A casinha de Ermitas e máis Sindo era pequeneira pero xeitosa. Era a restauración, máis que digna, da casa matriz dela. No piar que sostinha un artístico portal pintado de verde estaba o pulsador do timbre e, sobre el, unha pequena placa metálica que ponhía: "Ermitas Sabajanes Portela", e xusto debaixo, "Gumersindo Corredoira Justanes, policía local e detective privado". O portal daba paso a un pequeno xardín no que esta parelha facía sobremesa despachando uns cafés con leite sobre unha mesinha de ferro forxado.
Diante dalí mesmo parou un auto bermelho e del baixaron, unha composta mulher duns corenta e moitos e unha moza bonita a rabiar, demasiado nova para cargar cunha xa visible barrigola de futura mamá. Sindo, que posuía un sexto sentido para depende que cousas, botou de conta que eran nai e filha. E non se trabucaba.
-Boa tarde -saudaron as mulheres case a un tempo.
-…Nos dea "el senhor"- respondeu Ermitas, melodiosa.
- Vive aquí o senhor Gumersindo Corredoira ? -preguntou a maior das mulheres.
- Pois non se sabe ata cando pero de momento vive, para servila, senhora. Vostede dirá en que -contestou, cordial, o propio Sindo. A mulher sentiuse un tanto cohibida e tratou de achar unha desculpa.
- Se cadra non é este bo momento e melhor será virmos máis adiante -Sindo comprendeu pero nada dixo. O asunto debía ser moi delicado e a dona non ousaba expolo abertamente. Ermitas, que se decatou axinha de que alí sobraba, ergueuse e dixo:
- Ben, eu vou dentro que tenho algo que facer na cocinha. Deica logo.
A dona aquela -Manola- non se houbera retraído de saber que Ermitas era exaxeradamente discreta no tocante os asuntos profesionais do seu home. Sindo deulhe pé para comezar a conversa.
- Non se preocupe por nada e cónteme…-dixo Sindo, tratando de inspirar confianza. A dona suspirou fondamente e falou.
- Pois verá senhor: pode que o noso problema non sexa da sua especialidade pero xa non me queda a quen apelar. Vostede é libre de ocuparse ou non, sen compromiso pola sua parte…
- Iso sempre foi así. Continúe, por favor - pregoulhe.
- Grazas senhor. Esta minha rapaza -Xaila- ten dezasete anos e saía cun mozo, tamén menor e…ben, ela ficou prenhe…
- Pois ten razón senhora: non é algo que me atinxa. Eu non lhe son nin casamenteiro nin comadrón. Os mozos casarán e punto -atalhoua Sindo.
- Pois esa é a cuestión; que o outro non quere. Nun principio si, pero os seus pais convencérono, aínda a costa de mercarlhe unha desas motos grandes. O desgraciado non tivo miramentos en apanhar a moto e deixar á minha Xaila plantada sen a menor consideración…
-Pois, repítolhe, nun principio non parece este un caso que eu poida acometer pero, quen sabe?, parece interesante; cóntenme máis sobre vostedes…quen venhen sendo…onde viven; esas cousas -dixo Corredoira.
- Conhece vostede Piscarei ?
- Un pouco si. Tenho pasado algunha vez por alí - respondeu Sindo esforzándose por lembrar.
- Daquela ha saber cal é a casa do holandés…
- Pois claro que sei; e quen non ? Pois vaia unha choupana ! É, con moito, a melhor de todo Piscarei e arredores. Xa me tenhen contado; seica foi construída por unha parelha que emigrara a Holanda, por iso lhe chaman a do holandés.
- Así é; pois eu sonlhe "a holandesa" -dixo a dona sorrinte e satisfeita. Sindo aínda tardou en falar, múo de sorpresa.
- Non me diga ! Parabéns senhora ! Bonita casona de cantería ! Parece que a estou vendo alí, preto do pazo de Piscarei.
- Ese tamén é meu. Tocoume en herdanza pola familia da minha nai, por iso fixemos a casa nova dentro da sua finca. O meu pobre companheiro case non puido desfrutar dela; morreu de accidente hai seis anos -Manola limpou unha incipiente bágoa co revés do dedo- Perdoe que me emocione senhor, pero e que non o podo evitar…
- Nin ten porqué. Está vostede no seu dereito e non hai nada que perdoar -dixo, tranquilizador, Gumersindo.
