Adrián Estévez Iglesias
Aventuras desde O Alcouce: 'Fariña'
Cando comecei coas Lecturas desde O Alcouce, un dos primeiros libros que comentei foi Fariña de Nacho Carretero. En maio comezaron a rodar unha serie baseada no libro, e pensara en presentarme ao casting, pero por entón estaba a traballar e non era compatible. Precisamente no curro, nunha distribuidora de libros, fun vendo como o meu exemplar da primeira edición ía quedando vello coa aparición de novas reimpresións. O libro ía collendo sona, ben merecida.
Hai dúas semanas un amigo mandoume por whatsapp un cartel: pedían futbolistas con pelo longo para a rodaxe na serie. Ese era eu: melena, podía deixar bigote... pasaría perfectamente por un dos xogadores varudos que nos anos 80 levaron o Cambados de Sito Miñanco a segunda B. Mandei unha foto e ao cabo dunhas horas respondéronme da produtora, dicíndome que xa rodaran as escenas de fútbol pero que podía ir igual de figurante, a facer de braceiro nunha descarga. A tope!
Citáronme preto de Noia ás 4 da tarde. Era a primeira vez que deixaba bigote para un traballo, e o mellor era a sensación agradable de comezar un novo curro. Adoro a inestabilidade laboral e coñecer novas experiencias. Un dos meus libros favoritos é Factótum de Charles Bukowski, onde fala das súas vivencias en curros diversos.
O propio día pola mañá chegoume un correo co contrato laboral en formato dixital e un certificado conforme eu fixera un curso de riscos laborais aplicado ao audiovisual. Viva o século XXI, supoño. Había cotizar polos días de rodaxe, pero a merda era que unha ETT quedaba cunha ración do pastel. Isto dáme rabia.
Achegueime ao lugar onde me citaran. Xuntámonos os catro braceiros e leváronos a peiteado, maquillaxe e vestiario. Dixéronme que non me facían falta retoques, e asignáronme a roupa. Uns vaqueiros de campá que me apertaban na barrigola, marcando culete e co tiro alto. Un xersei negro fermoso, de punto coas costuras bastas, e unha chaqueta de pana toda poderosa. De calzado, unhas botas camperas gastadas, chulas pero incómodas. Era o rei do mambo.
Déronos indicacións xerais: nada de levar o móbil ao set de rodaxe; nada de subir ás redes sociais fotos da rodaxe; silencio mentres se gravaba; obedecer as ordes da axudante de dirección. Si. Lograron inculcarnos o chip de que estabamos alí a traballar.
Quedamos agardando nunha carpa mentres se facía de noite, co viaduto sobre a ría de fondo. A carón había aparcado un Renault Alpine de 1986 azul, fermoso, e fixemos unhas fotos con el. Chovía, e tivemos que meternos na carpa. Xa de noite, chamáronos.
O asunto era sinxelo. Dentro dunha nave, antigo estaleiro de J. Losada, estaban dúas planadoras. Nós eramos do clan de Sito Miñanco. Había un feixe de caixas de Marlboro de batea que tiñamos que mover dun lado a outro pasándonolas en fila india. A radio soaba de fondo: escoitabamos unha mala noticia e parabamos, sorprendidos, pero Sito dicía "A traballar", e seguiamos. As caixas en teoría pesaban dezaseis quilos, pero en realidade debían andar polos tres, así que tiñamos que simular que faciamos un esforzo. Iso era todo o noso papel. Fixemos un par de probas; xiramos 180º para que as caixas estivesen de cara a cámara. Rodamos un par de tomas. E rematamos o día. De feito creo que nin sequera vou saír, porque un barco me tapaba.
