Patricia Vilán
Maruja
O pasado venres lembrei a Maruja. Ela tamén merecería ser a protagonista dunha homenaxe ás mulleres valientes e comprometidas que loitaron pola liberdade. Maruja era a miña bisavoa materna.
En 1926 casaba con Mundo en Canabal, na provincia de Lugo. Mundo era un home alto, grande, guapo e Maruja era unha muller pequena, miuda, non tan fermosa. Os dous tiñan profundas conviccións republicanas e socialistas.
En poucos anos viñeron os fillos, cinco -dúas mulleres e dous homes-, e con eles risas de nenos que enchían a estación de Sober, onde Mundo era factor. Vivían no primeiro piso daquela importante estación de camiño a Monforte e tiñan ata tempo para a defensa das súas ideas, pois Mundo era tamén concelleiro socialista. Estaban a construir un país novo e eran felices.
Pouco lles durou. No verán do ano 1936, o golpe de Estado de Franco esnaquizou tamén os soños de Maruja e Mundo.
Era noite, ceaban cando escoitaron os freos dun camión pola traseira da casa. Berros, disparos, golpes na porta, mais berros (“¡Rojos! ¡Socialistas de mierda!”), catro homes grandes, vestidos de uniforme e cheirando a alcol. Mundo foi arrastrado escadas abaixo e Maruja golpeada coa culata dunha pistola, mentres os nenos, dos que ningún tiña mais de dez anos, choraban asustados. Mundo foi preso.
Esa foi a última vez que o viron. Maruja, acostumada a loitar polos seus ideais, non perdeu a esperanza. Coa pouca axuda da súa familia e a comida que lle daban os veciños, sacou adiante á familia cun taller de costura e, en 1937, xuntou forzas e cartos para ir suplicar ao dictador Franco pola vida do seu home. Marchou a Madrid a se entrevistar con el e arrincoulle a promesa de que faría o imposible para que soltasen a Mundo ou lle conmutasen a pena de morte.
Mentiu. Porque Mundo xa estaba morto, fora fusilado diante da tapia do cuartel da Garda Civil de Lugo.
Dende entón, o silencio. Maruja marchou de Sober. Seguiu sendo unha muller pequena, pero agora enxoita, austera, de mirada dura, sempre de loito e cun moño ben apretado. Non lle lembro nin siquera un sorriso; tampouco unha bágoa.
Ningunha das dúas cousas fora necesaria para chorar a Mundo nunha tumba que ninguén coñece, á que ninguén lle levou nunca flores. Ningunha das dúas cousas foi necesaria para criar aos seus fillos e netos, aos que ensinou o que significan as verbas igualdade, decencia, compromiso e dignidade.
Hoxe penso que Maruja e moitas outras mulleres invisibles deberían inaugurar a “Medalla da Liberdade” no noso país. Xa é tempo!