- Pois si; xa hai seis anos que nos deixou e aínda me parece que foi onte. Era tan bo que non se merecía isto que nos está pasar…Esta filha con este problema e medio capital sen trabalhar. E iso que temos tres empregados e máis nolas duas a trabalhar coma burras. Entre a granxa de vacas, as leiras, as vinhas, os invernadoiros, cabras, cabalos, tomadas e xa non sei que máis, non damos abasto. E encima esta filha que pronto terá que deixar de trabalhar…
- Pero…tanto capital ten vostede, senhora ? - preguntou Sindo abraiado.
- Uuuú…e máis tomadas, branheiras e leiras que ficaron a monte por non poder atendelas. Mesmo tinhamos pensado restaurar o pazo para o turismo pero, por mor do problema de Xaila, tamén haberá que adialo ou...desbotalo.
- Mimadrinha! Polo que vostede conta, medio Piscarei é seu…
- Home, tanto como medio…pero unha boa parte si. O meu finado e eu tinhamos bos proxectos pero…-interrompeuse con resignación Manola- Ademais habería que facer un armacén para máquinaria, ferramentas, tractor, furgoneta, chimpín e demais que arestora se gardan no patio do pazo. Contaba eu con que, algún día Xaila levase para a casa un home que axudara pero…-interrompeu a frase con aceno resignado.
-Ben senhora, todo canto me conta parece moi interesante -dixo Sindo erguédose do asento- voume ausentar un momento pero logo venho. Agora mesmo lhe digo a Ermitas que lhes ponha algo; eu non tardo nadinha.
Cando Sindo se foi, Ermitas saiu cun servizo completo de café e leite nunha bandexa que pousou na mesa e logo volveu por onde vinhera.
- Mamá -dixo a moza- pero que estamos a facer aquí ?
- Tratar de amanhar o problema ou cando menos falar del e desafogarse ! -respondeu a veúva lixeiramente anoxada.
- E coidas ti que aquí o patrucio poderá facer algo ? A min ata me paréce un pouco lelo…
- Ai que noxo de rapaza ! Se souberas canto boto en falta a teu pai nestes momentos…! Venha, toma o café con leite e non me levantes dor de cabeza, Xaila ou raio!. Estes días ando cos nervios de punta pola túa culpa criatura ! -exclamou Manola anoxada-
Así que fai favor e non me amarees.
- Vale mamá, tía ! Que ti cando sacas o xenioo...! -dixo Xaila, conciliadora.
- Mira nena; se mantiveras os xeonlhos xuntinhos, tal e como eu che dixen mil veces, non estaríamos así...-engadiu Manola con ganas de amolar.
- Oes, que eu tamén fun filha de solteira...-dixo a moza con sorna.
- Eran outros tempos ! - saltou a veúva.
- Xá - e con este rotundo monosílabo de Xaila, quedou concluída a discusión.
Máis tarde uníuse á tertulia Ermitas, que aportou unhas bolachas surtidas e serviu máis café con leite. Falaron por falar, do tempo, do campo, do gando e outros temas intranscendentes sen tocar no tema que as levara ate alí e foron consumindo de vagar os minutos ata que volveu Gumersindo, que non vinha só. Traía con el a un mocetón moi novo, grande e forte coma un percherón e non máis intelixente. Ermitas conhecíao moi ben e saudouno con afecto.
- Hola Susinho !, seica acordaches visitar ós tíos ? Pois sen tempo non era, ou !
Gumersindo achegou unha cadeira a carón de Xaila e dixo ó sobrinho:
- Senta aí rapaz que axinha che ponho un vaso de leite morno, como a ti che gusta. Vai petiscando unhas galetas que agora cho traio -Gumersindo ausentouse e Ermitas reemprendeu a conversa.
- E logo, que andas a facer rapazolo ?
Suso contestou despois de engulir unha galeta.
- Pois fun buscar un par de remolques de herba e agora ía botar un partido cos amigos ó campo do Pardal...-ceibou unha gargalhada nerviosa que non vinha moi a conto. Sentar a carón dunha moza belida era algo que non se daba tódolos días. Sindo interviu:
- Pois si, fun encerrar as pitas e atopeino no caminho, e pensei que era melhor que tomara un tentempé antes de ir xogar ó futbol...
- Pero xa merendei na casa -aclarou Suso.
- Non che chegaría aun dente, co comelhón que ti es...- comentou Tío Sindo.
Naquel xusto intre, Xaila esbirrou e dixo Ermitas:
- Xesús !
