecei a ter visións: ringleiras de mozas enfeitadas con flores exóticas vinhan cara a min cantando fermosas cancións de máxicas palabras e músicas imposibles como nunca tivese escoitado. As mozas eran belísimas como non había no mundo nada parecido, con musicais risos e olhar engaoilante. Parecían flotar e os seus vestidos eran de gasas multicor…pero todo ten un final. Pouco a pouco fóronse esvaíndo e tornando feas; as suas divinas voces semellaban un coro de rás e, daquela, quedei a durmir.
Ó acordar xa non era eu. Onde estaban as odaliscas ? Onde os seus cantos divinos ? Onde aquela felicidade absoluta que embebedaba ? Eu sabía como revivir todo aquelo e púxenme en coiro. Cos brazos extendidos berreille ó ar:
- Ven !, Volve !, Tómame….mátame ! -un daqueles coleópteros impactou no meu peito cravándome o aguilhón ata o fondo. Outros dous fixéronme outro tanto polas costas. A dor foi insufrible pero axinha calmou para dar paso á visión de fondos marinhos con miríadas de peixes multicor e baixíos coralinos de infindas formas de luces e sombras. Milleiros de belísimas sereas sensuais e ridentes percorríano todo. Canto amor! Canto pracer !…Nos recifes, innumerábeis ostras coas valvas abertas exhibían os seus tesouros esféricos irisados. E volta a esvairse todo…E volta a chamar ós escaravelhos azuis desesperadamente.