Regresei dous días despois. Avisaron de que levásemos calcetíns gordos e abrigo, pois iamos rematar ben entrada a noite. Eramos un grupo de catro braceiros, e estaban tamén Pepo Suevos, Tristán Ulloa e Javier Rey. Iamos nunha planadora remolcada por un tractor. Suspendérase unha descarga por mor da tormenta. Logo dunha pausa, de novo ao set. Nesta ocasión estabamos a cargar as planadoras de caixas de cartón para ir a alta mar a coller a farlopa. Tivemos que agardar un anaco a que subise a marea, e estiven de parola co dono e piloto da lancha.
Outros dous días despois, regresei. Nesta ocasión en Boiro, en Beluso. O vestiario foi máis cómodo que os días anteriores, e a espera menor. Xa no set, chovía ás cuncas e comecei con mal pé pisando unha fochanca embarrada. A escena era ben curiosa. Eu ía ao volante dunha furgoneta Mercedes Benz MB140 de 1983, á cabeza dun convoi, seguido dun 124, outra Mercedes e un Renault Fuego. Dentro da nave quedaba o Toyota Celica de Sito Miñanco. Entrei na furgoneta a escuras. As marchas entraban como o cu; polo menos o pedal de embrague deixábase coller o punto rápido. As fochancas fixéronme patinar un pouco. Tiven que regresar de cu á nave. Outra toma, xa mellor, que foi válida. A positivar!
Na semana seguinte fun rodar outros tres días. Era o macroxuízo da operación Nécora, o que incluía 65 persoas de figuración: policías, gardas civís, avogados, xornalistas, público, nais de Érguete...
O luns rodamos os exteriores na Escola de Hostalaría de Compostela. Déronme un pantalón vaqueiro cómodo, unha camisa de manga longa fardona e medio morada, e unha chupa marrón cun tacto curioso. Tiñamos que rodar a entrada no xulgado. Chegabamos seis braceiros xunto con Oubiña e tres charlíns. Iamos esposados de dous en dous, escoltados pola policía, e detrás nosa viñan os avogados, entre eles Pedro Ventura, que se detiña a falar coa muller e a filla de Charlín. Fixeron varias tomas, entre elas unha das zocas que levaba Oubiña.
Nós eramos figuración e estabamos caladiños, pero os actores estaban todo o tempo de carallada. Carlos Blanco como Oubiña, Morris como Manolo Charlín e Xulio Abonjo e Touriñán como os seus fillos. Tamén estaban por alí Tito Asorey, que facía do avogado, e Isabel Naveira e mais Luísa Merelas como as Charlín.
A segunda parte da rodaxe foi máis interesante. Rodabamos a chegada aos xulgados en autobús da benemérita, con xornalistas a gravar e as nais de Érguete a nos insultar, entre elas Carmen Avendaño. Mentiras do cine: o autobús estaba pintado coas cores da garda civil só polo lado que daba a cámara. Despois de xantar mudamos a roupa e rodamos a saída do xulgado, xa felices e absoltos.
O martes e o mércores rodamos en Noia os interiores do xuízo, no Liceo. Eramos de novo 65 persoas de figuración. Para ler nos tempos mortos levei Hollywood de Charles Bukowski, no que conta a súa experiencia como guionista do filme Barfly. Moi acaído.
Tardamos un anaquiño en comezar a rodar, pero despois foi bastante fluído. Asignáronnos sitios nas cadeiras dos acusados, e fomos rodando planos correspondentes a días diferentes, con cadanseu cambio de vestiario e de sitio onde sentar. Eran as declaracións de Portabales, o traidor, e Oubiña, facendo o pailán con chulería, e Esther Lago moi ben caracterizada. O peor de todo era que no interior había xente fumando (o xuízo tivo lugar en 1993, claro), e picaban os ollos e a gorxa.
Nestes seis días aprendín un montón, desde como se montan os raís para un travelling con cuñas de madeira, a como as axudantes de dirección dan indicacións á figuración. Tamén resultou ben curiosa a iluminación e ambientación, como o atrezzo simulando a oficina de Sito Miñanco.