Democracia agonística e gobernos de coalición

07 de junio 2023
Actualizada: 18 de junio 2024

Nun mundo cada vez máis complexo, os partidos políticos buscan a maioría absoluta, alegando e reivindicando unha maior estabilidade e eficiencia do goberno. Porén, isto enmascara a vontade de darlle ao executivo e ao lexislativo un maior control sobre outras institucións estatais, como o poder xudicial; e así mesmo, levar a cabo cambios, ás veces radicais, sen o debido escrutinio, co propósito de beneficiar só a determinados grupos de poder. Isto pode quebrantar a natureza democrática do sistema

Nun mundo cada vez máis complexo, os partidos políticos buscan a maioría absoluta, alegando e reivindicando unha maior estabilidade e eficiencia do goberno. Porén, isto enmascara a vontade de darlle ao executivo e ao lexislativo un maior control sobre outras institucións estatais, como o poder xudicial; e así mesmo, levar a cabo cambios, ás veces radicais, sen o debido escrutinio, co propósito de beneficiar só a determinados grupos de poder. Isto pode quebrantar a natureza democrática do sistema.


Evidentemente, unha democracia baséase na participación cidadá e na defensa dos dereitos e liberdades individuais. Neste sentido, o concepto de democracia agonística que propón a politóloga belga Chantal Mouffe aparece como un valioso enfoque para reforzar e redefinir a democracia. Mouffe argumenta que a democracia non debe ser vista simplemente como un consenso racional entre cidadáns, senón como un espazo de debate político e conflito onde compiten diferentes perspectivas e valores.

En contraste coa concepción tradicional da democracia como consenso, a democracia agonística recoñece e valora a diversidade de opinións e perspectivas como esencial para o saudable funcionamento dunha sociedade democrática. É evidente que no escenario social conviven grupos con intereses e visións políticas diverxentes, moitas veces en desacordo, o que leva a conflitos. Así, en lugar de buscar un consenso total, a democracia agonística promove a confrontación frutífera de ideas e a competencia política entre as distintas correntes ideolóxicas na procura conxunta de decisións sólidas e equitativas. Neste enfoque democrático, o adversario é considerado un adversario lexítimo e nunca un inimigo a eliminar.


Esta perspectiva tamén axuda a facer fronte aos perigos do populismo e do extremismo, ao ofrecer un espazo para canalizar a enerxía e a frustración de quen se sinta excluído ou marxinado polo poder político. É unha oportunidade para converter a indignación nun cambio positivo en lugar de dividirnos aínda máis.

Neste contexto, os gobernos de coalición poden ser o mellor xeito de avanzar cara a unha democracia agonística. Un goberno de coalición pode ofrecer unha maior estabilidade política evitando a concentración excesiva do poder en mans dun só partido político. Ao compartir a autoridade as distintas partes, créase un escenario que fomenta o diálogo, a procura de acordos, a negociación e o consenso na toma de decisións. Esta distribución igualitaria do poder reduce o risco de decisións arbitrarias ou unilaterais que poidan ser prexudiciais para a sociedade.

Ademais, un goberno de coalición ofrece a oportunidade de representar e dar voz a perspectivas diversas. Ao implicar a diferentes partidos políticos, asegúrase unha maior visibilidade de intereses e opinións, especialmente dos sectores infrarrepresentados na toma de decisións políticas. Isto fomenta a participación cidadá e reforza a democracia e a lexitimidade das decisións tomadas.

En resumo, un goberno de coalición no marco dunha democracia agonística promove a representación inclusiva, o debate construtivo, a estabilidade política, o control do poder e a procura de solucións equilibradas.