- Que ! -exclamou o mozo. Todos riron, especialmente Xaila. Suso, decatándose do seu malentendido, tamén riu un chisco.
- Eu pensei que chamaba por min tía -xustificábase o mozo. Máis risos. Ermitas, moi perspicaz ela, axinha entendeu a xogada do seu marido e botoulhe un cabo convidando a Manola a entrar na casa.
- Mire señora; venha para dentro que lhe imos amosar a casa...
- Eu vou a xogar - dixo Suso.
- Ti non vas a ningures! -berroulhe Sindo- Ti sentas aí e esperas que agora vimos.
Ermitas engadiu a propósito da casa:
- Non é gran cousa pero para nolos dous abonda.
- Si, non é a do holandés pero é "o ben que a velha ten" -comentou Sindo.
- Iso de velha non o dirás por min, ei chacho ? - dixo Ermitas con simulado enfado.
- Pois claro que non minha raínha, como podes pensar iso ? É un xeito de falar.
A todo isto, o Suso facía unha sorte de xestos e carantonhas, ás costas dos tíos, remedando con exaración ó seu tío. A moza loitaba por disimular o riso. Ermitas e Gumersindo, finxindose distraídos, conduciron a Manola ó interior da casa. Xa no piso Ermitas amosou a sua casinha cun chisco de fachenda. Sindo, pola súa parte, ficou atrás e mirou para abaixo por unha fiestra entreaberta do salón con moito tino. De vez en cando Suso dicíalhe algo na orella a Xaila, que escachaba co riso. Cando voltaron ó xardín, Sindo apuntou:
- E máis semelha que facedes boas migas -e preguntoulhe a ela:
- Que ? Que che parece aquí o amigo ?
- É moi pavero e bo mozo...-dixo tapando a boca cos dedos a fin de camuflar o riso cun tris vergonhento. E a el:
- E ti que opinas dela ? -ó rapaz escapábalhe a risa frouxa, nerviosa, e fixo mil esforzos para contestar
- Pois é...esteee hé, hé...guapísima. Hala; xa está. -dixo Suso con certo alivio.
- Pero o que non sabes é que vai a ser mamá daquí a uns meses -engadiu o tío.
- Xa me decatara, e qué ?
- Que o que a prenhou fuxiu a fume de carozo cando se enterou.
- Pois ben parvo que foi - comentou Suso.
- E por qué ? - quixo saber Sindo.
- Porque se eu tivese unha moza así, non a deixaría nin un minuto soa na vida. E abonda de preguntas que isto xa parece un concurso da televisión. -Suso púxose colorado ate as orelhas.
Sindo abordou á veúva olhándoa en fite e díxolhe:
- Aquí o ten senhora; dezanove anos de home, xusto o que vostede precisa para tabalhar aquela terra. Forte, bo e trabalhador coma un boi do país. Eu botareilhe unha man de vez en cando, nos días en que a carga de trabalho sexa moita.
- Moitas grazas, pero iso non soluciona a outra parte do problema que nos trouxo ate aquí.
- Depende, senhora, depende. Vostede déalhe tempo...- aconselhou Sindo.
- Xa, pero eu non sei se Xaila estará de acordo...
- Eu coido que sí. (Aparte)O rapaz non é rico nin foi á universidade pero ten o que unha mulher máis valora nun home: QUE A FAGA RIR !
- Ti moito falas tío pero non sabes o que eu penso -dixo Suso moi serio. Sindo engadiu:
- Tampouco ti sabes que tenhen un tractor novinho do trinque.
- Un tractor ? É cal é ? -preguntou o mozo intrigado.
- Un John Deere -dixo Xaila. O rapaz abriu uns olhos coma pratos.
- Mecaghoná !...UN LHONDIR ???
- Si, e dos grandes - engadiu ela. Suso, emocionado, concluiu:
- Senhoras; non busquen máis, xa tenhen empregado para todo !
Esta historia é moi certa. É a historia das Industrias Agrarias Piscaricenses (IAPI), unha das máis grandes empresas galegas do ramo, fundada cando o senhor Xesús e a senhora Xaila casaron. Despois tiveron unha récua de filhos e filhas, case todos con carreira maior. Hain@s enxenheir@s agrónom@s, bió[email protected] tod@s relacionad@s co mundo do agro. Os Pintos (Xesús Pintos Corredoira e familia) mantiveron sempre unha estreita amizade cos Corredoira. O que está por saber é se Gumersindo lhe botou aquela de "Corredoira nunca falha".